Vrijmetselarij

Een bijzondere, geheimzinnige denkrichting

De aanleiding
Wat geheimzinnig is, vind ik interessant en aangezien de vrijmetselarij onlosmakelijk verbonden is met geheimen, was mijn interesse in dit mysterieuze genootschap al snel gewekt. Toen ik een scriptie moest schrijven om af te kunnen studeren, was het dan ook geen verrassing dat ik voor een onderwerp koos dat gerelateerd is aan de vrijmetselarij. Mijn onderzoeksvraag was: In hoeverre heeft de vrijmetselarij bijgedragen aan het verspreiden van de idealen van de verlichting ten tijde van de Amerikaanse revolutie? Op basis van de gelijkenissen tussen de idealen van de vrijmetselaars en de verlichtingsdenkers wilde ik weten of loges[i] als platform werden gebruikt voor het verspreiden van de verlichtingsidealen. Gedurende het onderzoek  werd ik me ervan bewust hoe invloedrijk de vrijmetselarij was en hoeveel  kopstukken van de Amerikaanse revolutie hierbij waren aangesloten. Dat de vrijmetselarij een machtige organisatie was, werd voor mij tijdens het schrijven van mijn scriptie bevestigd evenals het feit dat de broederschap bol staat van geheimen. Toen ik hoorde dat christenen zich aansloten bij de vrijmetselarij, was ik erg verbaasd. Wat heeft een christen binnen een dergelijke organisatie te zoeken? De manier waarop vrijmetselaars God zien, wijkt af van wat er in de Bijbel staat. Naar mijn mening wordt de gedachtegang en macht van de vrijmetselarij onderschat en moeten mensen eerst weten waar ze aan beginnen alvorens ze zich aansluiten bij deze organisatie.

Controversieel genootschap
De vrijmetselarij heeft veel voor- en tegenstanders.  Het genootschap wordt door velen als een moreel systeem gezien dat gehuld is in allegorie en dat geïllustreerd wordt door symbolen. Op de één of andere manier houdt de vrijmetselarij mensen erg in hun greep en zijn ze geïntrigeerd in dit geheime genootschap. Dit is een gevolg van alle geheimen waarin de organisatie is gehuld. Er zijn velegeheimen die louter worden gedeeld met de leden. Het is lastig om zin en onzin van elkaar te scheiden omtrent alle theorieën over de vrijmetselarij die gedurende de jaren bekend zijn geworden. Enkele voorbeelden zijn: theorieën over een nauwe samenwerking tussen de vrijmetselarij en de Illuminatie, maçonnieke symbolen die verstopt zitten in de architectuur van Washington en de duivelsaanbidding. Het is niet alles zuiver wat over deze organisatie geschreven wordt en het is moeilijk om erachter te komen wat hiervan klopt vanwege alle geheimen binnen de organisatie. Deze denkrichting lijkt zo ver van ons af te staan, maar is dit ook zo? Het zou namelijk goed kunnen dat uw buurman of broeder in de gemeente ook lid is van de vrijmetselarij.

Geschiedenis van de vrijmetselarij
Over het ontstaan van de vrijmetselarij zijn gedurende de eeuwen verschillende theorieën ontstaan. Voor het allegorische verhaal over het ontstaan van de vrijmetselarij moeten we terug naar de dagen van koning Salomo. Hiram Abiff was de meester-architect van koning Salomo en hij was verantwoordelijk voor de bouw van de tempel. Hij was een zeer begaafd man die alle kennis en vakmanschap bezat om elk werk in koper te verrichten. Drie van zijn werkers smeedden samen een plan om van de geheime wijsheid die hij bezat meester te worden en besloten hem aan te vallen. Hij werd door de drie mannen opgewacht en één voor één vielen ze hem aan. Uiteindelijk stierf hij aan zijn verwondingen. Dit allegorische verhaal wordt niet gezien als het officiële begin van de vrijmetselarij, omdat er geen bewijs van is.

In de 18^e eeuw zijn de eerste activiteiten van de vrijmetselarij waar te nemen. Vier loges in London vormden samen de eerste Grand Loge of England in 1717. Kort daarna –  in 1725 -werden  loges gebouwd in Frankrijk en een paar jaar later in andere delen van Europa. In 1725 en 1736 kwamen ook loges in Ierland en Schotland. Het is niet bekend wanneer de vrijmetselarij in Amerika begon. De eerste bewijzen van activiteiten van de vrijmetselarij dateren uit 1730. De kans is groot dat vrijmetselaars als eerder actief waren, maar daar zijn geen documenten van gevonden. Vanaf 1730 zijn verscheidene activiteiten van de vrijmetselarij vastgelegd in verschillende delen van het land. De leden ontmoetten elkaar in de keukens van privéhuizen, gehuurde ruimtes of in een herberg. Geleidelijk aan verschenen er steeds meer vrijmetselarij-tempels.

Filosofie
Over de filosofie van de vrijmetselarij kun je vele pagina’s vullen. Hier volgen enkele belangrijke elementen uit hun denken. De drie grootgrondbeginselen zijn: liefde, hulp en waarheid. Deze waarden staan hoog in het vaandel en alle mannen zijn gelijk binnen de vrijmetselarij. De Bijbel is net als in het christendom erg belangrijk en ze wordt bij alle rituelen gebruikt. Het is voor een ieder verplicht om te geloven in een God. Het maakt niet uit of dat Boeddha, Allah of Yahweh is. Vrijmetselaars refereren naar alle goden als de opperbouwmeester van het heelal. Zij zien zichzelf als ruwe bouwstenen die moeten worden gepolijst om zo een onderdeel te kunnen worden van de tempel van de Grote Architect van het universum. De filosofie is gebaseerd op het streven naar zelfverbetering. Jezelf ontwikkelen en met name verbeteren kan worden gezien als de kern van de maçonnieke filosofie.

Symboliek
De symbolen die hier beschreven worden, worden met regelmaat binnen de organisatie gebruikt. Een bekend symbool is de zwarte en witte vloer, deze staat voor goed en kwaad. De twee pilaren, genaamd Jachin en Boaz, behoorden tot de tempel van Salomo. Beide pilaren hebben een bol: de ene bol staat voor de hemel en de andere voor de wereld. Daarnaast zijn het kompas en de winkelhaak bekend. Beide symboliseren de juiste manier van leven. De zon en de maan staan voor dualiteit en het alziend oog staat voor God.Vrijmetselaars hebben al eeuwenlang symbolen gebruikt om met elkaar te communiceren. Ze herkennen elkaar d.m.v. woorden, signalen en fysieke handelingen. De middeleeuwse bouwcoöperaties zijn de bron van de tradities en symbolen van de vrijmetselarij. In die eeuwen kregen kathedralenbouwers geheime symbolen van hun architect, nadat ze goed werk hadden geleverd. Het symbool dat die bouwers kregen, gebruikten ze om aan te kunnen tonen dat ze bekwame bouwlieden waren. Dezelfde symbolen worden binnen de vrijmetselarij gebruikt om vertrouwelijke informatie door te geven. Voor buitenstaanders is het onmogelijk om te begrijpen wat de verborgen boodschap is, omdat dit alleen bij de leden bekend is. Veel van deze symbolen vinden hun oorsprong in de klassieke architectuur. Het is voor vrijmetselaars ten strengste verboden om de geheimen prijs te geven.

Groeien binnen de vrijmetselarij   
Binnen de vrijmetselarij zijn er drie graden van inwijding: leerling, gezel en meester. Iedere kandidaat begint bij de eerste graad en elke graad representeert een stap. Bij iedere stap wordt meer kennis verworven. Er wordt eerst gestemd door de meesters van de betreffende loge alvorens er een verhoging van graad plaatsvindt. De eerste graad wordt gezien als de eerste stap. Na de initiatie wordt de kandidaat benoemd tot leerling. Tijdens deze inwijding wordt er een dolk tegen de borst van de kandidaat gehouden. Indien hij geheimen die de vrijmetselarij toebehoren naar buiten brengt, wordt hij doorboord. Andere dreigementen zoals het doorsnijden van de keel en het verminken van de tong worden daaraan toegevoegd. Tijdens de initiatie van de tweede graad belooft de kandidaat opnieuw zich te zullen houden aan het houden van alle beloften en de consequenties te aanvaarden mocht hij zich verspreken. In deze fase wordt de kandidaat bevorderd tot gezel. In de laatste initiatie staat de dood van Hiram Abiff centraal. De ingewijde speelt Hiram Abiff na die wordt aangevallen door zijn drie belagers . De gespeelde moord op de ingewijde staat symbool voor het sterven aan jezelf. Opnieuw zweert de ingewijde nooit de geheimen te zullen prijsgeven. Als dit is afgerond, is de kandidaat verheven tot meester.

Invloedrijke vrijmetselaars 
Door de eeuwen hebben veel invloedrijke personen deel uitgemaakt van de vrijmetselarij. Benajmin Franklin, George Washington, John Hancock en Alexander Hamilton zijn vier van de zeven Founding Fathers (grondleggers) van Amerika. Deze vier mannen waren allen aangesloten bij het geheime genootschap. Gedurende de Amerikaanse revolutie groeide het ledenaantal. Veel prominente figuren uit de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog waren aangesloten bij de geheime denkrichting. Ze vochten voor de idealen van de verlichting in het Congres en in het leger. Benjamin Franklin was actief in het Congres en was lid van het Comité van Vijf dat verantwoordelijk was voor de inhoud van de onafhankelijkheidsverklaring. Binnen het leger bekleedden vrijmetselaars eveneens een belangrijke positie. George Washington was zelfs generaal van het leger. Na de overwinning op de Britten werd hij in 1789 gekozen als eerste president van Amerika. Hij maakte geen geheim van zijn lidmaatschap bij de vrijmetselarij en trad enkele keren in maçonnieke kleding in de openbaarheid.

De vrijmetselarij is sinds de onafhankelijkheidsoorlog haar macht binnen Amerika nooit meer kwijtgeraakt. Veel Amerikaanse presidenten waren vrijmetselaar en tot op heden heeft de organisatie veel macht in de politiek. Dit is echter niet alleen in Amerika het geval. Markies de La Fayette en Voltaire die beiden een rol hebben gespeeld in zowel de Amerikaanse als de Franse revolutie, waren vrijmetselaars. Markies de La Fayette was tijdens de Franse onafhankelijkheidsoorlog actief in het revolutionaire leger. Voltaire was een Franse filosoof die met zijn werk de basis had gelegd voor de Franse revolutie van 1789. De Franse revolutie heeft geresulteerd in meer macht en leden voor de vrijmetselarij in Frankrijk. Daarnaast heeft het geheime genootschap veel invloed in Groot Brittannië en andere Europese landen.

Christenen en vrijmetselarij[ii]
De beweging klinkt misschien als iets wat ver van ons af staat, maar niets is minder waar. In Nederland zijn veel personen bij de organisatie aangesloten. Onder hen zijn ook christenen. Er is dus een reële kans dat één van uw broeders in uw gemeente of kerk een vrijmetselaar is. Het feit dat de Bijbel een belangrijk onderdeel van de vrijmetselarij is, resulteert in herkenning bij christenen die voor het eerst in aanraking komen met de geheime denkrichting. Christelijke principes vormen immers de rode draad binnen de vrijmetselarij. Kunnen we op basis hiervan concluderen dat je je als christen aan kunt sluiten bij dit genootschap? De Bijbel leert ons dat wij een jaloers God hebben en Hij geen andere goden naast zich duldt. Binnen de vrijmetselarij is er geen verschil tussen God en Allah. Men gelooft in een opperbouwmeester van het heelal en of dat God of Boeddha is, is voor een ieder zelf om te bepalen. Zou God het tolereren dat Hij binnen de vrijmetselarij niet wordt erkend als de enige echte God, maar op hetzelfde voetstuk staat als andere goden? Het feit dat je aan God moet refereren als de opperbouwmeester van het heelal is vreemd. God is immers God. Het moge duidelijk zijn dat er binnen de vrijmetselarij geen plaats is voor de Naam van de Here Jezus. Op basis hiervan kun je stellen dat dit niet de juiste plek is voor een christen. Daarnaast rijst de vraag waarom er zoveel geheimen zijn binnen deze beweging die enkel bekend zijn onder hen die zich hebben aangesloten. Waarom zoveel mysterie? Het is voor een ieder die overweegt om zich bij de broederschap aan te sluiten belangrijk om te toetsen waar de vrijmetselarij voor staat en wat de Bijbel over de achtergronden zegt. Wees kritisch en bid boven alles voor wijsheid.

 J.Timmerman

[i] Een loge is een fysieke ruimte waar vrijmetselaars samenkomen. Voor vrijmetselaars is een loge vooral een vereniging van ‘spirituele bouwvakkers’. Een ieder kan zich aanmelden bij een loge om lid te worden van de vrijmetselarij.

[ii] In het occult zakwoordenboek (zie webshop B&O) staat als Bijbelse duiding bij het onderwerp: Zij zeggen te bouwen aan een nieuwe goede wereld en houden vast dat er geen absolute goddelijke waarheid is. Iedere ingewijde kan daarom putten uit eigen “verheven” en “hogere” waarheden. Joh 14:6 stelt duidelijk: Ik ben de weg, de waarheid en het leven.