Het apenproces (2)

In het tweede artikel over het zogenaamde apenproces gaan we in op de rede van Bryan, die een beknopte maar gefundeerde kritiek op de evolutietheorie bevat, juist ook op de gevolgen ervan voor ethiek en moraal en die na bijna 100 jaar nog steeds actueel is. De rede van Bryan telt ruim 12.500 woorden, ca. 18 A4 pagina’s. We moeten deze voor dit artikel samenvatten in een paar honderd woorden. We volgen daarom (soms sterk) samenvattend wat Bryan opgeschreven had voor zijn slotpleidooi:

Inleiding
Elke leraar en docent mag als persoon God vereren zoals hij wil of juist niet, mag de Bijbel geloven of niet of Christus Bijbels belijden of verwerpen. Het gaat er hier echter niet over wat iemand als persoon denkt maar als werknemer, ambtenaar, iemand die door de staat betaald wordt en daarom de instructies van zijn werkgever moet opvolgen.
Het recht van de staat om de scholen op te leggen wat wel en niet geleerd wordt, werd bevestigd door een uitspraak in Oregon waarin gezegd werd, dat de staat mag verbieden wat schadelijk is voor het publieke welzijn en dat ook ouders het recht en de plicht hebben te waken over het godsdienstige welzijn van hun kinderen.

Geen dweperij
Deze wet (van Tennessee) vindt zijn oorsprong niet in dweperij en wil niemand enige vorm van godsdienst opleggen. De wet wil juist het onderwijs beschermen tegen de pogingen van een arrogante minderheid, die juist ongodsdienstigheid wil opleggen aan kinderen onder het mom van wetenschap. Welk recht heeft een kleine, onverantwoordelijke oligarchie van zelfbenoemde ‘intellectuelen’ om de zeggen-schap over scholen van de Verenigde Staten over te nemen waarin 25 miljoen kinderen worden onder-wezen? Als atheïsten, agnostici en ongelovigen hun eigen religieuze denkbeelden willen leren of juist religieuze denkbeelden van anderen willen bestrijden, dan moeten ze maar hun eigen scholen oprichten. De wet verbiedt het leren op openbare scholen van “elke theorie die het verhaal van de goddelijke schepping zoals in de Bijbel geleerd wordt, ontkent” en dat onderwezen wordt, dat de mens afstamt van een lager soort dieren.

Bewijs voor de schuld
Het bewijs is overduidelijk, dat de beschuldigde (Scopes) deze theorie geleerd heeft. Het getuigenis van een 14-jarige leerling van Scopes wordt uitvoerig aangehaald waaruit blijkt dat Scopes leerde, dat een kleine cel in zee gevormd is en dat die zich bleef evolueren, totdat het een nogal groot dier geworden was dat aan land kwam, en dat het zich daarna verder bleef evolueren tot de mens.

Geen conflict tussen godsdienst en wetenschap
Godsdienst staat niet vijandig tegenover geleerdheid, integendeel, het is de grootste voorstander ervan. Maar christenen weten dat “de vreze des Heeren het beginsel der wijsheid is” en daarom bestrijdt het het leren van gissingen die goddeloosheid onder studenten bevorderen. Wetenschap bewijst de mensen onschatbare diensten. Wie kan de waarde van wetenschap voor de maatschappij naar waarde schatten, zoals de uitvindingen van stoom, elektriciteit, telefoon en radio? Het christendom verwelkomt elke waarheid en is niet bang dat de waarheid in strijd is met de goddelijke Waarheid die komt van God zelf.

Evolutie is niet bewezen
Evolutie is geen waarheid. Het is een hypothese. Het is een ineengedraaide kluwen van miljoenen gissingen. Het was niet bewezen in de tijd van Darwin – hij uitte zijn verbazing dat met twee of drie miljoen soorten het onmogelijk is, die terug te voeren van de ene op de andere soort. Het was niet bewezen in de tijd van Huxley en het is niet bewezen in onze tijd. Het is nog maar vier jaar geleden, dat prof. Bateson van Londen naar Canada kwam om Amerikaanse wetenschappers te vertellen, dat elke poging om de ene soort tot de andere te herleiden mislukt was. Wat is dan de waarde van de evolutietheorie als die de oorsprong van soorten niet kan bewijzen? Terwijl veel wetenschappers de evolutietheorie aanhangen alsof het feiten zijn, moeten ze toegeven, dat er geen verklaring gevonden is hoe de ene soort in de andere verandert.

Chemie weerspreekt evolutie
Als er in de natuur progressieve, opwaarts strevende krachten zouden zijn, zou de chemie die ontdekt hebben. Maar die zijn er niet. Het element water is vanaf het begin onveranderlijk. Zo is het met alle elementen. Onveranderlijk! Er is nooit bewezen, dat deze overgaan van het een naar het ander. Iets wat ergens op lijkt, is geen bewijs.

Gebruikelijk misbruik van het woord
De meesten die ‘evolutie’ gebruiken, weten niet wat het woord betekent. Soms wordt over “evolutie van machines” gesproken, van de telefoon, auto’s, enz. Maar dit zijn alleen maar voorbeelden van wat men-selijke intelligentie kan doen met levenloze materie. Er is geen groei van binnenuit. Ook moet de groei van een plant uit een zaad geen evolutie genoemd worden. Dit is geen verandering van de ene soort in de andere. De evolutie leert het ontstaan van zoogdieren uit levenloze materie. Het plaatst de mens met een onsterfelijke ziel op gelijk niveau als hyena’s. Wat moet de indruk daarvan op kinderen zijn?

‘Bewijzen’ van evolutie zijn gissingen
De evolutietheorie heeft nog nooit bewezen welke krachten er zouden werken om van de ene soort naar de andere te gaan en dat door het recht van de sterkste. En toch wordt kinderen gevraagd om deze gissingen te aanvaarden en er hun levensfilosofie op te bouwen! Het zou ‘fijne rekenarij’ zijn om te bepalen, wanneer het doden van verwanten ophoudt moord te zijn… We moeten meer bewijs hebben dan “het zou kunnen dat…” om het boven “zo zegt de Heere” te plaatsen.

Darwins stamboom
Bryan citeert hier twee pagina’s uit Darwins ‘Descent of Man’ van 1874 en vraag aandacht voor de woorden die in deze korte paragrafen onzekerheid aangeven: ‘duistere blik’, ‘klaarblijkelijk’, ‘waarschijnlijk’, ‘gelijkend’, ‘zou moeten zijn’, ‘kleine graad’ en ‘voorstelbaar’. Als Darwin op pag. 171 de oorsprong van eerste mens probeert te achterhalen zegt hij: “Maar het is nutteloos hierover te speculeren.”

1e aanklacht tegen de evolutietheorie
Deze aanklachten bewijzen we door de nooit bewezen overgangen van de ene soort naar de andere van de evolutietheorie te vergelijken met die zoals beschreven wordt in Genesis, nl. de voortplanting “naar zijn aard”, waarvan iedereen elke dag de waarheid kan zien.

2e aanklacht
De evolutietheorie is in strijd met de waarheid van de Bijbel en leidt tot agnosticisme en atheïsme. Evo-lutionisten bestrijden de Bijbel, vaak niet openlijk maar door het gebruik van ontkrachtende woorden als ‘poëtisch’, ‘symbolisch’, ‘allegorisch’ om de woorden over de schepping te ontkrachten. Darwin zèlf wordt als bewijs aangehaald: begonnen als christen, “Ik was nogal orthodox”, eindigt hij als atheïst, die aan het eind van zijn leven gezegd heeft: “Ik geloof niet, dat er ooit enige openbaring geweest is.”
Evolutionisten zouden hun misdaad moeten bedenken om het geloof uit de harten van mannen en vrouwen te halen en hen in duisternis te laten eindigen. Christus Zelf spreekt Zijn wee uit over degenen die de kleinen ergeren.

Het gevolg van “kwade samensprekingen”
Bederven slechte leerstellingen de moraal van studenten? Bryan haalt uitvoerig het pleidooi aan van Darrow, toen hij een jaar geleden de verdediging op zich genomen had van twee rijkeluiszoons die een verschrikkelijke moord begaan hadden. Darrow wijst erop, dat één van hen Nietzsche gelezen had en dat dit zo’n indruk op die jonge dromerige geest van hem gehad heeft, dat dus eigenlijk niet die jongen ver-antwoordelijk was, maar Nietzsche en de universiteit waar hem zijn filosofie geleerd was. En vergeet niet de docenten… Darrow eindigt ermee, dat we geen universiteiten verantwoordelijk moeten houden, maar dat studenten keuzes maken, en dat die de dood van velen kunnen veroorzaken en dat we dat niet kunnen helpen.
De andere jongen had veel misdaadboeken gelezen. In de staat Illinois was er voor minderjarigen een verbod om dit soort boeken te lezen en Darrow juichte dit toe, “Als de staat Illinois haar jongens kan beschermen, waarom beschermt de staat Tennessee niet haar jongens? Zijn de jongens van Illinois beter dan die van Tennessee?” Bryan haalt nog vele andere dingen aan die Darrow daar gezegd heeft en alles eindigt er steeds mee, dat het niet de jongens waren die verantwoordelijk zijn, maar ergens een verre voorvader of iemand anders.

3e aanklacht
Het leidt onze aandacht af van de huidige problemen naar beuzelachtige speculaties. De ene evolutionist probeert zich voor te stellen wat er in een ver verleden is voorgevallen, de ander probeert in de verre toekomst te spieden. Het is echter nodig te weten “Hoe te leven”. Dat is de belangrijkste wetenschap. Christenen willen dat hun kinderen in alle wetenschappen onderwezen worden, maar ze mogen niet het zicht op de Rots der eeuwen verliezen. Hun harten moeten door hun opleiding in vlam worden gezet voor God en de liefde voor hun naasten.

4e aanklacht
De evolutietheorie betwist het wonder, gaat aan het geestelijke leven voorbij, erkent geen roep tot bekering en spot met de leerstelling dat men wedergeboren moet worden. Het is daarom de intolerante en meedogenloze vijand van de verlossing.

5e aanklacht
Als de evolutietheorie serieus genomen wordt en de basis wordt voor onze levensfilosofie, zou het de liefde doven en de mens terugbrengen tot het recht van de sterkste. Bryan citeert Darwin (pag. 149, 150) waarin hij schrijft dat vroeger de zwakken geëlimineerd werden, maar dat wij modernen nu instellingen hebben voor zwakken en zieken. Zo kunnen zwakken in deze maatschappij zich nog voortplanten. En we moeten daarom maar de ongetwijfeld slechte gevolgen van het helpen van de zwakken dragen, aldus Darwin.

“Evolutie is een bloederige zaak”
Laten we niet denken, dat het aanvaarden van barbarisme als levensprincipe uitgestorven is met de dood van Darwin. Nog maar een paar jaar na dit boek van Darwin verschenen er boeken die nog veel verder gingen. Bryan noemt titels en paginanummers waarin bijv. wordt toegegeven dat evolutie een bloederige zaak is. Als we de mens uit de bloederige, brutale maar weldadige hand van natuurlijke selectie halen, plaats je hem in een nog veel gevaarlijker hand. Beschaving is het enige proces waardoor de mens gede-genereerd wordt. Nietzsche noemde het christendom al de “leer van degeneratie”…

Wetenschap heeft geen moraal
Kunnen christenen onverschillig blijven? Wetenschap heeft godsdienst nodig om z’n energie in goede banen te leiden. Evolutie staat op voet van oorlog met godsdienst. Wetenschap is prachtig, maar geen leraar van moraal. Het voegt geen morele beperkingen toe om de maatschappij te beschermen tegen het misbruik ervan. Het kan prachtige wetenschappelijke schepen bouwen, maar niet het morele roer maken om het door storm slingerende schip te beheersen. De maatschappij moet gered worden door het morele voorschrift van de zachtmoedige en nederige Nazarener. De wereld heeft meer dan ooit een Verlosser nodig. De jury moet kiezen tussen God of Baäl.

Tot zover de, sterk samengevatte, rede van Bryan.

De geschiedenis na 1925 heeft laten zien waar het recht van de sterkste na 20 jaar al op uitliep, en dat het daarmee nog niet afgelopen is, blijkt uit de stemmen die in onze tijd opgaan om ‘doelloos’, ‘nutteloos’ leven te beëindigen. Ook dit jaar verschijnen er weer boeken van theologen en profes-soren die beweren dat evolutie en christendom samen kunnen gaan. Zij zouden er goed aan doen de gehele rede van Bryan, en de boeken die hij citeert, eens te lezen.
Laten wíj het woord van de Heere Jezus ter harte nemen: “Waakt!”

 

R.P. Plattèl