Wordt Turkije Europa's paard van Troje?

De meningen zijn verdeeld over de vraag of Turkije al dan niet moet toetreden tot de Europese Unie. Stefano Silvestri, president van de gezaghebbende Italiaanse Denk Tank over internationale zaken IAI, is een krachtig pleitbezorger van Turkije’s toetreding tot de Europese Unie. In zijn mening staan de waarden van het moderne Turkije dichter bij Europa dan bij het rijk der Ottomanen. Evenals veel andere Europese leiders, doet zijn seculaire, niet-religieuze wereldbeeld hem voorbijgaan aan de geschiedenis van ons Continent als vrucht van zowel judeo-christelijke als klassieke ethiek en waarden.

In tegenstelling tot de opvattingen van hem en die van anderen, staat de opmerking tijdens een recent Symposium in Yalta (De Krim, mei 2003), dat zonder deze gemeenschappelijke morele bronnen, Europa slechts een subcontinent van Azië zou zijn!
Een van de leiders die beseffen dat het toetreden van Turkije tot de Europese Gemeenschap de furie kan oproepen van fundamentalistische moslimleiders, is de vroegere Franse president Valery Giscard D’Estaing, die verklaarde dat er voor een moslimland geen plaats is in een alliantie van christelijke naties. Wij kunnen ons vinden in diens aanbeveling om in de Preambule van de Europese Grondwet een verwijzing op te nemen naar de vier grondslagen van onze Europese culturen: Gerechtigheid, Barmhartigheid, Waarheid en Heerlijkheid.

In zijn nabeschouwing van de gebeurtenissen van ‘9-11’ verwees Osama Bin Laden naar de ‘grote catastrofe’ die de moslimwereld een eeuw geleden heeft getroffen. Daarbij doelde hij op het uiteenvallen van het grote Ottomaanse rijk in afzonderlijke staten onder invloed van de Westerse mogendheden. Vanuit zijn perspectief is de ontwikkeling van de seculiere Turkse staat onder Kemal Ataturk in 1926 dus verraad aan de zaak van de islam, een schending van het moslim-eergevoel.

De speciale positie die Turkije in de moslimwereld inneemt wordt getypeerd door een kernbegrip in het Arabische of moslimdenken: de grensvesting of ribat. In de vroege geschiedenis van de gewapende expansie van de islam heeft de ribat zowel een defensieve als offensieve functie. Deze bakent de grens af van de veroverde moslimgebieden (Dar al-Islam) met de niet-islam wereld of Dar al-Harb. In het denken van de moslims is de islam een religie van veroveren, niet van terugtrekken. Daarin heeft de ribat een functie voor zowel consolidatie als expansie.

In de geschiedenis van de islam heeft Turkije altijd deze ribatfunctie vervuld, bijvoorbeeld in hun veroveringen van de Balkangebieden. Zou Turkije nu deel gaan uitmaken van de Europese Unie, dan kan dit worden opgevat als een nederlaag waarbij de reeks ribats zou worden teruggetrokken tot waar Turkije grenst aan de Aziatische landen. En wat zou dit betekenen voor de tientallen miljoenen ‘Turkmenen’ in de landen van Midden Azië zoals Azerbeidzjan, Turkmenistan, Oezbekistan en Kazakstan, waarmee Turkije open grenzen heeft?

Ondanks de pro-Europastemming van de huidige Turkse leiders, kent het land een in kracht toenemende onderstroom van fundamentalisten. Dat zou Turkije wel eens tot een slagveld kunnen maken van haar democratische krachten tegen de krachten van de ‘ware islam’. Volgens de logica en de wetten van de islam zal Turkije weer zijn positie moeten innemen als ribat van de Dar al-Islam, aan wie de uitnodiging tot toetreding klinkt als een sirenenzang:
Kom over naar Europa en neem ons in bezit!

Het is dus niet ondenkbaar dat op deze manier Turkije voor Europa het paard van Troje gaat worden. Dan is onze inzet om het democratische proces in Turkije te versterken te vergelijken met de paardenliefde van de Trojanen. Met als resultaat dat Turkije’s toetreding de islamistische krachten in Europa gaat versterken door eerst zichzelf, en later de landen van Europa dichter te brengen bij de invoering van de sjaria. Daarbij zouden de niet-moslims van Europa, net als een en andermaal op de Balkan – hooguit de status van dhimmies verkrijgen.

NB. Het bovenstaande is geen sombere speculatie, maar een ontwikkeling die wordt bepaald door de logica van de islam. Uiteraard tenzij de huidige leiders van Europa bereid zijn de lessen der geschiedenis toe te passen.

Voor een kritische beschouwing over mensenrechten in Turkije in geschiedenis en heden zie www.isic-centre.org/Briefings/Briefing13-2002-12-20.htm