Geen gevloek in een kinderboek

De Bond tegen het vloeken bekijkt ieder jaar het taalgebruik in kinderboeken. Eerst volgt een citaat uit de inleiding.

“De Bond tegen vloeken voert jaarlijks een Kinderboekenonderzoek uit. Bij dit onderzoek wordt gekeken naar de mate waarin grove taal gebezigd wordt. Een lezersjury noteert alle woorden die als grof en onbeschaafd bestempeld kunnen worden. Dat onderzoek is een puur kwantitatief onderzoek en heeft als zodanig een signaalfunctie. Rond de Kinderboekenweek brengt de Bond tegen vloeken verslag uit. De pers wordt ervan op de hoogte gesteld. De Bond wil met dit onderzoek aandacht vragen voor goed en respectvol taalgebruik in kinderboeken. Vloeken, scheldwoorden en andere grove taal passen volgens de Bond niet in een kinderboek. Lezen is voor de ontwikkeling van kinderen belangrijk. Het geeft ontspanning en plezier. Maar boeken zijn ook leerzaam en hebben tevens een opvoedkundige waarde. Kinderen volgen voorbeelden gemakkelijk na. Het is belangrijk dat zij in aanraking komen met respectvol taalgebruik. De Bond tegen vloeken wil geen literair oordeel geven over de kwaliteit van de kinderboeken. De deskundigheid van de Griffeljury en Kinderjury willen we dan ook niet in twijfel trekken. Wel kan het onderzoek dat de Bond tegen vloeken jaarlijks uitvoert, wellicht functioneren als een eye-opener. We zouden graag zien dat de genoemde jury’s bij hun oordeel ook rekening houden met de mate waarin grof taalgebruik voorkomt in het kinderboek. Veel grove taal zou dan niet in het voordeel van een boek moeten pleiten.

Welke boeken zijn onderzocht?
Het is onmogelijk om de aandacht te richten op alle kinderboeken die verschijnen of eerder verschenen zijn. Daarom richt het onderzoek zich op een aantal bekroonde boeken, zoals de boeken die van de Griffeljury (CPNB) een Zilveren Griffel of een Vlag en Wimpel hebben ontvangen. Daarnaast zijn enkele boeken beoordeeld die een nominatie van de Kinderjury hebben gekregen.”

In het overzichtelijke juryrapport komen achtereenvolgens aan de orde: de beoordeelde boeken, uitslagen van dat onderzoek, grafieken waarin het woordgebruik wordt verduidelijkt, conclusies, percentages grove taal in kinderboeken in de afgelopen 7 jaar en tenslotte vier bijlagen waarin het woordgebruik in 26 boeken wordt weergegeven. Bijlage 2 toont welke grove woorden in kinderboeken voorkomen.

Tenslotte wordt bijlage 1 overgenomen.

Boeken zonder grove taal (14 boeken)

	Titel	Schrijver/illustra tor	Uitgever	Categori e	Waardering
1	Er lag een trommeltje in het gras	Edward van de Vendel	Em. Querido’s Uitgeverij	Tot 6 jaar	Zilveren Griffel
2	Maar eerst ving ik een monster	Tjibbe Veldkamp	Uitgeverij Lemniscaat	Tot 6 jaar	Zilveren Griffel
3	Beste broers	Jowi Schmitz	Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren	6 tot 9 jaar	Zilveren Griffel
4	Die kleine is Don, de lange is Sjon	Catharina Valckx	Em. Querido’s Uitgeverij	6 tot 9 jaar	Zilveren Griffel
5	Gozert	Pieter Koolwijk	Uitgeverij Lemniscaat	9 tot 12 jaar	Zilveren Griffel
6	Ons kasteel aan zee	Lucy Strange	Uitgeverij Gottmer	9 tot 12 jaar	Zilveren Griffel
9	De fantastische vliegwedstrijd	Tjibbe Veldkamp	Em. Querido’s Uitgeverij	Tot 6 jaar	Vlag en Wimpel
10	Duizend-en-één paarse djellaba’s	Lisa Boersen & Hasna Elbaamrani	Uitgeverij Gottmer	Tot 6 jaar	Vlag en Wimpel
11	Samen zijn we thuis	Stephanie Parsley Ledyard	Uitgeverij Gottmer	Tot 6 jaar	Vlag en Wimpel
13	De klusjesman	Øyvind Torseter	Uitgeverij De Harmonie	6 tot 9 jaar	Vlag en Wimpel
14	Vrijdag kom ik weer thuis	Robert van Dijk	Uitgeverij Gottmer	6 tot 9 jaar	Vlag en Wimpel
17	Koningskind	Selma Noort	Uitgeverij Leopold	9 tot 12 jaar	Vlag en Wimpel
22	Dog Man – De woef van de wildernis	Dav Pilkey	Uitgeverij Condor	Tot 10 jaar	Nominatie Kinderjury
23	De Zoete Zusjes zoeken een schat	Hanneke de Zoete	Uitgeverij Kosmos	Tot 10 jaar	Winnaar Kinderjury

 Waardering

Alle lof voor de Bond die dergelijke onderzoeken al jaren doet. Ouders die bij de opvoeding rekening houden met het taalgebruik, kunnen hun kind (eren) op grond van dit werk van de Bond een verantwoord boek aanreiken. Het rapport is te lezen op www.bondtegenvloeken.nl/kenniscentrum-taal/kinderliteratuur.