OASE OF MARA?
‘Oase’ (dagopeningsmethode)
(recensie)
Laten we eerlijk zijn, als het gaat om materiaal voor dagopeningen, bezinning en viering voor het middelbaar onderwijs is er niet veel. Zeg maar gewoon niets. Veel middelbare scholen hebben (noodgedwongen?) gekozen voor de Zoutkorrel. Van de als docent actief betrokken jaren in het middelbaar onderwijs herinner ik me maar al te goed de worsteling met de in de Zoutkorrel aangeboden bezinningsstukjes: één stukje met een Bijbeltekst (en wat voor stukje – de Bijbeltekst had hier amper iets, ja meestal helemaal niets mee te maken) en daarnaast enkele ander stukjes op, laten we maar eerlijk zijn, puur humanistische tot soms zelfs nihilistische leest geschoeid. Nog levendig herinner ik mij het moment dat ik bij weer een dagopening aan de leerlingen in de klas vroeg of ze de tekst kenden uit de Bergrede waarin Jezus zegt: Gij zijt het zout der aarde; indien nu het zout zijn kracht verliest, waarmede zal het gezouten worden? Het deugt nergens meer toe dan om weggeworpen en door mensen vertreden te worden (Matt 5:13). De tekst was de meesten van hen bekend (nu had ik het geluk veel leerlingen van Urk in de klas te hebben die de Bijbel nog wel kennen). Op hun bevestigend antwoord vroeg ik hun vervolgens goed op te letten. Met de Zoutkorrel tussen duim en wijsvinger ben ik naar de prullenbak gelopen en heb met de slotwoorden van de tekst het blad daarin laten vallen. De reacties? Instemmend! Tegelijk brak er een levendig gesprek los over de dagopening, de viering en zelfs de identiteit van de school. Volgens de klas die ochtend stelde het allemaal niets voor… Als docent Godsdienst leek het mij goed gedurende die dag ook in volgende lessen op een en ander door te borduren. Het bleek dat er veel collega’s waren die geen enkele affiniteit met het blad hadden. Ze lazen lukraak één van de stukjes voor, of deden alleen een gebed, of begonnen zelfs zonder dagopening gewoon direct met de les. Zelf heb ik naar aanleiding van het weekthema vanuit een passend Bijbelgedeelte per week enkele dagopeningen op papier gezet. Dan word je onlangs verrast met het bericht dat er (eindelijk) nieuw materiaal op de markt is gekomen onder een veelbelovende naam: OASE. Stel u eens voor. Je hebt een lange tocht door de woestijn gemaakt. Lang, heet en droog geeft dorst. Ineens klinkt het: ‘Oase!’ Wat verwacht je dan? Water dat de dorst lest, beschuttende schaduw tegen de brandende zon. Met een plof viel het blad op de mat. Fleurig en kleurig. Uitdagend om te lezen. Je slaat dit eerste nummer open en leest rechts van de inhoudsopgave dat het komt van de makers van… de Zoutkorrel. Niet direct richting prullenbak, maar lezen! Eerlijk lezen! Allereerst springt in het oog, dat er voor abonnees via internet toegang is tot aanvullingen op edities, materiaal voor vieringen en zijn er uitwisselingsdagen en themadagen rond dagopeningen en vieringen en… identiteit. Dat laatste klinkt toch geweldig, zeker nu blijkt dat zoveel zich christelijk noemende scholen in een diepe identiteitscrisis verkeren. Op pagina twee en drie springen enkele kopjes verwachtingwekkend in het oog: Diepgang. Twee Bijbelrubrieken. Verbreding en verdieping. Nog enkele zaken vallen op. Er wordt gewerkt met niveaus – stukjes toegesneden op brugklassers t/m V6, vmbo en mbo. De sterretjes wijzen de weg. Ik volg de sterretjes… Een oase blijkt helaas wat vaak een fata morgana. Zo ook in dit geval. Er zijn veranderingen, maar die zijn niet direct verbeteringen. Twee Bijbelstukjes in plaats van één betekent niet dat de Bijbelgedeelten aansluiten bij de bezinning en allerminst dat de bezinning dus Bijbels verantwoord is. Het niveauverschil blijkt allerminst. Schokkend is, dat de samenstellers niet met God uit de voeten kunnen. Is het God, El, Allah, Jehova, Jaweh, Ohm, Energie, Bron, Eeuwige, Universum (p.14 en dat ook nog onder één *) of is het Gaia (p.85 met drie ***)? Wat maakt dat eigenlijk ook uit als duidelijk wordt dat er ruimte is voor islam, boeddhisme, hindoeïsme en humanisme, al ging het om iets gelijkwaardigs. (Jodendom laat ik bewust buiten beschouwing, daar zijn we op geënt.) Het Licht Jezus Christus ontbreekt volkomen. Had de Zoutkorrel alles met religie te maken, Oase eveneens. Maar zoals Karl Barth zei: Religion ist Unglaube. Het water is bitter (Ex 15:23) en heeft het hout (kruis) nodig!
Drs. J. G. Hoekstra