Register van islamitische stromingen en Arabische woorden
Register van islamitische stromingen en Arabische woorden
| Alawieten | volgelingen van Ali, neef en schoonzoon Mohammed die de leden van deze tak als diens opvolger beschouwen. Ze zijn aanhangers van een liberale stroming in de islam; vooral in Turkije en Syrië |
| adzaan | oproep tot het rituele plichtgebed vanaf de minaret |
| Allah | god. Voor moslims hun islamitische één-enige god, geen vader. Voor christenen: de God en Vader van Jezus Christus (Arabisch: al- ’Aab) |
| Ahmad (Ahmed) | de zeer geprezene |
| Ahmadiyya | een niet-orthodoxe (soms verboden) moslimstroming; worden door Soennieten als niet-moslims beschouwd. In Den Haag is er een Ahmadiyya moskee. |
| al-Aksa (al-Aqsa) moskee | moskee in Jeruzalem ter herinnering aan de vermeende hemelreis van Mohammed |
| al-’Aab | de Vader (van Jezus Christus) |
| al-Azhar | de moskee en universiteit in Caïro |
| al-Fatiha | de openingssoera van de koran (1:1-6); hoofdgebed van de islam |
| ar-Rabb | Jahweh, de HEERE |
| ayatollah | hoogste religieuze leider, ook op politiek gebied,en islamschriftgeleerde in de sjiitische islam |
| boerka | lichaamsbedekkend vrouwengewaad met alleen een opening met gaas voor de ogen |
| daddja(a)l | een soort antichrist naar de voorstelling van Mohammed |
| da(a)r al-harb | domein van de oorlog (overal daar, waar de sharia geen staatswet is) |
| da(a)r al-islam | domein van de islam, waar de islam staatsgodsdienst en de sharia staatswet zijn |
| da(a)r al-salam | domein van vrede |
| dakwa (Arab. da’wa) | oproep tot de islam |
| djanna | tuin. In koran: islamitisch paradijs |
| Djibriel | koraanse versie van de engel die zich zelf Gabriël noemde |
| djihad (jihad) | verplichte inspanning voor Allah en de islam, waaronder de gewapende strijd |
| djilbab | sharia-verplichte lichaamsbedekking voor de moslimvrouw buitenshuis |
| dhimmies (dzimmies) | getolereerde minderheden in een islamitisch land. Ze moeten minderheidsbelasting betalen |
| djinn | geesten, ‘goede’ of boze; oorspronkelijk woestijngeesten. Ze spelen een rol bij allerlei bezweringsrituelen |
| djizja | jaarlijkse, hoofdelijke schatting voor gedoogde niet-moslims (dhimmies) |
| Fatiha | naam van de eerste soera in de Koran |
| Fatima | de jongste van de vier dochters van Mohammed |
| fatwa | gezaghebbende uitspraak (soms vonnis) door islamitische rechtsgeleerde in kwesties van islamitisch recht |
| fitna | verzoeking (tot afval, tot afgoderij) |
| Hadith (Hadieth) | aan Mohammed toegeschreven, overgeleverde uitspraken en handelwijzen (soenna’s) |
| hadj | (verplichte) bedevaart naar Mekka en zijn islamitische heiligdommen. Daar moeten in de laatste maand van het islamitische jaar een aantal rituelen uitgevoerd worden. |
| Hamas | aanvankelijk een afdeling in Palestina van de Moslimbroederschap. Islamitische verzetsbeweging in Gaza, 1988 gesticht door sjeik Ahmed Yassin tijdens de eerste intifada. |
| hidja(a)b | hoofdbedekking moslima, maar gezicht vrij |
| hidjra | Mohammeds uitwijking met zijn moslims uit Mekka naar Medina (622 is zodoende begin islamitische tijdrekening, dus niet ‘anno domini’). |
| iblis (iblies) | de duivel; behoort tot de djinn (soera 18:50) |
| ibn | juridisch aangenomen zoon (i.t.t. walad) |
| imam | hoofd van de moskee; voorganger van het rituele gebed op vrijdag; ook hoofd rechtsschool; in de sjiitische islam geestelijke (en voor veel moslims ook wereldlijke) leider van de moslimgemeenschap |
| indjil (indjiel) | evangelie |
| ‘Isa | naam die de Koran voor Jezus gebruikt. ‘Isa is een pseudo-Jezus: niet Gods Zoon, niet aan het kruis voor onze zonden gestorven, niet begraven en niet opgestaan. |
| islam | overgave, uitlevering, onderwerping, te weten aan de Allah van de islam. Ook: de leer van deze Allah zoals geopenbaard via de profeet Mohammed en later vastgelegd in de Koran |
| islamist | orthodoxe moslim die ijverig Allah’s theocratie op grondslag van de sharia nastreeft. |
| Jasu’u | de Arabische vertaling van Jezus. Zo ook in de Arabische Bijbel |
| Jibra’il | de Bijbelse engel Gabriël |
| Kaaba (Ka’aba) | op de binnenplaats van de grote moskee in Mekka een stenen gebouw, ‘door de aartsengel Gabriël naar Abraham gebracht’, daarom ook ‘huis van Abraham’ genoemd |
| kalief | titel die de opvolgers van Mohammed droegen als bestuurders van de soennitische islamleer en als beschermer van de wet (sharia) |
| kibla | gebedsrichting voor de moslim, en wel verplicht naar Mekka |
| Koran | reciet, oplezing. Heilig boek van de islam |
| Mahdi | de door moslims aan het eind der dagen verwachte wereld- en geloofsvernieuwer |
| Masih | messias, zoals de Koran Christus noemt |
| manara | minaret, afgeleid van Arab. vuur- of wachttoren |
| minaret | slanke toren bij een moskee, van waar de moedzjin de uren van het gebed afkondigt |
| moskee | plaats van zich terneer werpen voor Allah (= islam doen); bedehuis voor het rituele gebed; religieus en politiek centrum, waar de sharia heerst; voorpost van Allah’s theocratie. |
| moedzjin (moe’addzin) | moskee beambte die van boven uit de minaret de moslims oproept tot hun liturgisch gebed |
| moefti | moslimsjurist die het recht heeft om fatwa’s uit te vaardigen |
| Moslimbroederschap | conservatieve islamitisch politieke organisatie, 1928 opgericht door Hassan al-Banna. Doel: islamisering van de eigen (Egyptische) samenleving, nu verspreid over diverse Arabische landen o.a. in Jordanië, Syrië en de Palestijnse gebieden. |
| moslima | islamitische vrouw |
| nabi | profeet |
| nikab (nikaab) | gezichtsbedekking van de moslima |
| oemma | de moslimwereldgemeenschap; streven naar wereldwijde islamitische gemeenschap |
| quital | de gewapende strijd |
| ramadan | islamitische vastenmaand (de negende maand) |
| rasoel Allah | gezant, apostel van Allah |
| sadaka | vrijwillige gift van een moslim |
| salaat | het voorgeschreven en verplichte, rituele gebed, vijfkeer per dag |
| Salafisme | ultraorthodoxe, radicale en anti-Westerse islamitische stroming die de pure interpretatie van de Koran voorstaat en een islamitische rechtsorde nastreeft. |
| sharia (sjaria) | islamitische wetgeving, hoofdzakelijk gebaseerd op de geboden en verboden uit de Koran. Er bestaat geen uniforme sharia en zelfs niet in boekvorm |
| sjaitaan | satan; behoort tot de djinn |
| sjia | stroming binnen de islam |
| sjiieten (sji’ieten) | leden van een geloofsrichting binnen de islam die alleen de nakomelingen van Ali ibn Aboe Talib (schoonzoon van Mohammed) als Mohammeds opvolger erkennen. 15e eeuwse Mazar-I. Sharif moskee is de schrijn en bedevaartsoord van Ali. Vooral in Iran |
| Soefisme | ascetisch-mystieke stroming in de islam, ontstaan in het oostelijke deel van de Arabische wereld |
| Soefibeweging | gesticht door Inayat Khan als broederschap van alle mensen. Ze beschouwt alle godsdiensten als uit één bron ontsproten |
| soenna | gewoonte, leefregel die niet in de Koran voorgeschreven, maar gebaseerd is op het leven van Mohammed. Ze dienen als aanvulling op en uitleg van de Koran en tot vorming van het islamitische recht. |
| soennieten | leden van een geloofsrichting binnen de islam die ook niet-bloedverwanten van Mohammed als haar leiders erkent. Ze erkent de soenna en Hadith als van Mohammed afkomstige voorschriften. Soennieten ca. 85% van alle moslims, zoals in Afghanistan, Albanië, Algerije, Bangladesh, Egypte, Indonesië, Marokko, Nigeria, Noord Soedan, Pakistan, Saoedi-Arabië, Somalië, Syrië, Tunesië, Turkije enz. |
| soera | elk van de 114 ‘hoofdstukken’ van de Koran |
| syncretisme | godsdienstversmelting |
| takiya (takyya, takie’a) | verhullen, geheimhouden van de eigenlijke bedoelingen, vooral op religieus en politiek terrein; o.a. bij publieke discussies of wanneer men zich bedreigd voelt bv. als soenniet in een sjiitische omgeving. Ook bv. bij gebruik van verboden spijzen en dranken of bij vriendschap met niet-moslims. |
| Wahabisme | streng orthodoxe, militante stroming binnen de islam, gebaseerd op de orthodoxe ideeën van Mohammed ibn Abd al-Wahhab (1703-1791) om de zuiverheid van de islam te bewaren. Veel aanhangers (‘Wahabieten’) in Saoedi Arabië. |
| walad | biologisch verwekte zoon (i.t.t. ibn) |
| zaka(a)t | verplichte betaling van de aalmoezenbelasting |
| Zamzambron | heilige bron op de binnenplaats van de grote moskee in Mekka, die ‘Hagar ontdekte’ |
Bron: “Bijbel of Koran. De vraag naar de Waarheid”. Zie webshop.