Boeddhisme in het westen - Bijbel & Onderwijs

Je ziet boeddhabeelden in tuinen en in kamers. Daarnaast zijn er boeddhistische trainingen als mindfulness. De bekendste vertegenwoordiger van het tantra-boeddhisme, de Dalai Lama, scoort in de Westerse samenleving goed. Wat zijn de achtergronden van deze oosterse religie?

Boeddhisme[i]

In de Westerse samenleving neemt de prestatiedruk en het aantal problemen toe. Veel mensen die die drukke levenswijze zat zijn, gaan op zoek naar alternatieve leefwijzen. In ons wereldddeel is hierdoor een toenemende belangstelling voor het boeddhisme.

Boeddhisme leert ons door yoga, meditatie- en ademhalingstechnieken te werken aan het karma. Dit zien we nu ook het christendom binnenkomen. De meeste oosterse vechtsporten[ii] komen ook voort uit deze religie. Daarom is het belangrijk om in het kort te laten zien wat deze denkrichting inhoudt, zodat we begrijpen dat we als christenen ons niet hiermee moeten inlaten.

Het boeddhisme is van oorsprong een Indiase denkwereld. Het thema van het boeddhisme is inzicht in het menselijk lijden en de weg om dit lijden op te heffen.

De huidige drie boeddhistische hoofdstromingen zijn:

het Theravada (voornamelijk in zuid-oost Azië),
Mahayana (voornamelijk in China en Japan) en
Vajrayana (voornamelijk in Tibet).

In Japan zien we ook een vermenging van het boeddhisme en taoïsme, hieruit is Chan ontstaan, in het Westen beter bekend als Zen.

Het boeddhisme in China

Het boeddhisme in China is sterk beïnvloed door het taoïsme. De oorspronkelijke Indiase filosofie heeft zich ontwikkeld tot een religie met een groot aantal goden, heiligen en demonen. Vele Chinezen hangen het boeddhisme aan, zonder zich druk te maken over de theologische details. Sommigen houden zich aan de regels van het boeddhisme (zoals vegetarisme), anderen beleven het slechts oppervlakkig naast taoïstische en confucianistische tradities. In China ziet men in de straten veel tempels. Thuis staan vaak huistempeltjes, houten beeldjes van boeddhistische persoonlijkheden (met brandende wierookstokjes ervoor), enz.

Boeddhistische geschriften

De oudste verzameling geschriften in het boeddhisme is de tripitaka die bestaat uit drie pitaka’s:

de Suttapitaka: de toespraken en uitspraken van Boeddha;
de Vinaya: de orderegels en discipline voor de monniken;
de Abhidhamma: later filosofisch commentaar.

Boeddha

Boeddha leefde van 621-543 v.Chr. Hij was prins Siddharta Gautama, geboren in het noordwesten van India. De prins groeide op in een paleis voorzien van alle luxe en gemakken. Ondanks dat zijn vader hem van de buitenwereld afsloot, had hij vier contacten met die wereld. Deze contacten riepen bij Boeddha vragen op en daarom ging hij op zoek naar de essentie van het leven. Met een paar volgelingen trok hij zich terug in Bodhgaya. Met mediteren wilde hij antwoord op alle levensvragen. Na jaren van mediteren zag hij vier waarheden.

De vier nobele waarheden

De vier nobele waarheden beschrijven het lijden, de oorzaak hiervan, de mogelijkheid om er van verlost te worden en de weg om deze verlossing te bereiken. Die vier nobele waarheden zijn:

Aan het leven is lijden verbonden.
We lijden, omdat we ons hechten, waardoor we in een schijnwereld leven.
We zijn vrij, als we ons kunnen onthechten, de begeerte loslaten.
De route hiervoor is het achtvoudige pad.

Nadat Boeddha 45 jaar door Noord-India had getrokken om te onderwijzen, overleed hij op zijn 80^e verjaardag. Na zijn dood zijn er o.a. nog acht geboden, tien zonden en zes onderlinge verhoudingen met elk tien regels bijgekomen.

Het achtvoudige pad

De leer van Boeddha wordt gesymboliseerd door een wiel. Hier staan veel symbolen in. Het aantal spaken staat voor het achtvoudige pad dat ieder mens zou moeten gaan om de verlichting te bereiken. Het achtvoudige pad is de weg naar verlossing en bestaat uit acht delen, gebaseerd op drie punten:

ethisch gedrag (sila= juist spreken, handelen en leven (de kost verdienen);
geestelijke discipline (samadhi= juiste inspanningen, concentratie en meditatie);
wijsheid (prajna= juist begrip en juiste kennis).

Nirvana

Na de dood verlaat de ziel volgens deze leer het stoffelijk lichaam om in een ander lichaam wedergeboren te worden. Dit kan ontelbare keren herhaald worden. Het doel van boeddhisten is om bevrijd te worden van de kringloop van wedergeboorte om zo nooit meer te hoeven lijden. Dit lijden wordt volgens het boeddhisme veroorzaakt door verlangens en ambities van de mensen. Alleen als iemand erin geslaagd is die van zich af te zetten, kan hij de cyclus van telkens weer geboren te worden (reïncarnatie) doorbreken en het nirvana bereiken.

Nirvana staat voor volkomen rust, ofwel afwezigheid van verlangens. Dit nirvana is de hoogste staat die door de mens bereikt zou kunnen worden en waardoor men heilig zou worden. Een voorbeeld van de Chinese aanpassing is dat men dit nirvana nu ziet als het hiernamaals.

Karma[iii]

Volgens het boeddhisme kan het resultaat van de daden die men nu doet, in dit leven of in een volgend leven terugkomen. (karma) Ook zouden we nieuwe dingen kunnen doen die het resultaat van oude daden beïnvloeden. Ieder persoon is, door wat hij doet, zelf verantwoordelijk voor zijn eigen leven, vreugde en pijn. De meeste oosterse vechtsporten komen voort uit het boeddhisme, waarbij men door het lichaam te bedwingen, tuchtigen en onderwerpen verlichting probeert te bereiken. Yoga en meditatietechnieken worden gebruikt om het effect van karma te neutraliseren, voor te zijn of zelfs om gedeeltelijk karma “op te lossen”.

In de westerse wereld worden yoga en meditatietechnieken ook steeds vaker toegepast. Zelfs in christelijke kringen zien we nu yoga[iv] voorkomen en de meditatietechnieken zien we terug in de contemplatieve beweging. Denk hierbij aan het contemplatief gebed, Lectio Divina, luisterend bidden en repetitief zingen. Yoga en de meditatietechnieken zijn echter niet los te koppelen van het boeddhistische denken. Christenen dienen zich hiervan de distantiëren.

Toetsing

weg van Boeddha Als je door bovenstaande toetsing (1Joh 4:1) de denkwereld van deze oosterse religie bent nagegaan, merk je de zelfverlossing op. De mens moet zich inspannen om aan die verlossing deel te krijgen. Hoe anders is het Bijbels denken. De Here Jezus, Redder en Here, is de Heiland der wereld die de zonde heeft verzoend. Hij, het Lam, heeft in onze plaats de straf gedragen. Geen wonder dat Hij de weg of de deur wordt genoemd. (Joh 14 en Joh 10) Martin Kamphuis heeft in het boek Weg van Boeddha zijn ervaringen met deze oosterse, Tibetaanse spiritualiteit weergegeven. Hij was inderdaad eerst weg van dat boeddhisme. Er kwam een “totdat” en dat bleek het einde van een pelgrimsreis. Hij én zijn vrouw leerden Jezus Christus kennen. In zijn boek laat hij zien dat de strenge leefregels van monniken en goeroes niet baten. Hij die werkelijk rust geeft, is de Here der heren. (Matth 11: 28 – 30).

Geraadpleegde bronnen:

http://www.tcmstuderen.nl/Historie/index.htmlhttp://www.boeddhisme.nl/boeddhisme.htmlhttp://www.geledraak.nl/html/page288.asphttp://nl.wikipedia.org/wiki/Boeddhismehttp://www.stichting-promise.nl/artikelen/lichaamswerk-occultisme-en-cultuur/oosterse-vechtsporten.

[i] Zie ook het artikel op de site van Bijbel & Onderwijs https://bijbelenonderwijs.nl/bijbel-en-onderwijs/boeddhisme-geen-vreedzame-religie/.

[ii] Zie ook het artikel over de oosterse vechtsporten op de site van Bijbel & Onderwijs

https://bijbelenonderwijs.nl/occult-en-licht/oosterse-vechtkunst/.

[iii] Zie ook het artikel over karma op de site van Bijbel & Onderwijs https://bijbelenonderwijs.nl/occult-en-licht/karma/.

[iv] Zie ook het artikel over yoga op de site van Bijbel & Onderwijs https://bijbelenonderwijs.nl/occult-en-licht/yoga-2/ en het artikel over kinderyoga https://bijbelenonderwijs.nl/bijbel-en-onderwijs/kinderyoga/.

Jos Hobé