Preventielessen door stichting Siriz

Siriz is een stichting die preventie, ondersteuning en zorg bij ongewenste zwangerschap geeft. Van 1971 tot oktober 2010 was het een vereniging, genaamd Vereniging tot bescherming van het ongeboren kind (VBOK). Die VBOK werd in 1971 in Amsterdam o.a.door een aantal artsen opgericht. 1971 is tevens het jaar waarin artsen in de eerste abortuskliniek van Nederland illegaal abortus provocatus begonnen uit te voeren.

In gesprek met jongeren over seksualiteit

Seksualiteit is misschien wel een van de lastigste onderwerpen voor ouders om te bespreken met hun kinderen. Ouders willen graag op een bewuste, eerbiedvolle en natuurlijke manier seksualiteit inpassen in de totale ontwikkeling van een kind. Eerlijke informatie, goede voorbereiding en weerbaarheid geven een kind meer zelfvertrouwen rondom dit thema.

Jentine Kuipers is preventiemedewerker bij Siriz en geeft al 6 jaar voorlichtingslessen op verschillende scholen in heel Nederland. In haar werk op diverse scholen (40% christelijke en  60% niet-christelijke scholen) ontmoet ze jongeren en docenten. Tijdens de lessen gaat het gesprek over weerbaarheid, de ontwikkeling van leven en wensen en grenzen rondom seksualiteit. Daarnaast zijn er ouderavonden waarbij ervaringen en informatie vanuit het werkveld worden gedeeld met ouders. Jentine vertelt over haar ervaringen in de klas, de gesprekken met jongeren en hoe ouders op een goede manier het gesprek aan kunnen gaan met jongeren.

 Wanneer je in gesprek bent met jongeren over seksualiteit, welke onderwerpen hoor je dan vaak terugkomen?
“De mate van veiligheid in een klas is essentieel om een goed en leuk gesprek te hebben. Ook de sfeer van een school of van de docent zijn bepalend voor het rendement van onze lessen. Het valt me wel op dat jongeren vaak heel open over seksualiteit praten. Als preventiemedewerker wil je enerzijds alle spanning wegnemen door heel concreet te zijn en anderzijds op een respectvolle manier een gesprek over seksualiteit voeren. Het is dan erg leuk om te ontdekken dat er daardoor automatisch begrip bij de leerling ontstaat en eveneens een open gesprek. Veel gesprekken gaan over angst voor een eventuele zwangerschap, maar vooral ook voor de reactie van ouders. Daarnaast zijn gebruik van voorbehoedsmiddelen, (naakt)selfies en relatievorming ook onderwerpen van gesprek. Soms kan het gebeuren dat de verwachtingen over de les van een leerling wel erg hoog zijn. Seksfilmpjes en –standjes laten we bijvoorbeeld niet zien tijdens de les. Wel biedt dit dan direct een opening voor een gesprek over porno en de beleving van seksualiteit.”

 Waarom zijn dit belangrijke onderwerpen op dit moment?
“Social media zijn niet meer weg te denken uit de wereld van jongeren én volwassenen. In deze omgeving waarin een hoge mate van interactie plaatsvindt, zijn de prikkels en de keuzes talrijk. De groepsgesprekken onder jongeren via bijvoorbeeld WhatsApp zijn besloten en onzichtbaar. Uit een EenVandaag-onderzoek (oktober 2014) blijkt dat ruim 1 op de 6 jongeren al wel eens een naaktfoto of seksfilmpje van zichzelf heeft gemaakt. Jongeren geven toe dat groepsdruk of dwang negatief kan werken. Wij willen daarom tijdens een preventieles een open gesprek aangaan over eigenwaarde en zelfbeeld waardoor een leerling zijn-haar wensen en grenzen beter kan aangeven. De gedachte leeft vaak dat jongeren veel losse seksuele contacten hebben, maar dit aantal ligt veel lager dan jongeren vaak denken. Zo blijkt dat 32% van de jongens en 19% van de meisjes regelmatig losse contacten heeft. Tijdens de lessen laten jongeren ook vaak horen waarde te hechten aan een goede relatie.”

 Hoe kunnen ouders in gesprek komen over deze onderwerpen?
“Als ouder speel je een belangrijke rol bij de seksuele ontwikkeling van het kind. Ook de eigen opvoeding speelt hierbij een rol. Praat de ouder zelf makkelijk over dit onderwerp? Hoe is de relatie van de ouders op het gebied van seksualiteit? Ontwijk je als ouders het onderwerp of schiet je in de lach als het onderwerp seks op tafel ligt, dan gaat het een lastige klus worden. Veiligheid en een warm gezinsklimaat hebben een positief effect op het seksuele gedrag van een puber. Als de band met ouders goed is, kan een kind terugvallen op ouders. Tijd en aandacht voor een kind en het geven van complimenten zorgen voor de groei van eigenwaarde bij een kind. Daarnaast kunnen ouders regels stellen. Maak duidelijk welk seksueel gedrag in bepaalde situaties wel of niet acceptabel is. Stel open vragen of ‘stel dat-vragen’ aan het kind om een gesprek op gang te brengen. Ook kunnen ouders de ‘Wat zou jij doen?–techniek´ gebruiken om met je kind een gesprek op gang te brengen. Deze techniek wordt ook gebruikt in het Stellingenspel tijdens de preventielessen.”

 

“Als ouder wil je een respectvol en eerlijk beeld van seksualiteit geven aan je kind. Siriz wil op deze manier werken tijdens de preventielessen op de scholen. Door de lichaamskenmerken wel concreet te noemen, voorkom je een mysterieuze en wazige sfeer. Een kind heeft meer aan duidelijke woorden. Als je daar vroeg mee begint, kun je daar tijdens de puberteit wellicht makkelijker over praten. Het is een serieus onderwerp, maar er wordt zeker ook gelachen in de lessen.”

 Wanneer je het met jongeren hebt over ongeboren leven, hoe wordt hierop dan gereageerd?
“Jongeren reageren positief op de filmbeelden van de ontwikkeling van baby Siem. Soms vinden ze de beelden ook wel eng of griezelig. Een embryo van 6 weken lijkt dan op een zeepaardje, een smurfje of een alien. Toch blijkt uit de leerlingenquêtes, welke achteraf worden ingevuld, dat meer dan 78% van de leerlingen de informatie interessant en leerzaam vindt.”

“Er heerst veel onwetendheid bij jongeren over het begin van leven. Aan het begin van de les zijn er vaak verschillende meningen geventileerd. Sommige jongeren vinden het pas leven als het hartje begint te kloppen. Anderen menen vanaf de bevruchting of als er een heel mensje is te zien. Het zijn leuke gesprekken en door het laten zien van filmbeelden van de ontwikkeling van Siem, krijgt de leerling de gelegenheid een eigen beeld te vormen. Wat mij opvalt, is dat op veel reguliere scholen jongeren erg verbaasd zijn over de abortusgrens (tot 24 weken) in Nederland. Ook veel docenten zijn niet op de hoogte. Abortus is in Nederland door een wetgeving een verworven recht, maar het blijft ook een verworven taboe.”

Waarin moet jongeren weerbaar zijn?
“Je spreekt van weerbaarheid, als een jongere op een goede manier voor zichzelf durft op te komen. Hij of zij is in staat grenzen aan te geven en kan zelfstandig om hulp durven vragen. Op het gebied van seksualiteit zou je willen dat een jongere op tijd deze weerbaarheid heeft eigen gemaakt, zodat hij of zij op het juiste moment goede beslissingen kan nemen. Het meest belangrijk is zelfvertrouwen, je gevoel van eigenwaarde is aanwezig Dat zal helpen bij het maken van keuzes en bij het omgaan met groepsdruk, cyberseks en social media.”

“Het ene kind is vanuit zijn aard weerbaarder dan het andere kind. Het is belangrijk een kind te helpen zelfvertrouwen te ontwikkelen. Dit kan door complimenten te geven, positieve aandacht en ruimte te geven, een eigen mening te hebben of te ontwikkelen. Ouders kunnen een essentiële bijdrage leveren aan het ontwikkelen van een belangrijke vaardigheid, namelijk je kind probleemoplossend gedrag aanleren. Dit klinkt veel makkelijker dan het daadwerkelijk is. Als ouder heb je de mogelijkheid om regelmatig met je kind in gesprek te gaan, want door niet over seksualiteit te spreken, communiceer je ook iets. Het mooie aan de lessen is dat we zo, in samenwerking met de ouders, een positieve bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van een kind.” 

 

Jentine Kuipers

Jentine Kuipers is preventiemedewerker Siriz