Pilates – een trendsport voor christenen? 

Pilates is booming. Duizenden doen het de grote bobo’s na en vinden hun persoonlijke centrum in fitnessstudio’s en cursussen van volksuniversiteiten. Als bron van nieuw levensgeluk zien de volgelingen van de trendsport het ‘po-werhouse’, de romp of kern midden in het lichaam met de spieren daaromheen.
Dit stond al enige jaren geleden in een artikel in ‘Der Spiegel[1]. Het is tot nu toe niet veranderd. Waar gaat het om bij deze trend? Eerst wat informatie van het online lexicon Wikipedia[2]:

Definitie
Pilates, ook Pilatesmethode genoemd, is een systematische volledige body-workout[3] voor het versterken van de spieren, in de eerste plaats van de bekken-bodem-, buik- en rugspieren. Pilates’ training kan plaatsvinden op de mat en op speciaal ontwikkelde apparatuur. Uitvinder is Joseph Hubert Pilates, die in 1883 in Mönchengladbach werd geboren. Aanvankelijk noemde hij zijn methode Contrology, omdat het bij Pilates gaat om het beheersen van de spieren met behulp van de geest[4]. Omdat ‘Pilates’ geen beschermde term is en geen uniform onderwijs kent, zijn er wereldwijd veel Pilatestrainers die verschillend werken.

Geschiedenis
Joseph Hubert Pilates (1883-1967) werkte als jonge man in Mönchengladbach en was medewerker in een bierbrouwerij. Als Duitser was hij in het begin van de Eerste Wereldoorlog geïnterneerd in Groot-Brittannië. Gedurende deze tijd ontwikkelde hij het concept van een holistische[5] lichaamstraining, die zou moeten bijdragen aan een goede lichaamsbouw en lichaamshouding, allereerst voor soldaten die samen met hem geïnterneerd waren. Hij bestudeerde oosterse trainingsmethoden zoals yoga en zenmeditatie, evenals bewegingen van dieren. Hij onderwees zijn medegevangenen in de methode die hij had ontwikkeld door hen op matrassen te trainen. Pilates keerde na de oorlog terug naar Duitsland en werkte daar met belangrijke vertegenwoordigers van de kinematica (= bewegingsleer), zoals Rudolf von Laban, een dansleraar. Deze legt in zijn geschriften de basis van zijn theorie uit, volgens welke de danser door de harmonie van lichaam, geest en ziel een harmonieuze verbinding met het universum ervaart die hij artistiek uit kan drukken.

In 1926 emigreerde Pilates naar New York. Hij opende een trainingsstudio met zijn partner Clara, gestimuleerd door Rudolf von Laban in het New York City balletgebouw, wat de connectie van de methode met de dans verklaart. Pilates stierf in 1967 op 84-jarige leeftijd. Voor het voortbestaan van zijn ideeën zorg-den zijn leerlingen die hun eigen studio’s openden en de methode verder ontwikkelden. In de jaren negentig werd Pilates een wellnesstrend en werd het overgenomen door steeds meer sportscholen en andere aanbieders.

De methode
De Pilates-methode is een holistische lichaamstraining waarbij met name de laaggelegen, kleine en meestal zwakkere spiergroepen worden aangepakt. Dit zou een correcte en gezonde houding moeten garanderen. De training omvat krachtoefeningen, stretching en een bewuste ademhaling. Het doel is om de spieren te versterken, de conditie en coördinatie van beweging te verbeteren, de houding te verbeteren, de bloedsomloop te stimuleren en het lichaamsbewustzijn te vergroten. De basis van alle oefeningen is de training van het zogenaamde “powerhouse”, waarmee de spieren bedoeld worden die in het midden van het lichaam rond de wervelkolom liggen, de zogenaamde ondersteunende spieren. De spieren van de bekkenbodem en de diepe rompspieren worden specifiek versterkt.

Belangrijke principes
De term ‘Pilatesprincipes’ werd voor het eerst genoemd in het eerste boek over Pilates dat in 1980 werd gepubliceerd: The Pilates Method of Physical and Mental Conditioning (Friedman & Eisen). Trouwens, Joseph Pilates zelf heeft het woord principes niet gebruikt. Dus de principes zijn iets, die later zijn afgeleid uit de methode. De zes principes werden later bijna net zo gebruikt in andere boeken over Pilates. De zes principes die Friedman & Eisen beschrijven zijn:

• concentratie – concentration
• centreren – centering
• controle – control
• ademen – breathing
• precisie – precision
• vloeiende beweging – flow

Later werden deze vaak aangevuld met andere principes. Hier is een beschrijving van de gemeenschappelijke principes:

Controle
Een essentieel principe van de training is de gecontroleerde uitvoering van alle oefeningen en bewegingen. Dit zou ook de kleinere ‘hulpspieren’ moeten versterken.

Concentratie
Met behulp van concentratie moeten lichaam en geest in harmonie worden gebracht. Elke beweging moet mentaal worden gecontroleerd, de aandacht moet volledig op het lichaam zijn gericht.

Ademhaling
Een bewuste ademhaling speelt een belangrijke rol bij Pilates. Dit moet spanning tegengaan en de controle over het lichaam vergroten. Daarom wordt de ademhaling in het middenrif getraind.

Centreren
Centreren is het versterken van het midden van het lichaam, het zogenaamde powerhouse, dat zich uitstrekt van de borst tot het bekken en alle belangrijke organen bevat. Versterking van de powerhouse-spieren versterkt je rug en kan een positief effect hebben op rugpijn.

Ontspanning
Bewuste ontspanning moet helpen spanning te vinden en los te laten. Ontspanning bij Pilates is echter niet het tegenovergestelde van lichaamsspanning.

Vloeiende beweging
Alle oefeningen worden uitgevoerd in vloeiende bewegingen, zonder lange onderbrekingen. Er zijn geen abrupte, geïsoleerde bewegingen.

Kritiek
Er is veel kritiek op het feit dat de term Pilates-trainer niet beschermd is. Veel coaches hebben alleen een weekend-crashcursus voltooid. In plaats daarvan is een uitgebreide opleiding nodig om meer te weten te komen over de gevaren van de Pilates-training. Er zijn echter geen uniforme richtlijnen voor training. Er zijn nauwelijks wetenschappelijke onderzoeken. Wees voorzichtig met verschillende oefeningen bij mensen met obesitas. Als iemand lijdt aan een chronische of een plotseling opkomende ziekte, moet hij altijd zijn arts raadplegen voor advies. Ontstekingen van welke aard dan ook, acute hernia’s en osteoporose met extreme posities van de wervelkolom zijn onder andere gevaarlijk.
Tot zover Wikipedia

Hoe wordt Pilates door de medische wetenschap beoordeeld?
Het is medisch onbetwist dat een gerichte versterking van individuele spiergroepen kan helpen om chronische rugpijn te verlichten of te voorkomen. Zo vergoeden sommige zorgverzekeraars de oefeningen van de rug als preventie. Daar leer je niet alleen bukken, zodat de wervelkolom wordt gespaard, maar je krijgt ook de juiste gymnastiekoefeningen te zien[6] waarmee een chronische rugpijn kan worden vermeden door een gerichte versterking van individuele spierbundels. Maar de Pilates-training gaat veel verder dan dat en omvat ook het geestelijke bereik. J. Pilates[7] begon zijn lichaam op jonge leeftijd intensief te versterken en deed aan bodybuilding, gymnastiek, gymnastiek, boksen en skiën. Daarnaast hield hij zich ook bezig met ontspanning en meditatie uit het Verre Oosten, zoals zen en yoga.

Hij noemde zijn training eerst Contrology, omdat de oefeningen gaan over het beheersen van de spieren met behulp van de geest. De ongeveer 500 Pilates-oefeningen zijn een verzameling van verschillende trainingsmethoden die yoga-, adem- en ontspanningsoefeningen combineren, evenals volledige lichaams-, spier- en krachttraining.
Het is daarom meer dan alleen een manier om je lichaam fit te houden. Pilates omvat ook concentratie-, meditatie- of ontspanningsoefeningen die zijn ontleend aan de systemen uit het Verre Oosten. Pilates wordt vaak met yoga, verbeeldingen of andere esoterische praktijken gecombineerd of samen aangeboden. In een onderzoek (een vergelijking van een Pilates- en een gymnastiekgroep) bleek dat de haalbare verbeteringen bij degenen die gymnastiek uitoefenden slechts iets kleiner waren.

Geestelijke beoordeling
In een artikel voor de Decathlon-sportersblog[8] staat o.a.: …… .. Daarnaast is het powerhouse het energiecentrum van het lichaam. Bij energie wordt hier niet alleen de fysieke kracht, maar ook de mentale kracht en vitaliteit bedoeld. Dat heeft overigens Leonardo da Vinci in de 15e eeuw al opgemerkt en ook Chinese wetenschappers zweren al duizenden jaren bij het belang van het lichamelijk centrum: bewegingen afkomstig van het centrum van het lichaam of het powerhouse maken een optimale uitvoering van de potentiële energie mogelijk. Dus Pilates is ook een discipline om het lichaamsbewustzijn te verbeteren en vermogens vrij te maken.
Daarom zijn, hoewel de fysieke oefeningen op de voorgrond staan, de spirituele gevaren van yoga, autogene training[9] en zenmeditatie ook van toepassing op Pilates. Ook moet men beseffen, dat alle therapieën zoals Pilates (en yoga), die een concentratie hebben op het eigen lichaam, geestelijk twijfelachtig zijn. Bij Pilates zijn er bepaalde spiergroepen die moeten worden versterkt. Concentratie op deze spiergroepen rondom het bekken zal naar verwachting het hele lichaam ten goede komen.

Conclusie
Kortom, er is niets tegen het trainen van spiergroepen zoals bij circuittraining die uit negen of twaalf verschillende oefeningen bestaat en die meerdere keren herhaald worden of krachtoefeningen in sportscholen met het doel deze spiergroepen te versterken. Dit kan ook bij rugklachten een hulp zijn. Pilates is echter een combinatie van yoga, ademtherapie, krachttraining en ontspanning. Dit is hoe Lutz Hertel, voorzitter van de Duitse Welzijnsorganisatie in Düsseldorf het in het kort weergeeft[10].
Omdat het dicht bij on-Bijbelse filosofieën ligt, gecombineerd met de concentratie op het eigen lichaam, is het beoefenen van Pilates, evenals andere methoden afgeleid van het gedachtegoed uit het Verre Oosten, een vorm van zelfverlossing. Dat is de reden waarom voor christenen de volgende Bijbeltekst van toepassing is: Pas op dat niemand u als buit meesleept door de filosofie en inhoudsloze verleiding, volgens de overleveringen van de mensen, volgens de grondbeginselen van de wereld, maar niet volgens Christus (Kolossenzen 2: 8, HSV). Dientengevolge betekent dit dat je Pilates niet moet beoefenen en als het al is gebeurd, mogelijk met het negeren van de geestelijke bronnen van deze methode, het nodig is dit als zonde te belijden.

Waarom lijken yoga en Pilates zo op elkaar?
De optimalisatie van de energiestroom in het lichaam is het gemeenschappelijke doel van yoga en Pilates. Daarom lijken oefeningen uit beide gebieden vaak erg op elkaar.
Yoga en Pilates combineren de energie in het lichaam.
Op weg naar een gezond, evenwichtig leven, vertrouwen veel mensen op ontspanningsoefeningen. In de westerse wereld wordt yoga steeds populairder. Oorspronkelijk komt het uit India. Maar nu voeren miljoenen in Europa regel-matig de oefeningen uit. Ze willen de energie in zich bundelen en in de goede richting sturen. Dezelfde aanpak wordt gevolgd bij Pilates.
Dus zowel bij yoga als bij Pilates gaat het over de energie die in ieder mens zit. Iedereen heeft de mogelijkheid om die te bundelen; hij moet gewoon de juiste oefeningen doen. De terminologie van yoga en Pilates verschilt, maar met ver-schillende woorden wordt wat vergelijkbaar is, beschreven. Deze gelijkenis is niet toevallig, omdat Pilates aanzienlijk is beïnvloed door zowel yoga als Chinese Qigong[12].
Pilates spreekt vooral ook veel jonge mensen aan met moderne termen en zin-sneden als ‘powerhouse’. Het woord verwijst naar de centrale spieren van het lichaam, bijvoorbeeld in de rug, in de buik, in de borst en in het bekkengebied. De meeste oefeningen bij Pilates richten zich op dat ‘powerhouse’.
Rustige ademhaling en geconcentreerde oefeningen bij yoga en Pilates.
Zowel bij yoga als bij Pilates speelt de ademhaling een zeer belangrijke rol. De nadruk ligt op langzame en vloeiende bewegingen. Daartussen zitten altijd rekoefeningen in het programma. De overgang tussen yoga en Pilates is daarom behoorlijk vloeiend.

Christine Müller

vertaling: mevr. L. Vos

1]https://www.spiegel.de/spiegel/print/d-54002276.html
2]https://de.wikipedia.org/wiki/Pilates gezocht op 17-05-2017
3]Bij een full body workout worden alle spiergroepen met één schema aangepakt. Zoals de naam het al zegt: je traint je hele lichaam, je full body, in één training.
4]markering door de auteur
5]Holistisch (Engels ‘whole’ = geheel) Het begrip ‘holisme’ gaat uit van een ontologische (wezenlijke) eenheid van alle dingen en ontkent elke tegenstelling. Daarin komt het overeen met het hindoe-monisme, dat alle tegenstellingen afdoet als ‘maya’ of schijn, iets wat alleen bestaat ‘tussen de oren’. Vanuit deze drogreden stelt men zich open voor ‘hemelse entiteiten’, die ons als archetypes of geleidegeesten invoeren in ‘het oneindige reservoir van wijsheid en kennis’. (Bron: Occult zakwoordenboek)
6]http://rückenschmerzenhilfe.com/chronische-rückenschmerzen-was-tun/
7]http://www.netzwerk-esoterik-ausstieg.de/infos/gebiete-der-esoterik/pilates/
8]community.decathlon.de/pilates-fuer-einen-neuen-koerper/
9]Autogene training bouwt voort op de zelfhypnose van Oskar Voigt, waarmee de mens zichzelf via een zestal standaardoefeningen brengt in een toestand van duurzame rust.
10]https://www.welt.de/gesundheit/article112251977/Pilates-kann-den-Koerper-straffen-aber-auch-schaden.html
11]http://www.t-online.de/ratgeber/freizeit/sport-fitness/id_55158940/warum-sind-yoga-und-pilates-so-aehnlich-.html
12]Qigong is een onderdeel van de Chinese leer, die men zich aanleert om de lichamelijke en geestelijke gezondheid te behouden en te verbeteren. (Bron: Wikipedia)