Newage-muziek

Begripsomschrijving
De term newagemuziek is een verzamelbegrip voor alle vormen van muziek die mensen brengen tot verruiming van het bewustzijn en het overschrijden van de grenzen van de eigen persoonlijkheid. Hieronder vallen zowel geluidsorgieën als de zogenaamde achtergrond-muziek, die alle een effect van ‘neerzinken in een klanktapijt’ teweegbrengen. Dit leidt tot het vervagen van absolute normen en criteria (die buiten de mens staan) en een ‘bewustworden
van nieuwe normen en criteria in jezelf als gevolg van een grotere innerlijke opmerkzaamheid.
Hierbij kunnen twee vormen van muziek worden onderscheiden:

  • muziekvormen die magische effecten in het bewustzijn oproepen,
  • muziekvormen die mythische of meditatieve effecten oproepen.

Bij muziek van de eerste groep ligt de nadruk op het ritmische en het monotone. Hiertoe behoren de oude Noord-Europese muziek, de muziek der Mongoolse sjamanen, de voodoo- en sambamuziek van Caribië en Brazilië en de gamelanorkesten van Java. Muziek van de tweede groep wordt gekenmerkt door het gebruik van één stem, subtiele klankkleuren en oneindig veel toonbereiken. Dit is de muziek van Japan, China en heel in het bijzonder India.
Het effect van de ritmische, ‘harde’ muziek is, dat het gehoor wordt verdoofd, de zinnen geprikkeld tot boven de grens van wat verdragen en dus verwerkt kan worden. Daardoor wordt het verstand tot de nulstand gebracht en komen de hoorders open te staan voor transcendente ervaringen van een ‘andere wereld’. In het algemeen zijn veel christenen hiertegen gewapend en keren zich van deze soorten muziek af, als zijnde niet-welluidend. Daarentegen heeft
mythische, ‘zachte’ muziek een heel ander effect, wat minder gauw wordt herkend: deze muziek ‘betovert’ de zinnen, met name vanwege de monotonie en de modaliteit. “Door ernaar te luisteren beleeft men niets bestemds, niets tastbaars; dikwijls omspant een lange compositie slechts weinige tonen, soms slechts een enkele toon, die de hele stemming oproept en draagt.”
Kenmerk van de Indische muziek is dat de structuur en de melodie alleen bepaald worden door de zogenaamde raga of tonenrij. Deze ‘leidtonen’ staan onderling niet in verband, soms gaat het slechts om één grondtoon, die langdurig wordt aangehouden, bijvoorbeeld op verschillende toonsterkten. Hierop kan worden geïmproviseerd, waarbij men telkens nieuwe ’toonwoorden’ hoort, die in geen enkele logische samenhang staan. Het gevolg hiervan is dat het verstand van de luisteraar geen gelegenheid krijgt om zich te oriënteren, omdat de melodie niet herkenbaar is.

Functie van muziek
Wat is dan de functie van deze muziek? Deze, dat het medium niet meer de boodschap bevat, die de maker van de muziek probeert over te dragen, maar veeleer dat het medium zelf de boodschap is! De hoorders van de muziek worden op audio-mentale wijze uiterst gevoelig gemaakt (gesensibiliseerd) en daarmee wordt de belevingswereld van de ‘muziek-meester’ op hen overgedragen. Zo beschrijft Ravi Shankar in zijn biografie, dat de klanken van muziek
en de muzikaal religieuze ervaringen, stappen zijn op de weg naar zelfverwerkelijking. Het hoogste doel van muziek is volgens hem “het onthullen van het wezen van het heelal dat door haar weerspiegeld wordt; de ‘ragas’ behoren tot de middelen, waarmee men dit wezen kan bevatten. Op deze wijze is het mogelijk om door de muziek God te bereiken”.
Vergeleken met de harde pop- en rockmuziek geeft newagemuziek een gevoel van verademing, of deze muziek nu wordt voortgebracht door Indiase citers dan wel door welluidende violen. Vandaar dat men hier dikwijls geen gevaar inziet en ook christenen menen dat deze muziek voldoet aan de criteria van Filippenzen 4:81 In tegenstelling tot andere moderne muziek, gaat er van newagemuziek rust uit, maar onvoldoende wordt beseft dat deze rust:

  • de mensen conditioneert tot meditatie,
  • mensen ontvankelijk maakt voor gedachtebeïnvloeding,
  • het kritisch/onderscheidend vermogen buiten werking stelt.

Wees op uw hoede
Mede hierdoor is newagemuziek in korte tijd erg populair geworden en wordt deze tot een krachtig instrument om een hele generatie mensen, inclusief veel christenen, te brengen in het grensgebied van ‘Aquarius’. Het grote succes van newagemuziek heeft gemaakt dat er veel muziek onder het label ‘New age’ op de markt wordt gebracht, die dat helemaal niet is! Niettemin is het gevaar van de echte newagemuziek, die hypnotiserend en conditionerend werkt, zeer groot. Een hulpmiddel kan zijn om te letten op de titels, die dikwijls sterk esoterisch zijn, zoals: Trance tape, Tantric harmonies, Healing music of Rana Inner harvest, In high places, Sounds of the heart, Tibetan plateau, Electric snowflake, Crystal rainbows, Music man tras,
Floating gently, Golden voyage, Oriental sunrise, Kailash mandala, Temple in the forest, Nirvana rood, Aurasound the fairy ring, Theme for planet earth en Tibetaanse klankschalen.
In christelijke kringen krijgt het zogenaamde ‘discipelschap vieren’ steeds meer de aandacht. Bij deze Celebrations wordt de muziek gebruikt om te komen tot het treden buiten zichzelf en betreden van kosmische ruimten, waarmee ongekende vergezichten in de geestelijke wereld (lees: de wereld der geesten) kunnen worden bereikt. De meeste jongeren die aan deze celebrations deelnemen zijn zich daarvan niet bewust. Ook degenen die dit organiseren bedoelen dit stellig niet zo en beseffen niet wat met dergelijke muziek wordt losgemaakt. Het gevaar hierbij is echter, dat heel gemakkelijk hymnen en celebrations jonge mensen ontvankelijk maken voor de occulte werelden van het ‘hogere bewustzijn’.

Vormen van newage-muziek zijn:

  • Aquariuslied
  • Muziektherapie
  • Ragarock
  • Hymnen
  • Synesthesie
  • Minimummuziek
  • Vierde-wereld-muziek.

Andere vormen van newage-kunst zijn:

  • Astrodrama
  • Vibraties
  • Kleurentherapie
  • Newage-poëzie
  • Mandala
  • Newage-art
  • Mimesisa

Reeds in de jaren zestig van de vorige eeuw werd het ‘Waterman-tijdperk’ bezongen in de beruchte musical ‘Hair’ met de woorden:

Harmonie en Recht en Klaarheid!
Sympathie en Licht en Waarheid!
Niemand zal de vrijheid kneev’len,
niemand meer de geest omneev’len.
De Mystiek zal inzicht schenken,
dat de mens opnieuw leert denken:
dank zij de Waterman, de Waterman!

Vierde-wereld-muziek
Dit is een vorm van newagemuziek die een planetair karakter heeft. Deze muziek is een vorm van kunst die primitieve, etnische muziek samenvoegt met futuristische, elektronische muziek. Door de combinatie van traditionele etnische muziek met de moderne techniek ontstaat een ‘dialoog tussen gevoel en intellect’, waarmee de toestand van ons bewustzijn doelgericht
wordt veranderd. Het beoogde effect is een herstel van de eenheid van lichaam, ziel en geest, die door de technisch industriële ontwikkeling verloren was gegaan.

Hoe staat de Bijbel tegenover newage-muziek?
In de oudtestamentische eredienst speelden beeld en geluid een grote rol, bijvoorbeeld 1 Kronieken 15 en 16 en 2 Kronieken 5:1-7:10. Deze werden niet op esoterische of extatische wijze zintuiglijk met elkaar vermengd. Dat deden de heidenen wel. Deze vorm van muziek, monotoon en conditionerend, wordt genoemd in Daniël 3 (vs 5,7,10,15). Zij behoort tot het Chaldeeuwse heidendom en wordt krachtig weerstaan door de drie Judese mannen, de vrienden van Daniël, die daarop in de vurige oven worden geworpen!
In zijn brieven wijdt de apostel Paulus enkele belangrijke passages aan het denken van de heidenen:

  • hun verstand is verduisterd, letterlijk: ijdel gemaakt (Ef 4: 17),
  • hun gedachten zijn verblind, zodat zij niet zien (2 Kor 4:4),
  • hun denken is verwerpelijk, zinloos (Rom 1:28).

Afweging
De boodschap van het Internationale Belijdeniscongres te Zürich maakt onderscheid tussen de harde pop- en rockmuziek vanuit Afrikaanse culturen en de zachte indringende muziek vanuit Aziatische culturen. “Hoewel nog niet duidelijk herkenbaar, draagt deze cultuur alle kenmerken van een jeugdeenheidsreligie. Hierbij worden jongeren misleid tot schijnbare alternatieven voor wat eens het christelijke antwoord was op de zinvragen van het leven. Deze religieuze subcultuur is gekruid met een Afrikaanse en hindoeïstische spiritualiteit en wordt tot een toevluchtsoord waarbinnen iedere verantwoordelijkheid wordt geweigerd en zelfs tot een invalspoort voor occulte machten.”
Het is wel bijzonder vreemd dat mensen alle mogelijke manieren verzinnen om deze toestand te bereiken, die door Paulus (en door alle zinnige mensen) als onwenselijk, ja zelfs onmenselijk wordt afgeschilderd en beschouwd! En toch is dit het vooropgezette doel van alle pogingen van newage-muziek, namelijk het bereiken van een passieve staat waarbij het verstand niet langer de geest weerhoudt om in contact te treden met de wereld der goden. Het christendom schakelt het verstand niet uit, maar brengt de vernieuwing van het denken, zodat wij kunnen onderkennen wat het goede, welgevallige en volkomene is (Romeinen 12:1-2). Dit is waarachtige eredienst en niet het bereiken van welke vorm ook van extase, zoals de heidenen doen.
Zoals met zoveel dingen, kent de Bijbel ook de hymnen in een positieve en een negatieve betekenis, afhankelijk van de functie ervan. De Bijbel wijst met stelligheid alle hymnen af die een esoterische functie hebben en mens of afgod prijzen (impliciet in 1 Kon 21:26; 2 Kon 21:21 en zie ook Jes 66:3). Waarachtige lofprijzing aan God wordt de hele Bijbel door geleerd, in het Oude Testament vooral door de psalmen, in het Nieuwe Testament ook door
hymnen en odes aan de Here God (Efeziërs 5:19; Kolossenzen 3:16). Alle hymnen en odes aan afgoden zullen eenmaal verstommen, als alle lof en eer gebracht zal worden aan het Lam van God (Openbaring 4:11, 5:9,12,13b).
In de nieuwtestamentische gemeente spelen vooral woord en lied een grote rol, maar dit betreft het gebruik van hetzelfde zintuig! Het gaat hierbij vooral om het afstemmen van het hart op de waarheid die met het gehoor wordt opgenomen, vergelijk Kolossenzen 3:12-17 en Romeinen 10:8-10. Hier is muziek dus functioneel, namelijk om de mens af te stemmen op God, met geheel zijn hart, zijn ziel, zijn verstand en zijn kracht (Marcus 1:30 en vergelijk Psalm 103:1-2). Daarvoor is geen vierde-wereld-muziek nodig, want de Bijbel zelf geeft aan de mensen deze verloren eenheid terug: allereerst in de herstelde relatie met God, daarna en daarnaast ook in het herstel van de hele mens naar lichaam, ziel en geest: nu ten dele, maar straks ten volle (zie 1 Thessalonicenzen 5:22-24).

Drs. R.H. Matzken