Bewijsvoering

Feit – Verklaring – Interpretatie – Wat is bewijs?

Betekenis van de woorden

  • Feit: iets dat zintuiglijk kan worden waargenomen of met een instrument gemeten kan worden.
  • Verklaring/interpretatie: beschrijving van een verband tussen oorzaak en gevolg voor een feit.
  • Bewijs: aantonen dat iets waar is.

 

Wanneer is iets “BEWEZEN” ?

  • NB, er is verschil in bewijsvoering.

bijvoorbeeld: 1. natuurwetenschappelijk / technisch bewijs,

2. juridisch bewijs,

3. historisch bewijs,

enz.
1. Natuurwetenschappelijk/technisch bewijs

  • Wanneer kwik langdurig wordt verwarmd op bijna 500° C, ontstaat een rood gekleurde substantie.
  • Wanneer deze rode substantie sterk verhit wordt, ontstaat weer kwik.

Verklaringen

  • Verklaring (ca 1700):

brandbare materialen bevatten phlogiston, een substantie zonder kleur, geur, smaak of gewicht. Phlogiston wordt uit het materiaal vrijgemaakt door verbranding.

  • Verklaring (vanaf 1800):

Bij verbranding neemt de stof zuurstof op en neemt het gewicht toe.

Bewijs (kan in schoolpracticum):

  • Door verhitting van de rood gekleurde substantie ontwijkt zuurstof en ontstaat weer kwik.

 

 

 

 

 

Behoud van massa

  • Door weging kan aangetoond worden dat de totale gewicht kwik en zuurstof van het begin tot het eind gelijk blijft.
  • Natuurwet:
    • wet van behoud van massa [natuurwet roept de vraag op: wie is de wetgever ?

Experimenteel te bewijzen door elk mens

  • Door weging kan aangetoond worden dat bij verbranding (oxidatie) het gewicht toeneemt (opname zuurstof)

 

2. Juridisch bewijs

Feit: Jan is gezien

  • om 8.45 in Amsterdam en
  • om 18.30 in Zwolle

Verklaringen: a.Hij is per trein van Amsterdam naar Zwolle gereisd.

b.Hij is per auto van Amsterdam naar Zwolle gereisd.

c. Hij is van Amsterdam naar Zwolle gefietst.

Bewijs: Jan zegt zelf hoe hij gereisd heeft en toont

  • of treinkaartje
  • of auto
  • of fiets

Is dit voldoende bewijs? Of zijn er andere mogelijkheden?

  • Dit “bewijs” is minder betrouwbaar dan empirisch natuurwetenschappelijke bewijs , want

– Jan kan intussen ook heel andere plaatsen in Nederland bezocht hebben.

– Jan kan per helikopter gereisd hebben en het kaartje alleen als alibi gekocht hebben.

– enz.
3. Historisch bewijs (bijv. evolutietheorie)

Feit: fossiele botten

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Verklaring:

  • De botten zijn afkomstig van een uitgestorven mensachtige.
  • [Ze worden geïnterpreteerd als “Lucy”, een vrouwelijke overgang tussen aap en mens.

Bewijs ?

  • Kan de harige “Lucy” zintuiglijk worden waargenomen of instrumenteel gemeten worden?
  • Kan de behaarde mensaap in levende lijve gezien worden

 

 

Andere interpretaties

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Conclusie

• Wat is bewezen en wat is interpretatie/verklaring ?

 

• Kan men het verleden natuurwetenschappelijk bewijzen ?

 

• Is conclusies trekken uit waarnemingen buiten meetgebied betrouwbaar?

 

Bv. Kan men uit temperatuur-metingen in het heden met zekerheid zeggen wat de temperatuur in het verleden

was?

 

 

 

 

 

 

Interpoleren – extrapoleren; het verschil

 

 

Wat is het ?

  • Bewijs, interpretatie, of …..geloof ?

 

 

 

 

 

 

 

dr.W.Hoek