Het gezin als golfbreker - Bijbel & Onderwijs

We leven in de postmoderne tijd waarin ieder zijn waarheid mag hebben. Ook als christenen zijn we kinderen van onze tijd. De ideeën en ‘ismen’ van deze tijd sijpelen onze christelijke scholen en gezinnen binnen. Onze kinderen leven in een wereld van mobiele telefoons waarop zij in aanraking kunnen komen met dingen waarvan je als ouders geen weet hebt. Wat ze tegenkomen in games, op YouTube, TikTok en andere social media heeft een grote invloed in hun leven. We leven in een heel andere wereld dan 10-15 jaar geleden. De invloed bevindt zich in hun broekzak. Wees je ervan bewust, dat ze beïnvloed worden. En die invloed is krachtig en diepgaand. Wat ze daar tegenkomen, dringt diep tot in hun wezen door.

Golfbreker

Een stabiel gezin, gegrond in het Woord van God, kan een golfbreker zijn voor alle invloedsgolven die dagelijks over je kinderen heen stromen. Golfbrekers beschermen de kust tegen nadelige invloeden van zeestromingen. Laat jouw gezin zo’n golfbreker zijn. Bouw je gezin op zo’n manier, dat je kinderen in jouw gezin beschermd worden tegen nadelige invloeden van alle invloedsgolven die hen overspoelen. Daarom wil ik hier een aantal praktische handvatten geven. Zie het belang ervan in en investeer in je gezin. Maak er tijd voor vrij en wees proactief. Vaak reageren we als ouders reactief. We zien een probleem en gaan aan de slag. Maar in het bouwen aan je gezin als golfbreker is het juist zo mooi om vooral proactief aan de slag te gaan. Zo kun je in wijsheid heel veel schadelijke invloeden counteren met de waarheid. We weten, dat de wereld om ons heen hele andere normen en waarden voorstaat en we weten dat sinds de opkomst van de gsm de golven steeds sneller, harder en hoger worden. Zonder golfbrekers kalft alles af. Laat jouw gezin zo’n golfbreker zijn waarin je kinderen elke dag geconfronteerd worden met de waarheid van Gods Woord.

Ken je Bijbel

Het eerste punt is dat wij als opvoeders zelf onze Bijbel moeten kennen. Misschien heb je een druk gezin of een drukke baan, toch is het van levensbelang dat je elke dag persoonlijk tijd doorbrengt met God en Zijn Woord. Want het zijn alleen die woorden die leven brengen. Het zijn ook die woorden die we nodig hebben om een antwoord te hebben op alle vragen en uitdagingen waar onze kinderen ons voor stellen. In 1Petr 3:15 lezen we: Wees altijd bereid tot verantwoording aan ieder die u rekenschap vraagt van de hoop die in u is. En wees er maar zeker van, dat je kinderen je rekenschap vragen. Misschien niet altijd expliciet, maar zij willen weten wat jij vindt. Adviezen van ouders hebben een grote invloed op veilig gehechte kinderen. Het woord ‘rekenschap’ dat in deze tekst staat, is een woord met een juridische achtergrond. Het gaat er niet om, dat jij zomaar iets over jouw gevoel vertelt of over hoe jij het geloof ervaart. Nee, het Griekse woord dat hier staat is ‘apologia’. Het is een woord dat gebruikt wordt voor de verdediging in een rechtszaak. Daar kom je met feiten. Zo is het ook in het rekenschap geven van je geloof. Dan kom je naar je kinderen toe met: ‘Er staat geschreven…’.

Onderwijs jezelf

Naast dat je het Woord moet kennen, is het ook van groot belang dat je jezelf onderwijst. Weet waar je kinderen zich mee bezighouden. Luister naar waar de maatschappij zich mee bezighoudt. Verdiep je in de muziek die je kinderen luisteren en bekijk de filmpjes die zij bekijken. Luister naar debatten tussen atheïsten en christenen. Lees boeken van mensen die vanuit de wereld tot geloof zijn gekomen. Zij kunnen vaak zo goed de pijnpunten aanwijzen. Verdiep je in apologetiek, want het christelijk geloof is een redelijk geloof. Houd je ogen en oren wijd open, als de radio aanstaat of de krant op de mat valt. In dit opzicht kan ook een magazine als dit grote diensten bewijzen. Als ouders hebben we een grote invloed en daarom moeten we alert zijn op de leer van mensen, zodat niemand ons en onze kinderen als buit meesleept door de filosofie en inhoudsloze verleiding, volgens de overlevering van de mensen, volgens de grondbeginselen van de wereld, maar niet volgens Christus (Kol 2:8).

Vertel het evangelie

Vertel je kinderen het evangelie van genade. Vertel ze telkens opnieuw van schepping, zonde(val), kruis, opstanding en de nieuwe schepping. Het kan voorkomen, dat je kind wel veel verschillende verhalen uit de kinderbijbel heeft opgepikt, maar nog nooit het pure evangelie heeft gehoord. Jaren geleden gaf ik les aan een 4^e klas ASO (vwo in NL). Ik maakte een kleine excurs in een les kerkgeschiedenis en vertelde ze het Evangelie. Twee 16-jarige dames uit een christelijk gezin reageerden: ‘Oh, nu begrijpen we het. Nu komen lijntjes bij elkaar. Wist u, dat we dit nog nooit gehoord hadden?’ Veel tieners in christelijke kerken en gemeenten zijn ook beïnvloed door het Moralistisch Therapeutisch Deïsme (MTD). Dit denken kan het Bijbels christendom van binnenuit verwoesten. Bij het MTD draait het om 5 basis-overtuigingen.

1. Er bestaat een God die de wereld heeft geschapen en vormgeeft en Die waakt over het menselijk leven op aarde.

2. God wil, dat mensen goed, aardig en eerlijk voor elkaar zijn, zoals de Bijbel en de meeste andere wereldgodsdiensten ons leren.

3. Het centrale doel van het leven is gelukkig te zijn en je goed te voelen over jezelf.

4. God hoeft niet specifiek betrokken te zijn in iemands leven, behalve wanneer Hij nodig is om een probleem op te lossen.

5. Goede mensen gaan naar de hemel, als ze sterven.

Het lijkt heel mooi, want God bestaat en wil, dat wij in Zijn wegen wandelen en goed doen. Maar het probleem met MTD is dat het uiteindelijk draait om eigenwaarde, persoonlijk geluk en het goed kunnen opschieten met elkaar. Het heeft nog weinig te maken met het Bijbelse geloof dat bekering, berouw, opofferende liefde, nederigheid en reinheid van hart leert.

Bouw een ‘gezinsaltaar’

Een gezinsaltaar lijkt misschien een vreemd woord. Het is een letterlijke vertaling van het woord ‘family altar’ wat een Amerikaanse vriend van ons altijd gebruikte. Hij bedoelde daarmee de tijd die je samen als gezin rondom het Woord voor het aangezicht van God doorbracht. Want het zijn onze gebeden die als reukwerk voor Gods aangezicht komen. Onze gebeden komen op het altaar voor Zijn troon (Ps 143:2; Op 8:3-4). Maak dagelijks tijd samen met je gezin om tot Gods troon te naderen. Zorg dat jullie gebeden in die schalen liggen (Op 5:8). Lees samen het Woord. Daarin leer je God kennen, ontvang je woorden om Hem te aanbidden. Zing samen en bespreek met elkaar de dingen van de dag in het licht van Gods Woord. Het is belangrijk deze tijd voor te bereiden. Niet in de zin van dat je elke dag iets daarvoor moet voorbereiden. Dan zou je al snel weer afhaken. Maar in de zin van het over een langere periode te zien. Maak bijvoorbeeld een gebedsdoos met daarin gebedskaartjes voor alles en iedereen waar je voor wilt bidden. Laat de doos rondgaan en elk gezinslid een kaartje pakken om voor te bidden. Plan de bijbelgedeelten die je als gezin wilt gebruiken. Leg liedbundels en Bijbels op een gemakkelijk bereikbare plaats. Als je op zoek gaat, kun je allerlei hulpmiddelen vinden, maar het belangrijkste is dat het zo eenvoudig mogelijk blijft. Laat dagelijks jullie reukwerk opstijgen tot voor Gods troon.

Maak tijd voor bijbelstudie

Alhoewel we als christenen de Bijbel belangrijk vinden, is de kans groot dat je samen als gezin de Bijbel toch niet opendoet. Amerikaans onderzoek heeft aangetoond, dat minder dan 1 op 10 christelijke gezinnen samen de Bijbel leestⁱ en onderzoek onder 11.000 christelijke tieners toonde aan, dat slechts 12% van hen regelmatig met hun moeder over geloofszaken praatⁱⁱ. Als in jullie gezin de Bijbel naar een achterkamertje is verwezen en er weinig of niet over het geloof gesproken wordt, zullen je kinderen weinig reden hebben om de Bijbel als gezaghebbend voor hun leven te zien. Er is trouwens een verschil tussen samen de Bijbel lezen en samen bijbelstudie doen. Bij het lezen leren je kinderen de verhalen en gebeurtenissen, raken ze bekend met geestelijke taal. Maar door bijbelstudie leren ze ontdekken wat dit allemaal betekent en ontdekken ze een lijn. Bij bijbelstudie kijk je naar vragen als: Wie schreef dit boek? Aan wie werd dit geschreven? Waarom werd het geschreven? Wat betekent dit vers in de context van het geheel? Hoe is dit van toepassing in mijn leven? Deze vaardigheden leggen een basis voor vele jaren geloofsgesprekken.

Ga het gesprek aan

Het christelijk geloof is een geloof van relatie en communicatie. Dat zien we in hoe de Heere Jezus en Paulus door het land gingen. Maar we zien het ook al vanaf het begin van de schepping. God schiep man en vrouw in een gezin. Het is in het gezin dat het geloof wordt overgedragen aan een nieuwe generatie. Ouders moeten het aan hun kinderen doorgeven (Deut 6; Ps 78, 145; Ef 6; Tit 2). Daarom zijn tijden van bijbelstudie en ‘gezinsaltaar’ ook zo belangrijk. Die tijden geven je kinderen de ruimte om na te denken en vragen te stellen over geloofszaken. Het wekt hun interesse. Wees in de communicatie niet alleen gericht op de vragen die zij hebben, maar geef ook aandacht aan de vragen die zij niet stellen. Bespreek de onderwerpen die belangrijk zijn, maar waar zijzelf nooit opkomen.

Liefde en genade

Hét kenmerk van een christelijk gezin is de liefde die zij onderling betonen. Die liefde die actie vraagt. In deze tijd is het zo belangrijk dat kinderen een liefdevol en begripvol thuis hebben. Een thuis waar ze onvoorwaardelijke liefde vinden. Bouw aan een huis vol liefde en genade. Het is thuis dat kinderen het concept genade moeten leren om zo een genadevolle Vader te leren kennen. Natuurlijk moet ongehoorzaamheid gestraft worden, moet verkeerd gedrag aangepakt worden. Maar laat dit alles gebeuren in een geest van liefde en vergeving. Bouw aan zo’n gezin, dat wat je kinderen ook uitgespookt hebben, ze altijd mogen weten bij mijn ouders ben ik welkom!

Bijbelse wereldbeschouwing

Een gevolg van de invloed waarover ik in de inleiding sprak, is dat je je bewust moet zijn dat je kinderen mogelijk heel anders denken dan jij. Zeker op het gebied van identiteit, relaties en seksualiteit. Dingen die voor jou vanzelfsprekend zijn, ziet jouw kind misschien wel heel anders. Houd daarom altijd het gesprek met je kind gaande. Verbreek de communicatie niet. Als jij niet spreekt, zal iemand anders wel spreken. Laat in jouw huis de waarheid van Gods Woord de boventoon voeren. Zodat je kinderen door het leven in jullie gezin een Bijbelse levensbeschouwing ontwikkelen.

Wilma Samyn

ⁱ Search Institute, Effective Christian Education: A National Study of Protestants Congregations, Minneapolis, MN, The Institute, 1990

ⁱⁱ George Barna, Revolutionary Parenting: Raising Your Kids to Become Spiritual Champions, Carol Stream, IL, Barnabooks, 2010