Beproeft de geesten of zij uit God zijn… (1Joh 4: 1)

De tijdgeest
Er waait de laatste jaren een andere geest door de maatschappij. Dat is vaak een figuurlijke manier van spreken, maar ik bedoel het nu letterlijk. Een geest die iets of iemand aandrijft en doet handelen. We spreken bijvoorbeeld wel over een geest van jaloezie. Dat is dan een (boze) geest die iemand aandrijft jaloers te zijn. Een geest van bitterheid maakt dan dat iemand beheerst wordt door bittere gedachten. Da Costa schreef ooit zijn Bezwaren tegen de geest der eeuw. Dat was toen gericht tegen de heersende denkbeelden, beginselen en opvattingen van personen. Maar ook weer iets dat we niet alleen slechts als figuurlijke spreekwijze moeten opvatten. Er is namelijk een onzichtbare wereld met boze en goede geesten, die inwerkt op de zichtbare wereld om ons heen, en op mensen zelf. In de Bijbel wordt veel over geesten gesproken. Goede geesten, de engelen, en boze geesten, de demonen en de duivels onder leiding van de vorst der duisternis, de satan. We lezen in de Bijbel ook over de strijd tussen de geesten, zoals bijv. in Daniël 10 en Openbaringen 12 (vers 7). God regeert deze wereld als het ware door de engelen die zorgen, dat dingen gebeuren en die engelen werken in op mensen. We moeten wel nadrukkelijk zeggen, dat dit op geen enkele wijze in mindering komt op de verantwoordelijkheid van mensen! Niemand kan zich erachter verschuilen. Geestelijke mensen (1Kor 2:15) onderscheiden welke machten er aan het werk zijn. De een kan dat wel beter onderscheiden dan de ander, omdat de Heere sommige mensen meer begiftigt met de gave van het onderscheiden van geesten (1Kor 12:10) dan anderen, die weer andere gaven gekregen hebben. Het Woord van God geeft ons wijsheid om door de uiterlijke zaken en gebeurtenissen heen te zien. Dat Woord is ons richtsnoer. ‘Ook achter de wereldmacht staat een onzichtbare macht, niet van vlees en bloed, maar heerschappijen, machten, wereldheersers dezer duisternis, de geesten der boosheid onder de hemel, de machten van de chaos. Deze onzichtbare macht heeft de beschikking over een zichtbaar leger, over de macht dezer wereld. De schare strijders van Jezus Christus strijdt echter onder bevel van Hem, Die slechts met onzichtbare wapenen strijdt. Zelfs de wapenen van Zijn jongeren, voor zover zij natuurlijke wapenen zijn, hun gaven, hun moed, heeft Hij niet nodig, maar slechts het onzichtbare Woord waarmee Hij de wereld overwint. Alle zichtbare machten kunnen uitwendig doden, dit Woord kan inwendig overwinnen.’¹

Actualiteit
Als we zo eens om ons heen kijken, dan vallen ons een aantal zaken op. We zeggen het thuis ook weleens tegen elkaar: ‘Wat is dat nu voor een vreemde geest die er rondwaart.’ Dingen die men nu doet of zaken die gebeuren, waren vroeger ondenkbaar. We bedoelen natuurlijk niet dat het vroeger allemaal beter was, maar wel dat er dingen zijn die eeuwenlang ‘normaal’ gevonden werden en die nu ineens ter discussie gesteld worden. Zaken die vroeger ‘goed’ genoemd werden, worden nu als ‘kwaad’ gezien. Gods algemene genade lijkt zich terug te trekken. Jesaja waarschuwt er al tegen in Jes 5: 20: Wee degenen die het kwade goed heten en het goede kwaad…. En dat is iets dat we de laatste decennia zien gebeuren en dat nu steeds sneller lijkt te gaan. De bekende cultuurfilosoof dr. W. Aalders schrijft er in een van zijn boeken indringend over dat geesten de geschiedenis voortstuwen, waarbij alles min of meer in een stroomversnelling gaat komen en waarbij de chaos steeds groter wordt. Engelen geven stuwing aan de volken, stuwen de geschiedenis voort, drijven de mens met geweld uit het verleden en maken een achterwaartse beweging onmogelijk. De onrust neemt toe op sociaal, economisch en politiek gebied, maar ook in de natuur wordt het onrustig: aardbevingen, stormen, droogte, overstromingen. De stabiliteit verdwijnt en het leven krijgt een steeds grotere vaart. Vastigheden ontvallen, alles wordt direct, sensationeel, wereldomvattend. Er komt iets van razernij in. De mogelijkheden van goed én kwaad worden steeds verder ontsloten. Het masker van de schone uiterlijke schijn gaat afvallen! Al deze gebeurtenissen dwingen daarmee tot een keuze voor of tegen Christus!² Er is niets nieuws onder de zon. In de tijd van Jesaja werd het kwade al goed genoemd. Echter, er zit wel progressie in het kwaad. Matth 12:45: ‘Dan gaat hij heen en neemt met zich zeven andere geesten, bozer dan hij zelf, en ingegaan zijnde, wonen zij aldaar; en het laatste van denzelven mens wordt erger dan het eerste. Alzo zal het ook met dit boos geslacht zijn.’ In het postchristelijke tijdperk waarin wij nu leven is de satan actiever, dan hij eerder was. Ook door de moderne media is de invloed groter en worden we de gehele dag bestookt met verkeerde denkbeelden. We weten bijna niet anders meer of sommige dingen zijn nu eenmaal zoals de meerderheid die gelooft. We hoeven alleen maar te denken aan homoseksualiteit om dit te zien. Vijftig jaar geleden werd, naast dat het als zonde beschouwd werd, ook nog gezien als een psychische stoornis, verboden en door praktisch alle politieke partijen in Nederland afgewezen. Nu is het omgekeerd: je mag nauwelijks meer zeggen dat de Bijbel deze praktijken afwijst. Denk maar aan de commotie rond de Nashville verklaring begin 2019. Het gaat inmiddels al zover, dat er Kamervragen gesteld zijn over de lesmethode Wonderlijk gemaakt, omdat die nog uitgaat van het huwelijk tussen alleen een man en een vrouw. ‘Past deze methode binnen de door de overheid gestelde leerdoelen over seksuele diversiteit?’³ Dergelijke christelijke opvattingen zijn inmiddels achterhaald en ‘niet meer van deze tijd’. Dit soort zaken gaat de scholen dus niet voorbij. Datzelfde zien we met de genderdiscussie. Dat de Heere mannen en vrouwen geschapen heeft, twee verschillende geslachten met verschillende kwaliteiten, die elkaar aanvullen, is ook achterhaald. We moeten nu ‘genderneutraal’ spreken en schrijven. Op de universiteit waar ik werk, is er inmiddels een ‘Richtlijn genderneutraal schrijven’, waarin staat hoe je dat moet doen. ‘Gebruik neutrale woorden’, ‘vermijd elke verwijzing naar sekse of gender’, ‘we vermijden gendergerelateerde uitdrukkingen: je mannetje staan, (…)’, etc. Ook in het aanspreken van mensen mag je niet meer gewoon wijzen op het geslacht. Kinderen moeten inmiddels ‘ontdekken’ wat voor gender zij hebben, want ze zijn niet zomaar een jongen of een meisje meer… Dit werkt door in de hele maatschappij en ook in het onderwijs. Op alle schooltypen en van laag tot hoog.

We kunnen ook denken aan Halloween. Het gaat om griezeleffecten: geraamtes, bloed, heksen. Het is overduidelijk spotten met de dood en het oproepen van de machten der duisternis. De dood heeft z’n huiveringwekkende betekenis verloren. Men weet niet meer van het oordeel dat daarna komt. Het is ‘vermaak’ geworden. 

Een heel andere geest zien we inmiddels ook in orthodoxe kerken gaan heersen, als het gaat over de schepping en de evolutietheorie. ‘Gereformeerde gezindte moet zich bezinnen op evolutieleer’4, want ‘de evolutietheorie staat wetenschappelijk veel sterker dan de gezindte denkt’. Verbijsterend, dat een tijd nadat ‘Gereformeerde Bonder’ prof. dr. G. van de Brink zijn omstreden boek ‘En de aarde bracht voort’ nu ook hoogleraren uit Kampen (TUK) en Apeldoorn (TUA), voorheen bolwerken van orthodoxie, in het boek dat door Rouwendal uitgegeven is, vinden dat de evolutietheorie geloofwaardiger is, dan hetgeen God in Zijn Woord geopenbaard heeft. Welk een andere geest heeft hen bezet.  Dingen ‘die onder ons volkomen zekerheid’ hadden (Luk 1:1), waarover de Schrift geen onduidelijkheid laat bestaan, worden nu ter discussie gesteld. Wee degenen die deze kleinen, de eenvoudige gemeenteleden, en letterlijk, de kleine kinderen, ergeren, in verwarring brengen! “Altijd weer opnieuw blijkt dat de eigenlijke macht van de leugen de zwakte van het geloof is. Waar binnen de kerk de klare en besliste belijdenis van Christus en Zijn Woord ontbreekt, ontstaat een kwade leegte waar de valse profetie binnendringt (Matth. 12:44 v).” Een citaat van dr.W. Aalders.

Onze houding
Als we dit nu om ons heen zien gebeuren, hoe moet dan onze houding zijn?
Allereerst moeten we niet verrast zijn. De duivel heeft grote toorn en weet, dat hij nog maar weinig tijd heeft (Openb 12:12). Hij zal er alles aan doen om zoveel mogelijk mensen te verleiden en in het verderf te storten. De Heere geeft mensen ook over aan hun eigen onreine gedachten. Ze denken dat ze vrij zijn, maar beseffen niet hoe gebonden ze eigenlijk zijn! Ze verwachten geluk, maar worden ongelukkig. Ze gaan de leugen volgen.
Ten tweede moeten we ons niet laten ontmoedigen. De Heere regeert! (Bijv. Ps 93, 97, 99). Hij staat boven alles. Zijn Koninkrijk komt! En Hij laat alles meewerken ten goede voor Zijn kinderen.
Ten derde moeten we waakzaam zijn. (Matth 24:42). De Heere Jezus roept ons er Zelf toe op. Laten we acht geven op de zaken die om ons heen gebeuren. Die bij onze kinderen op de scholen gebeuren en die op ons werk gebeuren. En laten we deze zaken toetsen aan het onfeilbare Woord van God.
Ten vierde moeten we met de geestelijke wapenrusting bekleed zijn om staande te blijven in deze geestelijke strijd en om weerstand te bieden (Ef 6). We kunnen niet in eigen kracht staande blijven. Deze machten zijn zeer sterk. Maar de Heere heeft ons een wapenrusting gegeven om niet overwonnen te worden in deze strijd en om de boze te weerstaan.
Ten vijfde moeten we die geesten wel ontmaskeren en elkaar ervoor waarschuwen om daarin niet meegezogen te worden. Laten we elkaar scherp houden in het signaleren van de goddeloze werken van de boze. Zelfs als die in de kerken invloed krijgen of gepredikt gaan worden. We hebben een verantwoordelijkheid. Beproeft de geesten of zij uit God zijn (1Joh 4:1).
Vervolgens moeten wevoorzichtig zijn gelijk de slangen, en oprecht gelijk de duiven’ (Matth 10:16). De geest van leugen en verdachtmaking is tegenwoordig via de social media heel machtig om snel een enorme strijd te ontketenen en halve waarheden en hele leugens te verspreiden of ook zaken net iets anders voor te stellen (zoals we ook zagen in de commotie rondom de Nashville verklaring). We moeten daarom met wijsheid en in een geest van zachtmoedigheid zaken aan de orde stellen en daarbij de koninklijke weg bewandelen van Matth 18:15vv (dus eerst onder vier ogen, dan met iemand anders erbij, enz.).

Ten slotte luisteren we naar wat Paulus schrijft aan de gemeente van Thessalonica (1Thess 5:16vv): beproeft alle dingen (ook de geest van de tijd). Weest niet ontmoedigd, maar verblijdt u te allen tijde. In deze geestelijke strijd moeten we als onderdeel van de geestelijke wapenrusting bidden zonder ophouden en God in alles danken. We moeten de Geest niet uitblussen en de profetieën niet verachten, maar dicht bij het Woord blijven en daarmee een leesbare brief van Christus zijn en een licht in deze duistere tijd.

Rob Plattèl

 

1)Helmut Frey, Gods wereldpolitiek.Wever, Franeker, z.j.
2)W. Aalders, In verzet tegen de tijd, J.N. Voorhoeve, Den Haag, z.j. (1964)
3)Vragen van SP-kamerlid Kwint. RD 2 oktober 2019.
4)Uitgever dr. Pieter Rouwendal van uitgeverij Brevier in het RD van 5 oktober 2019.