Muziek is niet neutraal

Bij de Duitse uitgeverij Betanien verscheen in 2017 een boekje over de achtergronden van jazz, rock- en popmuziek. De auteur, Joachim Rosenthal, heeft daarover een artikel samengesteld. Het boekje is voorzien van diverse voetnoten die  niet in dit artikel zijn vermeld.

Popmuziek in de eredienst? Achtergronden en gevolgen van jazz, rock- en popmuziek

In steeds meer kerken neemt al jaren het slagwerk samen met de popmuziek zijn intrek. Popmuziek is een verzamelnaam voor een verscheidenheid aan populaire muziekstijlen, zoals jazz, gospel, rock en pop, waar het ritme domineert. Velen zijn inmiddels gewend geraakt aan popmuziek. Maar wie zich met de achtergrond van de popmuziek bezighoudt, zal onvermijdelijk struikelen over zijn immorele, schaamteloze en goddeloze karakter. De lijst met negatieve en destructieve effecten is lang. Daarom rijst de vraag waarom deze sterk ritmische, Afrikaans-Amerikaanse muziek zo diep in het christendom kon doordringen. Wat is er gebeurd?

In rock- en popmuziek is de beat als achtergrond het dominante element. De nadruk ligt op de zwakke beats (in 4/4 maat dus op 2 en 4) en wordt meestal gegenereerd door de snare-drum (kleine trommel). Dit soort drumwerk is ontwikkeld door jazzdrummers in de jaren 30 van de vorige eeuw en heeft niet alleen de overhand gekregen in de popmuziek, maar heeft bijna al het andere verdrongen. De backbeat[i] heeft een psycho-akoestisch effect dat de geest van de mens omzeilt en seksuele geslachtsgemeenschap stimuleert. In extreme gevallen zijn er bij rockconcerten ook uitbarstingen van extase, hysterie of geweld.

Hoe “christelijke” popmuziek begon
De geschiedenis van de popmuziek begon met de Amerikaanse slavenpolitiek. De slaven leerden de blanken als hun meesters kennen en waren ondergeschikt aan hun dagelijkse gewoontes. De gebruiken van de blanken omvatten ook het bezoeken van de kerkdienst. Omdat de blanken normaal niet met de zwarten omgingen, kregen ze hun eigen diensten. In deze bijeenkomsten, de zgn. gospeldiensten, kwamen zwarten bij elkaar die zich formeel hadden bekeerd tot het christendom. In de gospeldiensten ontstond de oorspronkelijke vorm van christelijke rock- en popmuziek, de gospelmuziek. Het is een muzikale mengeling van Afrikaans heidendom en Amerikaans christendom en valt onder de stijl van de jazz. Terwijl de jazz in een muzikale revolutie voorloper was, vond de echte revolutie van het ritme plaats via rock-’n-roll. Het begin van de rockmuziek, ook wel rock- of beatmuziek genoemd, werd in 1954/1955 gecreëerd door de vermenging van zwarte en blanke muziek. De toen nog jonge volgelingen van deze muziek werden gekenmerkt door een extatische levensstijl op het gebied van seksualiteit, alcohol- en drugsgebruik.

Wat is popmuziek eigenlijk?
Een belangrijke referentie in de beoordeling van popmuziek vinden we in de naams-oorsprong van de termen jazz en rock. “De term jazz is ontstaan in de Crib Houses. Het echte werk daar was prostitutie. In het Cajan-dialect van Louisiana worden prostituees jazzbells genoemd, een slechter maken of een belachelijk maken van het woord Jezebel (Izebel, de onaangeroerde)” (Was du über Popmusik wissen solltest, Urs Rotach, Das Haus der Bibel, Zürich, 1980, p. 19)

“Letterlijk vertaald uit het Engels betekent rock (als werkwoord) weliswaar schommelen, wegen of schudden, maar in het gettoslang van de gekleurde Noord-Amerikanen was rock-‘n-roll niets anders dan een veel voorkomende beschrijving van geslachtsgemeenschap. Geleidelijk is dit voormalige woord voor geslachtsgemeenschap bekend geworden als de naam van een heel muziekgenre. Dus als je naar de etymologische wortels kijkt en uiteindelijk het woord rockmuziek letterlijk neemt, dan zou het strikt genomen met het woord geslachtsgemeenschapsmuziek moeten worden vertaald.” (Erotik in der Musik, Döpfner und Garms, Ullstein, 1986, blz. 86)

Als we op deze manier naar christelijke rock- en popmuziek kijken, komen we dichter bij het kernprobleem. Christelijke rock- en popmuziek heeft een schijn van vroomheid. Ze probeert haar goddeloze karakter te verbergen.

De rockrevolutie dringt binnen in het christendom
In het begin van de jaren ’60 brak de rockrevolutie door met een enorme intensiteit onder de jonge generatie van destijds en verspreidde zich als een lopend vuurtje via cabaret en  openluchtpodia naar radio en lp’s in de huizen van miljoenen mensen. Het enthousiasme sprong al snel over op jongeren uit de christelijke kerken en gemeenschappen, zodat na verloop van tijd de eerste christelijke rockbands ontstonden. Voor veel jonge mensen stond hierbij het verlangen naar zelfbeschikking, bevrijding van belastende tradities en genderrollen, evenals naar een vrije, eerlijke wereld, voorop. De rockbands werden voor de jonge generatie de katalysator en het toonbeeld van de samenzwering van de jonge generatie tegen de ogenschijnlijk onderdrukkende wereld van volwassenen. Rockmuziek werd de luidspreker van de jongere generatie en veroorzaakte het onmiskenbare en diepgaande proces van een verandering van bewustzijn en waarden. De studentenopstanden in 1968 waren tekenen van de diepe kloof tussen de generaties en een nieuw waardebegrip van de jongere generatie, die niet over het hoofd gezien konden worden.

Wat begon met rockmuziek en jeans werd niet alleen een wereldwijde politieke beweging. Het werd ook een gezindheid en een levenshouding die ook het christendom beïnvloedde. De massale aantrekkingskracht van deze wereld met zijn cultusobjecten en hartstochten kwam binnen in talloze christelijke gezinnen en kerkelijke centra en is een onweerlegbaar bewijs van de ingrijpende invloed van de tijdgeest van deze wereld op de christenheid. Wat zegt de Bijbel ons hierover?

“En wordt niet aan deze wereld gelijkvormig, maar word innerlijk veranderd door de vernieuwing van uw gezindheid om te kunnen onderscheiden wat de goede, welbehaaglijke en volmaakte wil van God is” (Rom 12 : 2).

“Dit zeg ik dan en getuig ervan in de Heere, dat u niet meer wandelt zoals de andere heidenen wandelen, in de zinloosheid van hun denken” (Ef 4 : 17).

De muzikale heropvoeding van het christendom
Sinds de jaren zeventig is in de recente liederen en muziek in het christendom, op enkele uitzonderingen na, een langzame verschuiving van de geest, via de ziel, naar het lichaam te zien. In veel gevallen betekent dit een afvlakking van de spirituele inhoud van melodie, harmonie en ritme. Jonge christenen zongen destijds ook heel graag spirituals en gospelsongs. Maar daar bleef het niet bij. De hardere rockmuziek van de grote seculiere groepen fascineerde ook de christelijke jeugd. De muziekstijlen werden gekopieerd en voorzien van christelijke teksten. In de begintijd van de christelijke rockmuziek werd de tekst overschreeuwd door het volume van drums, elektrische en basgitaren, maar ook door keyboards en synthesizers. Veel luisteraars verlieten de zaal, geërgerd door deze luide muziek of klaagden er later over.

Met de introductie van de backbeat in de muziek van het christendom, kwam de geest van ontucht, immoraliteit en verwereldlijking de kerken binnen. Dan Lucarini heeft er uitgebreid over gesproken in zijn boek “Worship bis zum Abwinken” (Worship tot het punt van afwijzen), uitgeverij Betanien.

In de tussentijd is rock- en popmuziek gedeeltelijk wat minder pregnant geworden in kerkdiensten en bijeenkomsten. Men kwam ook op het idee om de drums te vervangen door een houten kist, die de drummer dient als drum en zitgelegenheid. Het effect blijft echter hetzelfde. Het ritme domineert. Popmuziek is niet waardevrij
Door vertegenwoordigers van christelijke rock- en popmuziek wordt steeds opnieuw beweerd, dat de muziek op zichzelf waardevrij is. Maar er is geen waardeneutraliteit, omdat er geen effectneutraliteit is. Jazz, rock- en popmuziek hebben hun eigen uitwerking. Met een christelijke tekst en christelijke musici heeft het nog absoluut geen christelijk effect. Net zo min heeft een fles gevuld met alcoholische drank met christelijke sticker een christelijke uitwerking. De inhoud is niet waardevrij, maar heeft zijn eigen werking.

 

Popmuziek manipuleert het onderbewustzijn
De normale reactie op een sterk ritme is de drang om te bewegen, bijvoorbeeld door te klappen, met de vingers te knippen, met de voeten te stampen en te dansen. Dit zijn gecodeerde commando’s voor het vlees. De bewegingsdrang van rockluisteraars heeft ook al extreme uitwerkingen gehad.

Gevechten, verwoestingen en losbandigheid bij seculiere rockconcerten zijn hiervan het bewijs. Het hoeft niet per se extreem te zijn. De sluipende vormen van verruwing, afstomping en gedragsverandering komen veel vaker voor. Deze processen worden geactiveerd door de gecodeerde opdrachten van het ritme en wenden zich tot het onderbewuste of het vlees. De vleselijke manier van leven, die zich tegen God verzet, is het resultaat. De werking van rockmuziek is onderzocht op dieren, planten en menselijke cellen. De resultaten wijzen allemaal in dezelfde richting: rockmuziek is schadelijk en destructief.

Ongeestelijke muziek laat een ongeestelijke gezindheid ontstaan. Onreine muziek prikkelt tot onreine gedachten en daden. Vleesgerelateerde muziek inspireert tot een vleselijke levensstijl. Hieruit volgt het gevaar van het volgen van verkeerde stemmen. Verleiding gedijt overal waar je steeds opnieuw naar verkeerde stemmen luistert.

Laat je niet verleiden door popmuziek!
De mens lijkt op een schaap dat zonder oriëntatie en weerloos is. De lijst met verleidingen op het gebied van religie, ideologie, filosofie, muziek, drugs, seksualiteit, mode, hebzucht en alle excessen van welvaart is lang. Wij mensen hebben een goede Herder nodig die ons de juiste weg wijst en ons voor kwade en schadelijke invloeden bewaart. Jezus Christus is die goede Herder. Hij zegt:

“Mijn schapen horen Mijn stem en Ik ken ze en zij volgen Mij. En Ik geef hun eeuwig leven; en zij zullen beslist niet verloren gaan in eeuwigheid en niemand zal ze uit Mijn hand rukken “ (Joh 10 : 27-28).

Laten we ons trainen om de stem van de goede Herder te onderscheiden van de andere stemmen, al zijn ze van grote en erkende personen uit het christendom! Het is cruciaal om de Bijbel zelf te kennen, zodat we de waarheid van de leugen kunnen onderscheiden. Het beproeven van de geesten, zoals bevolen in 1 Johannes 4: 1, zal ons ervoor bewaren, misleid te worden door dergelijke of andere stemmen. Mensen die zich houden aan Gods Woord en leven in Christus, hebben ook de bescherming van deze Herder tegen de vele verderfelijke invloeden en stemmen van deze tijd nodig.

“Daarom moeten wij ons te meer houden aan wat door ons gehoord is, opdat wij niet op enig moment afdrijven” (Hebr 2 : 1).

Het is de hoogste tijd om openlijk en eerlijk het leugenachtige karakter en de ongeestelijke aard van christelijke rock- en popmuziek aan te pakken. Het is noch christelijk noch opbouwend in de muzikale zin van het woord. In plaats daarvan werkt het als een geestverruimende drug. Het resultaat is een vervreemd christelijk geloof met een pseudochristelijke inhoud. Met andere woorden: een vorm van christelijke vroomheid zonder een echte en levende relatie met Jezus Christus.

Een modern christendom zonder Christus
Iemand schreef de auteur: “Mijn dochter is bij haar familie in een zeer grote evangelische gemeente en ze zijn trots op hun moderne lofprijzingsband en andere dingen. Helaas beseffen ze niet dat hun geloof daarbij verdwenen is. Alleen onze Heere kan ze tot Zich trekken en hun afwijzing veranderen.”Trots op de lofprijzingbands met hun christelijke rock- en popmuziek, maar het geloof is verloren gegaan! Wie wordt hier dan geprezen?

Waarom schuwen veel verantwoordelijken en medewerkers in de christelijke gemeenten de waarheid, ook al liggen de zaken duidelijk zo verkeerd? Is het blindheid, onwetendheid, onverschilligheid, sympathie of berekening? Hier is bekering dringend noodzakelijk, omdat het vleselijk denken vijand van God is en een plaag voor alle geestelijk leven. Paulus schrijft ondubbelzinnig:

“Immers, zij die naar het vlees zijn, bedenken de dingen van het vlees, maar zij die naar de Geest zijn, de dingen van de Geest. Want het bedenken van het vlees is de dood, maar het bedenken van de Geest is leven en vrede. Immers het denken van het vlees is vijandschap tegen God. Het onderwerpt zich namelijk niet aan de wet van God, want het kan dat ook niet. En zij die in het vlees zijn, kunnen God niet behagen “ (Rom 8 : 5-8).

Het is te vrezen dat jazz, rock- en popmuziek evenals andere wereldse invloeden in veel christelijke gemeenschappen de uitdrukking zijn van een ander evangelie en een on-Bijbels begrip van genade. Dit is niet langer de goddelijke genade die ons discipelen volgens Titus 2:12 maakt, zodat we de goddeloosheid verwerpen. Het is de verkeerd begrepen genade, die ruimte biedt aan de vleselijke aard van de mens en aan de zonde.

Joachim Rosenthal

vertaling: Laura Vos

1. Rosenthal is de auteur van het boekje Popmusik im Gottesdienst? Hintergründe und Folgen von Jazz, Rock- und Popmusik (Popmuziek in de eredienst? Achtergronden en gevolgen van jazz, rock- en popmuziek), ISBN 978-3-945716-27-4, uitg. Betanien Verlag.

2. Als voormalig vertegenwoordiger van de moderne eredienst kent Lucarini de argumenten van haar voorstanders. Hij bracht ze mee en vertegenwoordigde ze met succes, maar ondervond nu ook pijnlijk wanneer hij – zoals in dit boek – zijn tegenargumenten uiteenzet. De kracht van het boek ligt in de theologische basis, die vruchteloze discussies overbodig maakt. Lucarini antwoordt met exegese, bekent zijn fouten uit die tijd en nodigt de lezer uit om hem te volgen en zich te bekeren. Bron: zeltmacher,eu.

 

[i][i] Een extra accent op de tweede en vierde tel in een 4/4 maat bij de rockmuziek