Overantwoord speelgoed - Bijbel & Onderwijs

Spelen met levende doden en duistere griezels wordt mede mogelijk gemaakt door speelgoedfabrikanten MGA, Lego en Mattel.

Laat kinderen al jong niet alleen kijken en lezen over dood, verderf en duisternis, maar laat ze er vooral ook mee en over spelen. Grote kans dat het zijn uitwerking niet zal missen. Wie tegenwoordig de speelgoedwinkel binnenstapt, kan erop rekenen geconfronteerd te worden met figuren die je voorheen alleen nog in griezelboeken of griezelfilms tegenkwam.

Speciaal voor jonge meiden: ”Monster High”
Ben je in de speelgoedwinkel op zoek naar een Barbiepop? Dan kun je nu ook kiezen uit magere bleekhoofdige gothic Barbiepoppen met afneembare ledematen die namen dragen als Draculaura of Frankie Stein. Deze serie voor meisjes heet Monster High en is in 2010 uitgebracht door de speelgoedfabrikant Mattel die vooral bekend is geworden door het fabriceren van Barbiepoppen. Bij Monster High gaat het om een high school (middelbare school) waarop leerlingen zitten die kinderen zijn van monsters. Met hun Dracula-tanden, veel zwart, make-up, tatoeages en doodshoofden dagen ze jonge meiden uit om met hen hun eigen verhaal te creëren. Wat dacht je bijv. van de Barbiepop Operetta? Ze is de dochter van het “Spook van de Opera” en staat klaar om de hele school te laten rocken met haar doodskistvormige gitaar i. Natuurlijk ontbreken talloze accessoires, spelletjes, filmpjes, een boekenserie en website niet. Denk aan Make-up verpakt in een doodskist of de grafgeest die je op je Nintendo DS de school laat verkennen .

Kritiek op speelgoedfabrikant Mattel
De speelgoedfabrikant Mattel kreeg met name uit Amerika kritiek op deze nieuwe poppenserie vanwege het uiterlijk van de poppen ii. De figuurtjes zouden te mager zijn, te veel make-up dragen en epilatie aanmoedigen. Zo spendeert het popje Clawdeen Wolf, dochter van een weerwolf, hele dagen aan het ‘waxen, scheren en epileren’ van haar lichaam. Het popje draagt een minirok, zware make-up en omschrijft haar hobby als ‘flirten met jongens’. Volgens psycholoog Dale Atkins promoten de popjes op die manier een ongezond lichaamsbeeld bij hun doelpubliek, meisjes tussen de tien en de twaalf jaar iii. Het is jammer en opmerkelijk dat er geen kritiek is geweest op de doodskoppen, doodskisten, geesten en zombies. Het zijn zaken die met de dood en de duisternis te maken hebben. Hiermee spelen wordt door dit soort speelgoed als cool neergezet en aangemoedigd. Dat is op zijn minst zorgwekkend.

Concurrent Bratz lanceert Brazillaz.
Bratz-poppen geproduceerd door MGA, de concurrent van Barbie die de ‘’stoutere’’versie van Barbie lanceerde in 2001, is in 2012 ook een nieuwe serie gestart met de naam Bratzillaz ” iv. Hoewel MGA niet aan de kritiek wist te ontsnappen vanwege het ordinaire en geseksualiseerde uiterlijk van de reguliere Bratz-poppen v, zijn deze in korte tijd toch populair geworden. Hun nieuwe serie Bratzillaz presenteert vijf goede heksen met elk hun eigen superkracht. Een voorbeeld is de pop ‘Yasmina Clairvoya‘, haar magische kracht is dat zij de toekomst kan zien. De Bratzillaz misleiden jonge meiden met zinnen als: ”Zij zal je helpen met alles wat er op je pad gaat komen,’’ en ”Ik kan je veranderen in alles wat je wilt” of ’’Bratzillaz zijn de enige fashionpoppen die je helpen jouw dromen te verwezenlijken met de speciale magische krachten” vi. In een muziekvideo van Bratzillaz wordt hekserij door vijf jonge, schaars geklede heksen gepromoot vii.

Ook speelgoedfabrikant Lego doet mee
Als het gaat om het thema horrorfictie in de speelgoedbranche blijft speelgoedfabrikant Lego niet achter. Ook zij zijn dit jaar met een nieuwe serie begonnen. Alle gruwelijkheden die je eerst alleen in griezelboeken kon lezen, kunnen nu worden nagebouwd en nagespeeld met het nieuwe Lego-thema “Monster Fighters’’. Kwam in 2011 het Lego-thema Ninjago uit viii en kon ook alles uit de Harry Potterserie van Lego al bij elkaar worden verzameld, nu worden de kinderen klaargestoomd voor het echte griezelwerk: weerwolven, Dracula, geesten, zombies, een lijkkoets of spooktrein besturen, doodskisten om een aanval uit te voeren en gruwelijke monsters die de gestoorde wetenschapper met een stroomstoot tot leven kan wekken ix. Je kunt het zo gek niet bedenken of het kind kan met behulp van het nieuwe Lego-thema nu zelf zijn eigen griezelwereld creëren.

Kritiek belachelijk maken of serieus nemen?
Lego, Mattel en MGA proberen op een vreemde manier aansluiting te vinden bij het kind of misschien is die aansluiting reeds gemaakt door diverse kinderboekenschrijvers en filmmakers en hoefden de speelgoedfabrikanten alleen nog de producten te fabriceren. Tenslotte lieten de bedenkers van Monster Fighters en Monster High zich inspireren door monsterfilms en horror fictie x. Bijbel & Onderwijs ontving in 2005 veel kritiek, toen de vereniging waarschuwde voor magie of bizarre fantasie in kinderboeken xi, nu kunnen kinderen spelen met wat ze toen alleen nog konden lezen of kijken. Hoewel men wel open lijkt te staan voor de discussie dat geseksualiseerde Barbiepoppen een negatieve invloed kunnen hebben op het lichaamsbeeld van meisjes, wordt de reële mogelijkheid dat het idealiseren van dood en duisternis een negatieve invloed kan hebben op een kind vaak aan de kant geschoven of zelfs belachelijk gemaakt.

Conclusie
Lego, Mattel en MGA brengen met hun serie Monster Fighters, Monster High en Bratzillaz aan jonge kinderen de boodschap over dat dood, duisternis en hekserij positief en cool is. Hierdoor wordt duisternis als licht voorgesteld. Vergeet niet dat dit ook in de reclamespotjes voor bovengenoemde producten gebeurt die tussen de kinderprogramma’s door worden getoond. Door het te plaatsen tussen het reguliere speelgoed en andere reclamespotjes geven zij de indruk dat het normaal is. Het is belangrijk dat ouders het niet normaal gaan vinden dat ze in een speelgoedwinkel tegen geesten, zombies en heksen aan staan te kijken in de vorm van speelgoed en dit niet alleen vanwege hun oversekste en magere uiterlijk. Boekenschrijvers, tekenfilmmakers, bedenkers van speelgoed maken geen onderscheid tussen licht en duisternis. Sterker nog zij lijken, door het ontwikkelen van dergelijk speelgoed het belangrijk te vinden dat het kind met de werken van de duisternis bezig is. Duisternis en licht hebben niets met elkaar gemeen: het is licht of duisternis. Psycholoog Dale Atkins zei over de serie Monster High: ”Met dit soort belachelijke rolmodellen creëer je een ideaal van schoonheid een lichaamsbeeld waar kinderen wel mee bezig moeten zijn’ xii. Misschien had ook gezegd kunnen worden wat men tegenwoordig liever niet wil horen of geloven: met dit soort belachelijke rolmodellen creëer je een ideaal van dood, verderf en duisternis, een boodschap waar kinderen wel mee bezig moeten zijn.

Mevr. A.Poelstra-Koster

i Monster High Operetta, productbeschrijving http://www.bol.com/nl/p/monster-high-operetta/1004004012189777/
ii In Amerika heerst al langer de discussie over het oversekste en magere uiterlijk van (Barbie) poppen. Zo zei een moeder over dit onderwerp:” Het lijkt erop dat speelgoedmakers onze kinderen opzetten” Hot-to-trot ponies? Dolls that wax? http://today.msnbc.msn.com/id/41895570/ns/today-parenting/#.UJuIYcXQcr5
iii Nieuwe Mattelpoppen promoten ontharing, vrijdag 11 maart 2011 http://www.nieuwsblad.be
iv http://www.bratzillaz.com/
v o.a. Dr. Phil en Dale Atkins in hun t.v shows
vi bol.com, productbeschrijving http://www.bol.com/nl/p/bratz-bratzillaz-pop/1004004013031990/#product_specifications
vii Bratzillazmusic-video http://www.youtube.com
ix De website van de Legoserie Monster Fighters http://monsterfighters.lego.com speelgoed Lego Monster Fighters intertoys http://www.intertoys.nl
x wikipedia the free encyclopedia, Monster High http://en.wikipedia.org/wiki/Monster_High#References Monster Fighters http://www.squidoo.com/lego-monster-fight en http://lego.wikia.com/wiki/Monster_Fighters
xi De vereniging Bijbel & Onderwijs kreeg in 2005 via de media kritiek te verduren, toen ze waarschuwden tegen “Harry Potter, magie in de Kinderboekenweek” en waarschuwde voor het kwaad in de huidige jeugdliteratuur.
xii Nieuwe Mattelpoppen promoten ontharing, vrijdag 11 maart 2011 http://www.nieuwsblad.be

Geraadpleegde bronnen:

Linda Dahlstrom en Kavita Varma-White, 3-07-2011, Hot-to-trot ponies? Dolls that wax? Toys get tarted up http://today.msnbc.msn.com/id/41895570/ns/today-parenting/#.UJuIYcXQcr5
Amy Jussel 12-07-2012 shaping youth betablog, forum over de media en marketing invloed op kinderen
http://www.shapingyouth.org/bratzillaz-novi-stars-monster-high-same-sexualized-snorefest/
Tamara Abraham, 10-03-2011, mail online http://www.dailymail.co.uk/femail/article-1364648/Are-newest-tween-role-models-From-makers-Barbie-dolls-need-wax.html#ixzz1Gc6p6oAY
wikipedia the free encyclopedia
De officiële website van Bratzillaz http://www.bratzillaz.com/
De officiële website van Monster High http://www.monsterhigh.com/
De officiële website van Monster Fighters http://monsterfighters.lego.com/en-us/default.aspx
Dr. Phil, Provocative or Playful? http://www.drphil.com/shows/show/949
productbeschrijvingen via www.bol.com, www.intertoys.nl
http://www.brickshop.nl/lego/monster-fighters.html