Gevaarlijke invloed van nieuw boek over integrale geneeskunst

Eind vorig jaar zag een nieuw boek, dat christenen wegwijs wil maken bij het onderscheiden van alternatieve geneeswijzen, het levenslicht. Dr. R. Seldenrijk wil een forse handreiking doen in Duurzame integrale[1] geneeskunst. Ethische beoordeling vanuit een christelijke levensvisie (2015, Labarum Academic).

Hieronder volgt een beoordeling.

Openheid voor alternatieve geneeswijzen

Veel reformatorische christenen staan open voor homeopathie, acupunctuur, iriscopie en zelfs magnetiseurs. Het boek van dr. Seldenrijk past in deze lijn.

De Bijbel roept op om alle dingen te toetsen en het goede te behouden (1 Thess 5:21) en geesten te beproeven „of ze uit God zijn” (1 Joh 4:1). Precies dat ontbreekt in het boek van Seldenrijk. Veel gebruikers van alternatieve behandelwijzen zijn geestelijk blind voor de kwalijke kanten van de therapieën. Natuurlijk wijst Seldenrijk klip en klaar zaken als waarzeggerij en toverij af.

Maar hoe zit het met subtielere vormen van kwaad, vormen die slechts door Bijbelse en geestelijke toetsing kunnen worden herkend? Zolang ‘toverwoorden’ als ”bewezen effect”, ”levens­beschouwelijk neutrale methode”, ”betrouwbare verklaringen” en een ”christelijke therapeut” van toepassing zijn, lijkt alles zich volgens Seldenrijk in een verantwoord kader af te spelen. De vraag is of dat ook zo is.

Homeopathie levensbeschouwelijk neutraal?

Omdat homeopathie een springplank lijkt te zijn naar andere dubieuze genezingsmethoden[2] zal deze methode hier meer uitgediept worden.[3] Ook Seldenrijk besteedt bijzonder veel aandacht aan het ‘veilig stellen’ van deze geneeswijze; homeopathie maakt nog maar liefst 118 van de 552 pagina’s van zijn boek uit. Veel pagina’s om veel te ‘bewijzen’.

Reeds in de inleiding heeft Seldenrijk het over homeopathie als ‘een koninklijke aangelegenheid’ en ‘een levensbeschouwelijk neutrale methode’ (pag.356,357).

Hij neemt zelfs het woord ‘blasfemisch’ in de mond ten opzichte van hen die de geestelijke bron van homeopathie betwijfelen (pag. 454,459).

De vraag die dan rijst is, of homeopathie voor hem soms ‘heilig’ is geworden en te vergelijken met een afgod.

Hippocrates, de vader van de homeopathie?

Volgens Seldenrijk kunnen eventuele bedenkelijke geestelijke kanten[4] bij Hahnemann geen invloed hebben op de methode homeopathie, omdat – zo beweert hij en dat vele malen[5] – Hippocrates ‘de vader van de homeopathie’ is, ja, ‘de homeopathie reeds beoefende’. Op dit standpunt valt zeer veel, zo niet alles, af te dingen.

Dr. J.W. Nienhuys is zeer duidelijk in zijn artikel Hippocrates was geen homeopaat! (Skepsis).

Het lijkt er veel meer op dat niet Hippocrates maar eerder Paracelsus voorloper was van homeopathisch gedachtegoed. Robert Ellis Dudgeon, voormalig uitgever van The British Journal of Homeopathy, noemt de opvallende gelijkenis tussen de leerstellingen van Hahnemann en Paracelsus.[6] Volgens Dudgeon moet Hahnemann zijn gedachtegoed deels ontleend hebben aan Paracelsus, hoewel hij hem nergens vermeldt.

Stuart Close merkt op, dat homeopathie niet ontwikkeld is door de ontdekking van de similiawet[7] (gelijksoortigheidswet): “Velen vóór Hahnemann, vanaf Hippocrates[8], hebben glimpen van de similiawet opgevangen … Het similiaprincipe was van geen praktisch nut, totdat het verwante principe van potentiëren en de minimumdosis ontdekt was, en dat was pas door Hahnemann.”[9] En de voorloper van het idee van potentiëren was Paracelsus.[10]

Homeopathie: geen spirituele krachten maar micromaterie

Bij homeopathie gaat het, zo zet Seldenrijk uiteen, om nano­geneeskunde, het bestaan van een watergeheugen, veranderingen van thermoluminiscentie[11] en kwantumfysica en – wie weet – zelfs bosonen (pag. 427, 428, 395, 401-403, 441).

Interessant zijn de bevindingen van een nanowetenschapper en een hoogleraar fysische chemie, die ik benaderd heb. Zij stellen dat er maximaal 4 of 5 waterstructuren zijn (en niet 3000-4000, zoals het aantal homeo­pathische middelen), die 50 femtoseconden[12] bestaan.

Door het vele schudden kunnen verder, zo stelden zij vast, enkele ionen of moleculen van de glaswand in de oplossing overgaan. Deze kunnen de veranderde thermolumini­scentie verklaren. Met andere woorden: dit zijn geen aanwijzingen voor homeopathische micromaterie, maar vervuilingen van het ‘medicijn’. Bosonen[13] en kwantumfysica hebben niets te maken met homeopathie.

Homeopathie een spirituele geneeswijze?

Helaas heeft Seldenrijk geen Bijbelse toetsing uitgevoerd en geestelijke achtergronden niet uitgediept, waardoor hij essentiële gegevens mist. Zoals het feit dat Hahnemann meester in een vrijmetselarijloge was, waarin het paracelsisch gedachtegoed centraal stond.

Verder, dat Hahnemann zich liet leiden door paranormaal begaafde meesters als Swedenborg, Paracelsus en Mesmer en ‘zijn meester Confucius’. Zijn werk zou, aldus de Hahnemann-biograaf H. Fritsche,  ‘mediaal’ – door hem als medium – ontstaan zijn.

In Alchemy in homeopathy betoogt W. Perry, dat Hahnemann meerdere stappen van Paracelsus’[14] alchemistisch procédé, om het ‘arcanum’ (geheimmiddel) uit de materie te destilleren (de spirituele kracht), overnam.[15]

Essentieel voor de beoordeling is ook het feit, dat Hahnemann zelf in paragraaf 269 van de in 1810 gedrukte Organon verklaart, dat het bij het proces van potentiëren om niets anders gaat dan om het vrijkomen van de ‘innerlijke, spirituele, medicinale krachten van de ruwe grondstoffen’. Niets daarover in het boek van Seldenrijk.

Ook heeft hij kennelijk nog nooit gehoord van de wrange vruchten van homeopathie, zoals het ontstaan van lichamelijke klachten, een verlies aan geloofszekerheid bij het sterven, een verlies aan vrede. Zou het kunnen zijn dat de vele scheuringen binnen de vergadering der gelovigen mede een gevolg zijn van de homeopathische invloed van Voorhoeve, de bekende homeopathisch arts?

Van de vele pagina’s over homeopathie (118) besteedt Seldenrijk er ruim 70 aan wetenschappelijke bewijsvoering, ongeveer 10 aan het bestrijden van zijn opponenten en slechts 2 aan geestelijke toetsing (pag. 434-436).

Christenen, bevrijd uit de occulte wereld, mogen geen getuigenis geven over het occulte karakter van een geneeswijze

Selden­rijk kan het niet laten om denigrerend te schrijven over zijn opponenten, van wie ik er één ben. Hij omschrijft hen als “mensen afkomstig uit bepaalde kringen.” Daarmee doelt hij kennelijk op andere christelijke denominaties.

Met zijn opmerking dat je een ex-alcoholist zelfs geen tafelwijn moet geven, wil Seldenrijk mensen die in hun leven met occultisme te maken hebben gehad de beoordeling van het occulte karakter van bepaalde zaken ontzeggen. Daarmee slaat hij de plank mis. Is iemand die in een moeras heeft vastgezeten waar – ten onrechte – een bordje stond met de tekst ”Veilig!”, niet bij uitstek de juiste persoon om anderen te waarschuwen?

Kruiden versus homeopathische middelen

Nogal eens wordt homeopathie in het rijtje gezet van ‘puur natuur’ en ‘iets wat God in Zijn schepping gelegd heeft’. In kruiden (fytotherapie) zijn inderdaad door de Schepper moleculaire sub­stanties gelegd die kunnen dienen tot opbouw en herstel. Dit in tegenstelling tot homeopathische middelen, waarin moleculen niet meer aanwezig zijn en het gaat om door de mens gemanipuleerde, alchemistisch bereide (toverij) spirituele en geen materiële middelen. Bij homeopathie is mijns inziens eerder sprake van ontschepping.

Standaardwerken gemist

Helaas mis ik meerdere standaardwerken bij Seldenrijk, als het gaat om het bewijzen van de werking van homeopathie. Zoals onder meer Trick or treatment? Alternative medicine on trial (2008) van prof. Edzard Ernst.[16] Deze Engelse hoogleraar complementaire geneeskunde, die begonnen was als homeopathisch arts, kwam na jarenlang intensief onderzoek tot de conclusie dat homeopathie hoogstens een placebo-effect heeft.

Nog enkele andere geneeswijzen in het boek van Seldenrijk

1. Antroposofische geneeskunde

Seldenrijk komt tot de conclusie, dat antroposofie als levensvisie in strijd is met het christelijk geloof, maar de praktische toepassing ervan in bijvoorbeeld antroposofische geneesmiddelen is ‘zinvol en verantwoord’. Dat de middelen veelal homeopathisch[17] zijn en bij zon- en maanstanden[18] gezaaid en geoogst worden, is kennelijk geen probleem.

 2. Acupunctuur

Seldenrijk stelt in zijn opiniebijdrage verder dat acupunctuur zonder taoïsme, ofwel westerse acupunctuur, neutraal is en daarom door een christen te gebruiken. De waarheid is geheel anders. Tijdens mijn opleiding Westerse acupunctuur werd ik volledig ingewijd in de leer van yin en yang, meridianen, vijfelementenleer en de occulte polsdiagnostiek. Acupunctuur is niet los verkrijgbaar, en dus beslist geen levensbeschouwelijk neutrale methode. Heel bedenkelijk vind ik ook zijn bewering dat een christelijke therapeut ‘het verschil’ maakt.

3. Mindfulness

Over mindfulness (boeddhisme) merkt Seldenrijk op: „Het is mijns inziens daarom een voorwaarde dat mindfulness als methode door een christentherapeut wordt aangeboden.”[19] Alsof een verkeerde methode door een christen geneutraliseerd wordt.

Ook adviseert hij de methode christelijke mindfulness, waarin enige ‘boeddhistische elementen van mindfulness’ verwijderd (liever gezegd: verbloemd of gekerstend…) zijn: het woord zitmeditatie is vervangen door zitten met aandacht (verbloeming), en yoga-oefeningen door rek- en strekoefeningen. Verder de toevoeging van het Jezusgebed (mantra…) en het meditatief Bijbellezen (lectio divina), of het mediteren over teksten van ‘christelijke’ auteurs als Henri Nouwen[20] en de Benedictijner monnik Anselm Grün[21] (pag. 314-317).

 

4.Therapeutische aanraking

Seldenrijk gelooft ook dat er zich een energieveld om het lichaam bevindt, een zogenaamde aura[22] (pag. 351). Daarmee opent hij de gedachtewereld voor het bestaan van meridianen, voor de wetenschap van Kirlianfotografie (aurafotografie) en de vegatest (aangepaste vorm van elektro-acupunctuur)[23] pag. 337-338).[24]

Verbijsterend is het dat hij stelt dat therapeutic touch (TT), geleerd bij het Nederlandse Van Praag Instituut (!)[25], een veilige methode is om dit energieveld te behandelen. De Nederlandse variant zou veilig zijn, omdat bij genoemd Instituut bij de cursus compassie en liefde belangrijke elementen zijn. Hij vraagt zich af: moeten christenen niet met deze zelfde elementen zieken bejegenen? Bidden, masseren en zelfs de handen opleggen? Zijn er oppervlakkig geen overeenkomsten tussen therapeutische aanraking en christelijke handoplegging? (pag. 352).

Natuurlijk wijst Seldenrijk ‘paranormaal’ en ‘magnetisme’ af, maar is kennelijk blind voor het feit dat TT bij Bijbelse toetsing niet anders is dan: paranormaal en magnetisme. Hij is niet op de hoogte van het feit dat beoefenaars van TT gaandeweg paranormale gaven ontwikkelen als heldervoelendheid en magnetiseren. TT wordt ook wel de Westerse zuster van reiki genoemd. De gevolgen van TT behandelingen kunnen ernstig zijn en leiden tot depressies, angst, driftaanvallen en een aantasting van het geloofsleven. Datzelfde geldt ook voor mindfulness.

5. EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)

In het artikel Alternatieve geneeskunde lang niet altijd verwerpelijk (RD, 13 februari 2016) gaat Seldenrijk in op EMDR, een binnen de ggz met succes gebruikte methode ter behandeling van psychotrauma’s. Met nadruk merkt hij op: “Bij dit opnieuw beleven van reële, meegemaakte gebeurtenissen, wordt er geen geest of duivel bijgehaald.” Bij nauwkeurige geestelijke toetsing blijft geen enkele basis over voor een dergelijke bagatelliserende uitspraak.[26]

 Conclusie

Tegenover chronische ziekten[27] staat de reguliere geneeskunde vaak met lege handen. Vandaar dat velen op zoek gaan naar een alternatief. En die zijn er in deze tijd meer dan genoeg: ongeveer 450! Met alternatieven kan op drie manieren worden omgegaan. Het ene uiterste is dat we alle alternatieve geneeswijzen afwijzen, het andere dat we klakkeloos overal op af gaan onder het motto “Als het mij maar helpt!” De derde manier is kritische selectie.

Als christen zijn we daarenboven op zoek naar veilige alternatieven, die niet in strijd zijn met ons geloof. Het komt aan op goede keuzes, en die kunnen slechts gemaakt worden als we eerst ons huiswerk goed doen. “Toets alles en behoud het goede!” Bij die toetsing is het nodig 100% Hem te betrekken, die onze Leidsman wil zijn, ook hierin.

“Want ieder die bidt, die ontvangt; wie zoekt, die vindt; en voor wie klopt zal opengedaan worden” (Matt 7:8).

Wetenschappelijke en Bijbelse toetsing zijn broodnodig.

We dienen er volop rekening mee te houden, dat er onder de oppervlakte van onschuldig klinkende therapieën een geloofsrover schuil kan gaan. (Gen 3:4-5, 2 Kor 11:14)

En die moet hoe dan ook ontmaskerd worden. (Ef 5:11)

Seldenrijk is naar mijn overtuiging in deze opdracht – ook al noemt hij soms zeer behartenswaardige dingen – niet geslaagd en toont in zijn boek helaas een groot gebrek aan geestelijk onderscheid en echte Bijbelse toetsing.

De grote dingen – waarzeggerij en toverij – wil hij afwijzen[28], maar hij onderkent niet de subtielere vormen van kwaad, vormen die slechts door Bijbelse en geestelijke toetsing kunnen worden herkend. Zijn het vooral niet juist de kleine vossen, die de wijngaard bederven? (Hooglied 2:15)

Het moeilijkst is de beoordeling van homeopathie, vandaar dat langer stilgestaan is bij de toetsing hiervan. Persoonlijk kom ik steeds meer tot de overtuiging, dat als homeopathie – qua geestelijk gehalte – niet doorzien wordt, dat automatisch tegelijk geldt voor meerdere geneeswijzen. Homeopathie is ook het moeilijkst te ‘pakken’, omdat de methode zo ‘natuurlijk’ lijkt. Als de geestelijke angel van deze geneeswijze ontmaskerd wordt, lukt dat vaak ook makkelijker bij de beoordeling van andere genezingsmethoden.

Seldenrijk is een warm pleitbezorger van homeopathie. Is het niet onder meer daarom dat in zijn voorstel voor integrale geneeskunst naast enige veilige vormen van complementaire (= de reguliere therapie aanvullende) therapie helaas behandelwijzen meekomen als: klinische homeopathie, antroposofische geneesmiddelen, klinische acupunctuur, therapeutische aanraking (geleerd in het Van Praag Instituut…), mindfulness door christelijke therapeuten (…), orthomanuele geneeskunde[29], EMDR en bioresonantietherapie? (pag. 519).

In het boek Genezing uit het Oosten? Alternatieve therapieën getoetst (2011) kom ik tot het volgende palet van voor een christen aanvaardbare complementaire behandelwijzen: fysiotherapie, fysiologische ontspanningsoefeningen, zoals bijvoorbeeld progressieve spierontspanning van Jacobson, triggerpointmassage, fytotherapie, fytotherapeutische aromatherapie, gedragstherapie, neuraaltherapie en orthomoleculaire therapie.[30]

 

Drs. R.J.F. van der Ven

 

[1] Integraal = het samengaan van verantwoord regulier en alternatief.

[2] De Franse homeopaat Michaud stelde tijdens een congres van natuurgeneeswijzen, reeds in 1976: “De integratie van esoterie (leer voor ingewijden) en de wetenschap is mogelijk, en homeopathie moet een belangrijke rol gaan spelen als de link tussen deze twee wijzen van denken.” Healing at any price? The hidden dangers of alternative medicine, Samuel Pfeifer, World Ltd, 1988, pag. 155.

[3] Als deze methode vrijuit gaat, geldt dat tegelijkertijd voor ook andere genezingswijzen.

[4] Ronduit godslasterlijk is Hahnemanns uitspraak dat  de Here Jezus Christus ‘een aartsdweper’ zou zijn en Confucius daarentegen ‘een verlichte meester’. Genezing uit het Oosten?, pag. 24,25.

[5] Pag. 356, 369, 389, 415, 441, 445, 449, 458.

[6] Lectures on theory and practice of homoeopathy, Lecture 6: Homoepathic principle in medicine before Hahnemann, 6, Robert Ellis Dudgeon, Hpathy Ezine, pag. 6, January 29, 2016. Similarities between Hahnemann and Paracelsus., Robert Ellis Dudgeon, (presented by Peter Morrell), extracted from his Lectures: On the theory and practice of homeopathy 1853, pag. 9-18

[7] Het Similia-principe luidt: men geneze het gelijkende door het gelijkende, oftewel ‘Similia similibus curentur’.

[8] Volgens homeopathisch arts Rudolf Tischner was een gelijksoortigheidsprincipe bij Hippocrates niet ‘homeopathisch’, maar zeer algemeen en oppervlakkig ontwikkeld; meer geregeld sprak hij van genezing door het tegengestelde. Geschichte der Homöopathie, Rudolf Tischner, Springer Verlag, Gmbh, Januari 1900, pag. 31.

[9] The genius of homeopathy – Lectures and essays on homeopathic philosophy, Chapter XIV: Potentiation and the infinitesimal dose, pag. 265, Stuart Close.

[10] Paracelsus and fluxion potencies, IHA Transactions, 1905, pag. 93, B. Fincke.

[11] Deze veranderingen zouden volgens homeopaten structuurkenmerken van water zichtbaar maken.

[12] 1 femtoseconde =  10^-15 van een seconde. Ultrafast memoryloss and energy distribution in the hydrogen bond network of liquid H2O, M.L. Cowan c.s., Nature, Vol. 434, 10 March 2015, pag. 199-202.

[13] Deze ontstaan slechts wanneer deeltjes met grote snelheid op elkaar botsen (deeltjesversnellers, CERN).

[14] Voor Paracelsus was ‘de natuur’ ‘een zoon van God’.

[15] The alchemy in homeopathy, uit: Studies of comparative religion, Vol. 16, No 1-2, winter-spring 1984, pag.21-56.

[16] Nederlandse vertaling Bekocht of behandeld? (2011)

[17] Van een medewerker van een groot homeopathisch bedrijf vernam ik dat de schudmachines voor homeopathische middelen bij antroposofische bedrijven lemniscaatvormig schudden. Een lemniscaat is een liggende acht = occult symbool dat de kringloop van de levenscyclus weergeeft en de verbinding legt tussen beide werelden van de mens: de zichtbare wereld van de schijn (maya) en de onzichtbare wereld van de goden. Occult zakwoordenboek. Het occulte tegen het licht, R.H. Matzken, T.H. Ligtenberg, 4^e herziene en uitgebreide druk, 2006, Stichting Johannes Multimedia.

[18] Biologisch-dynamische landbouw van Rudolf Steiner. Weet Seldenrijk van het koemestpreparaat 500? In september wordt een verse koehoorn gevuld met koemest en begraven in de aarde. Omstreeks Pasen wordt de hoorn uitgegraven en de inhoud homeopathisch verdund in september – als de zon in het dierenriemteken Maagd staat – op de akker aangebracht. De hoorns zouden een accu van ether- en astrale kracht zijn. Astrale koehoorns – De filosofie van biologisch-dynamische landbouw, Bram de Boer, Skepter 16-4-2003.

[19] Pleidooi voor duurzame geneeskunst (een interview naar aanleiding van het boek Duurzame en integrale geneeskunst van R. Seldenrijk), Wim van Hengel, RD 10 oktober 2015, pag. 6,7.

[20] Het contemplatief gebed bij Henri Nouwen leidde tot het zien van ‘beelden’ van Jezus, Maria, enkele rooms-katholieke heiligen maar ook de Dalai Lama en Ramakrishna op de innerlijke muren van zijn hart…

[21] Zijn evangelie: “God vergeeft mensen, omdat Hij liefde is, niet omdat Zijn Zoon gestorven is.” Voor Grün is een God die Zijn Zoon aan het kruis laat sterven bloeddorstig en wreed; zo’n God wil hij niet! Maar dan is Grün ook geen christen!

[22] De aura is de door esoterici en parapsychologen aangeduide stralenkrans of halo om het stoffelijke lichaam, waarneembaar door paranormaal begaafde mensen. De aura bestaat volgens deze mensen uit 7 lagen of bewustzijnsniveaus, gaande van het etherische (fijnstoffelijke), tot het astrale, het spirituele en goddelijke niveau. De Bijbel kent geen etherisch lichaam of aura, maar constateert dat bij het sterven ‘de adem’ (ziel of geest) van de mensenkinderen opstijgt naar boven en de adem (het leven) van de dieren neerdaalt in de aarde. (Pred 3:21, 11:6) Met het bouwen op waarnemingen van occult begaafde personen begeven we ons in drijfzand.

[23] En te zijner tijd misschien van chakra’s?

[24] Bioresonantietherapie noemt Seldenrijk “niet strijdig met Bijbelse gronden …, maar verder (nog) onbewezen qua werking”. (pag. 336)

[25] Weet Seldenrijk niet, dat dit instituut onderzoek doet naar paranormale verschijnselen en onderwijs en advies geeft op dit terrein, let wel onderwijs in paranormale methoden als therapeutic touch en geleide visualisatie?

[26] Zie het artikel EMDR, een aanwinst bij PTSS  …, R. van der Ven, Het Zoeklicht, 27 november 2015

[27] Volgens Seldenrijk is ruim 49% van de Nederlanders chronisch ziek. (pag. 14)

[28] Hoofdstuk 4: Duistere machten en onderscheidingsgave.

[29] Hij is er kennelijk niet van op de hoogte dat de grondlegger mevrouw M. Sickesz met de behandeling van de wervelkolom meer op het oog had: de occulte chakra’s die uitmonden in de ruggengraat.

[30] In het boek Van kwaal tot erger?Alternatieve geneeswijzen besproken door een ex-natuurarts (1997) worden de achtergronden van homeopathie en acupunctuur veel uitgebreider besproken, maar ontbreken geneeswijzen als reiki en mindfulness.