Edukinesiologie—kinderen bewegen, waarheen?
Samenvatting: In de pedagogiek komt men steeds vaker het begrip ‘edukinesiologie’ tegen. Letterlijk betekent dit: opvoeden met behulp van bewegingsleer. Wat is de betekenis van linker- en rechter hersenhelft en hoe brengt men de ‘gewenste verbinding’ tot stand?
Bewerking door drs. R.H. Matzken van het Anti-Okkultismus-Info, Nr. 2/1998 van Dr. Reinhard Franzke en Maria Meyer.
________
Op allerlei terreinen worden wij geconfronteerd met nieuwe termen die zijn afgeleid uit het Grieks of onvertaald uit het Engels zijn overgenomen. Vaak hebben die termen een vertrouwde klank zoals Bach, bewegen, gymnastiek, hersenhelft, gezondheid. Daardoor accepteren mensen snel nieuwe begripppen zoals Edukinesiologie, Edu-kinesthetica, Bach bloesemtherapie, Touch for health of Brain gym.
Artsen bevelen ze aan en therapeuten passen ze toe, zonder dat zij de achtergronden hiervan onderzocht hebben. Opleidingen en scholen maken zich ervan meester, gezien de vermeende resultaten uit de psycho-therapie. Vaak worden ze allereerst toegepast bij de zgn. remedial teaching, waarna ze vanwege de vermeende successen hun weg vinden naar het reguliere onderwijs.
Christenen kunnen zich afvragen of het hier gaat om een neutrale, waardevrije methode, of dat ze zich hiermee onbewust bezig houden met oeroude praktijken uit de oosterse religies en de primitieve magie van het heidendom.
Wat wordt met K-E-B beoogd?
Wij gebruiken de afkorting K-E-B als aanduiding van het gemeenschappelijke gedachtegoed van Kinesiologie, Edu-kinesthetica en Brain Gym. Het wordt aangediend als een programma dat alle problemen op het gebied van gezondheid, persoonlijkheid, leer- en zinvragen kan helpen oplossen. Het zou helpen tegen angst, stress en depressie en wordt verwelkomd als geneesmiddel bij psychische en psychosomatische klachten.
Men gaat er vanuit dat deze problemen kunnen worden opgelost door bepaalde bewegingsoefeningen alsmaar te herhalen. Die zouden de hersenen beïnvloeden die de waarneming en het handelen sturen. Met zulke oefeningen wordt zogenaamd geblokkeerde levensenergie geactiveerd en wordt het verstoorde evenwicht tussen linker- en rechter hersenhelft opgeheven. Dit gunstige effect zou worden bereikt door beide geblokkeerde hersenhelften met elkaar te verbinden en te integreren.
De Basistechnieken van K-E-B zijn te verdelen in diagnose en therapie. De populairste diagnose-techniek is de zogenaamde spiertest, waarbij men de arm zijwaarts uitstrekt. De therapeut of leraar probeert die arm dan naar beneden te stukken, en al naar gelang dit hem al dan niet lukt, krijgt hij een antwoord op een nauwkeurig geformuleerde vraag.
De heil- of helingstechnieken zijn legio. Tot de bekendste technieken behoren:
* het draaien (en/of tekenen) van zogenaamde liggende achten of lemniscaten
* kruisende bewegingen van armen en benen, zoals bij dansen en marcheren
* masseren van energie- en reflex-knooppunten, zoals bij acupunctuur
* fixerings-oefeningen om het denken te richten langs de beide benen van een denkbeeldige X
* vanuit de psychiater-positie moeten de vertrouwde personen (bijv. de ouders) achter het hoofdeinde van het kind gaan zitten
* bij woord/beeld-technieken moeten woorden worden herinnerd en ver’beeld’ en omgekeerd.
Dit komt allemaal neer op vormen van ademhalings-, ontspannings-, concentratie- en voorstellings-oefeningen, op oog- en ooroefeningen, massage-oefeningen en draai- en kring-oefeningen. Wij dienen echter te beseffen dat dit niet zomaar gebeurt, maar dat hier een hele wereld achter ligt die wij nu gaan verkennen.
Het paradigma (mens/wereldbeeld) van K-E-B
K-E-B komt niet zomaar uit de lucht vallen, maar komt voort uit een esoterisch gedachtengoed dat vooral tot uiting komt in de energieleer en de leer van de hersenhelften.
De energieleer gaat uit van een universele levensenergie of Chi, zowel macrokosmisch als microkosmisch. Voorbeelden hiervan zijn Reiki en Feng Shui, waar ook in het Westen de geneeskunde resp. de architectuur en inrichting van gebouwen zich steeds meer op gaat richten. Deze energie of Chi voert langs banen, de meridianen, die in verbinding staan met bepaalde organen, gevoelens en problemen. Angst of stress kunnen deze stroom van levensenergie blokkeren, en nu komen er vanuit China speciale technieken om deze blokkades op te heffen, zoals acupunctuur.
De leer van de beide Hersenhelften gaat ervan uit dat iemands linker- en rechter hersenhelften heel verschillende functies hebben, te vergelijken met de sterrenbeelden Vissen en Aquarius. De linker hersenhelft is rationeel, logisch en mannelijk, de rechter hersenhelft is holistisch, intuïtief en vrouwelijk georiënteerd. Bij de meeste mensen overheerst één hersenhelft en is de andere onderontwikkeld. Dat is kenmerkend voor een niet-gebalanceerde persoonlijkheid en kan zich uiten in leer- en gezondheids-problemen. K-E-B beoogt de uitgeschakelde hersenhelft weer te activeren (in het Westen zou dat de rechter-hersenhelft zijn), waartoe allerlei lichamelijke en zintuiglijke oefeningen worden voorgeschreven.
Wetenschappelijke kritiek
Aanhangers van K-E-B zijn ervan overtuigd dat hun redenering juist is en dat hun methodes en hun oefeningen werken. Toch is er hiervoor, voorzover ons bekend is, in de literatuur geen enkel bewijs te vinden. Dat is ook niet te verwonderen, want de beide grondleren, afkomstig uit de Oosters-Chinese religie en filosofie, missen iedere analytische en empirische onderbouwing. Dat geldt zowel voor de energiebanen en – blokkades als voor de eigenschappen die aan de beide hersenhelften worden toegewezen.
In de neurologie (leer van de zenuwen) is bekend dat elke hersenhelft de tegenoverliggende ogen, oren of lichaamsmotoriek bedient. Wanneer bijvoorbeeld door een beroerte het linkerdeel van de hersenen wordt getroffen, blijken de motorische en zintuiglijke functies in het rechterdeel van het lichaam te zijn aangetast, en omgekeerd. Op dit feit worden nu de volgende redeneringen gestoeld:
- De eerste is dat dit ook omgekeerd geldt, en dat motorische en zintuiglijke oefeningen (samengebracht onder de noemer kinethetisch) de werking van de hersenen kunnen beïnvloeden. Dit omkeren van oorzaak en gevolg is puur hypothetisch, om niet te zeggen primitief-magisch. Je zou het kunnen vergelijken met: “Als het gaat onweren, ben ik bang; pas nu op en wees niet bang, want anders gaat het onweren!”
- De tweede is dat delen van de hersenen naar believen kunnen worden uit-, aan- en samengeschakeld. Het verbinden van linker- en rechter-hersenhelft is wetenschappelijk onbewezen, zoals ook wordt bevestigd door dr. Jochemsen van het Lindeboom Instituut te Ede. Er is echter alle reden om te aan te nemen dat hiermee de werkelijkheid wordt verhuld, namelijk het maken van een verbinding tussen je eigen ziel (in hindoe-termen Atman) en de wereldziel (in hindoe-termen Brahman). Met andere woorden: met deze hersen-oefeningen kan men zich in verbinding stellen met de bovennatuurlijke, spirituele werkelijkheid.
- De derde is de esoterische duiding van linker- en hersenhelft naar rationeel-mannelijk en intuïtief-vrouwelijk. Nog maar kort geleden werd zo’n duiding door de hele academische wereld als puur fantasie of bijgeloof verworpen. Tegenwoordig staan veel professionals hiervoor open, op dezelfde wijze als de star-ages Vissen en Waterman astrologisch worden geduid naar analytisch en holistisch.
Wat is K-E-B dan wel?
Wanneer deze oefeningen en hun werkingen niet (natuur)wetenschappelijk gefundeerd zijn, is het zaak te zoeken naar hun werkelijke karakter en levensbeschouwelijke achtergrond.
- Reeds een oppervlakkige blik in de literatuur over hypnose toont aan dat ontspannings-, ademhalings-, voorstellings-, draai- en kringoefeningen allemaal een inleiding zijn tot een toestand van hypnotische trance. Datzelfde geldt voor de fixatie op een punt boven het midden van de ogen . Dat houdt in dat zowel patiënten als schoolkinderen worden gehypnotiseerd en in een trance-positie gebracht. Zowel hun wil als hun weerstand worden uitgeschakeld waardoor zij worden blootgesteld aan een wereld van goden, geesten en demonen (in het Duitse document volgen tal van literatuur-verwijzingen).
- Dergelijke ontspannings-, ademhalings-, concentratie en visualisatie-oefeningen behoren tot de basistechnieken en – instrumenten van het sjamanisme en de magie. Het zijn in feite bekende praktijken uit de magie, en het is dan ook niet verwonderlijk dat samen met cursussen in kinesiologie ook inleidingen in sjamanisme en magie worden aangeboden.
- Ook de oogoefeningen zijn oeroude praktijken van de oosterse religies, in ‘t bijzonder het hindoeïsme en het sikhisme. Het fixeren van de blik op één punt: tussen de wenkbrauwen of aan de neuswortel (de plaats van het zogenaamde derde oog) komt onder meer voor bij de indische yogis. Men vindt die onder meer in de Bhagavad Gita als middel om de deur naar de trancendentale machten, het ‘goddelijke’, te openen en het lichaam te verlaten.
Het is opmerkelijk dat dezelfde leiders en leraren, die het geloof in de Bijbel als onwetenschappelijk en middeleeuws afwijzen, hun professionele leven laten bepalen door de beweringen van geleidegeesten die zij kritiekloos hun vertrouwen geven!
Het is een reden tot grote zorg dat onze kinderen op school kunnen worden ingevoerd in de religieuze praktijken van het Verre Oosten, met name van het hindoeïsme, het sikhisme, het taoïsme en allerlei sekten. Meestal stilzwijgend, maar niet minder effectief.
Wij merken hierbij op dat ontspanningsoefeningen op zichzelf hun functie hebben, maar men moet zich ervan bewust zijn dat men bij oefeningen zoals boven beschreven, wel op het scherp van de snede loopt en de deur naar de geestenwereld kan openen.
K-E-B in bijbels perspectief
Om de spiertest te beoordelen, moeten we ons realiseren welk ritueel hierbij plaatsvindt, zoals die als diagnose wordt gebruikt.
* samen een glas water drinken
* zich samen kruiselings bewegen
* adem- en Cook-oefeningen
en tenslotte, wat veelzeggend is:
* een verdrag sluiten.
Van bijbels standpunt uit is dit niet anders dan een vorm van wichelarij en waarzeggerij, net zoals het raadplegen van de sterren, van kaarten, een kristallen bol, van pendelen, de wichelroede, het glaasje draaien of de tafel laten bewegen. Door dit magische ritueel wordt de deur geopend voor de machten der duisternis:
- daarmee wordt een verdrag gesloten
- die worden door de therapeut geraadpleegd
- van hen ontvangt hij de antwoorden
- die geven de bevelen, bijv. hoe de arm moet worden gestrekt
- en die de arm doen verstijven.
Daarmee treedt er spierverstijving op, waaruit de diagnose getrokken wordt. Natuurwetenschappelijk is dit niet te verklaren. De Bijbel wijst op de mogelijkheid van een heel andere verklaring, namelijk het aanroepen van een boze geest die via een inwijdingsrite letterlijk de vrije hand krijgt.
Volgens de Bijbel zijn na dit ritueel van inwijding, patiënten en kinderen occult belast. Men bevraagt namelijk niet het lichaam, maar de machten uit de andere wereld. Die zijn, evenals de duivel die zij dienen, van nature leugenaars; zij brengen de mensen op het verkeerde spoor en binden hen aan zichzelf.
De oefeningen die men gaat doen, zijn geen helings-technieken maar occulte handelingen die de deur naar de geestenwereld openen, en wel door:
- inleiding in een toestand van trance
- communicatie met wezens en machten uit de andere wereld (bijvoorbeeld door innerlijke stemmen of beelden)
- afval van God (apostasie) en afgodendienst.
Hoewel dit niet zo wordt genoemd, zijn al deze oefeningen eigenlijk een vorm van discipelschap. Om te beginnen maakt de patiënt of leerling daarbij een verdrag met de geestenwereld (inwijding of initiatie), waarbij hij alle medewerking geeft en belooft om de instructies van ‘de andere wereld’ op te volgen. Wie de literatuur en de aanwijzingen voor de oefeningen doorleest, wrijft zich de ogen uit als hij ziet waaraan artsen, leraars, doctoren en professoren, wetenschappers en professionals, die geen enkel woord van de Bijbel serieus nemen, in werkelijkheid geloof hechten!
Deze oefeningen kunnen nimmer helpen, alleen maar schaden. Zij maken mensen niet echt gezond (hoewel er soms een tijdelijke verbetering kan optreden), maar maken ze ziek: lichamelijk, psychisch en geestelijk. Zij heffen geen blokkades op, zoals zij voorgeven, maar richten juist blokkades op tegen het Woord van God dat levend maakt.
Conclusie
Leer- en gezondheidsproblemen kunnen inderdaad een ‘energetische’, d.w.z. een geestelijke oorzaak hebben. Die kan men oplossen door zich aan Gods Woord te houden en vanuit een leven van discipelschap/navolging van Jezus, zich in het gebed te richten tot God. Dát is wat de Bijbel ‘geestelijk’ noemt, namelijk Gods Woord serieus nemen, dat ons uitdrukkelijk verbiedt om contact op te nemen met de geestenwereld.
Feng Shui, afstemmen op Chi
Samenvatting: Geluk en succes door de juiste afstemming op ‘Chi’ in bouwkunst en zakendoen. Een beschrijving en bijbelse toetsing door G.P.M. Feller
_____________
Heb je last van een onprettig, onbestemd gevoel? Zit je niet lekker op je nieuwe bankstel? Slaap je slecht? Volgens de nieuwste rage Feng Shui is de kans groot dat je meubilair in de verkeerde energiebaan staat. In Nederland wordt Feng Shui steeds meer toegepast bij het inrichten van woningen en kantoren. De gelovigen beweren dat dit voorspoed, geluk en gezondheid bevorderd. Ook voor ruzies in de familie, ongelukken thuis of op de werkplaats, zelfs voor slechte bedrijfsresultaten kun je bij de Feng Shui ‘meesters’ terecht. Is er sprake van een onschuldige hype of schuilen er reële geestelijke krachten achter de Feng Shui?
Taoïsme
Feng Shui, is de kunst van het manipuleren van de universele kracht Chi, zodanig dat deze energie ongeblokkeerd kan stromen in onze lichamen en omgeving. Daarvoor kent de Feng Shui tal van middelen en ‘behandelingen’. Dit varieert van veranderen van interne of externe architectuur, inrichting van kamers en meubilair, kleurenkeuze, handlijnkunde, astrologie, bepalingen van karma en entiteiten, aardstralenmetingen, esoterische kuren, BaGua, tot een ecologisch bewustzijn. Feng Shui, betekent letterlijk wind en water. Het is een deel van de duizenden jaren oude Chinese filosofie, het Taoïsme. Het is gebaseerd op het yin en yang principe, dit zijn de twee kosmische oerkrachten, die verwekt zijn in de oeraanvang de ‘Tai Chi’.Samen vormen ze een eenheid, een harmonie. Yin is het vrouwelijke, donkere, passieve, langzame en koude. Yang is het manlijke, lichte actieve, warme en snelle. Als Yin zwakker wordt, dan wordt Yang sterker en omgekeerd. Alles wat er bestaat, elk voorwerp en ding of persoon is doordrongen van deze geestelijke oerkrachten. De zon is bijvoorbeeld Yang en heeft als tegenpool de maan, die weer yin is. Als het nu springvloed is , dan wordt de Yangkracht groter. Daarom is bijvoorbeeld de astrologie in de berekeningen van de Feng Shui zo belangrijk, omdat men zo een van de vele indicaties heeft hoe het staat met de yin en yang verhoudingen op dat moment. Niet alleen in de natuur, maar ook in de mens zelf.
De Wet van de Vijf Elementen
Het is de kunst van de Feng Shui meester om met allerlei ingewikkelde berekeningen een indruk te krijgen van de kosmische energiekrachten, dit gebeurt vaak door analogieën. Zo komt de zon op in het oosten en bereikt zijn ‘warmste punt’ om twaalf uur ‘s-middags, en gaat onder in het westen dan is het donker. Dan zit er veel yinkracht in de lucht. Tussen die twee uitersten zouden de yin en yang krachten fluctueren. Dezelfde soorten analogieën kun je ook houden voor de tijd, seizoenen, richtingen, sterrenbeelden en alle zaken die zich in een cyclus bewegen. Een andere simpele maar krachtige manier om de kosmische kracht Chi te bepalen is via de wet van de vijf elementen. Deze elementen zijn: vuur, aarde, metaal, water en hout, die samen een evenwicht vormen. Ieder element in dit evenwicht kan echter de harmonie verstoren door toenemende of afnemende yin of yangkracht. Als men een blauwdruk van de kosmische balans wil krijgen van een voorwerp of een persoon moet met een dergelijke disharmonie rekening gehouden worden. De zogenaamde acht trigrammen zijn de basis voor iedere analyse vanuit de Feng Shui .Van de acht trigrammen behoren er vier tot de ‘oostgroep’ en vier tot de ‘westgroep’. Een westgroep huis kan bijvoorbeeld energetisch prima gecombineerd worden met een westgroep persoon.
Analyse van een Feng Shui meester
Van ieder voorwerp of persoon worden trigrammen gemaakt die onder andere een getalswaarde hebben die onderling moet ‘harmoniëren’. Het kennen van deze getalsverhoudingen ook wel numerologie genaamd, is een belangrijke esoterische wetenschap. Net als de astrologie wordt de numerologie betrokken op het milieu. Er wordt beweerd dat als men iemands getallen, trigrammen en kleuren kent, men in staat is diens gedachteleven te beïnvloeden, of zelfs schade te berokkenen. Uiteraard beweren de Feng Shui aanhangers dat ze allen bezig zijn met de ‘goede’ harmonisaties. Een ‘goede’ feng shui meester moet veel berekeningen maken om de invloed van ‘aardstralen’ te bepalen. Men gelooft dat er energiebanen of vibraties door de aarde lopen, die met een wichelroede zouden zijn op te sporen. New Agers noemen die krachtlijnen ook wel ley-lijnen. Ook in de Keltische mythologie kent men de ley. Ley wil zeggen: het spoor dat de draak of oude slang in zijn vlucht gevolgd heeft! In het lichaam van een mens worden deze lijnen meridianen genoemd. Feng Shui werkt veel met geomantie of aardmagie, dit is de leer van de kosmische betrekkingen van plaatsen en bouwwerken. De basisgedachte van de geomantie is dat er op de aarde natuurlijke ‘heilige’ plaatsen zouden zijn (‘krachtoorden’) die vanwege hun hoedanigheid en de ermee verbonden mythen een bijzondere en unieke betekenis hebben voor de hele wereld. Uitgerekend op deze plaatsen manifesteert zich het goddelijke op bovennatuurlijke wijze!
Een kompas, een wichelroede en een sterrenkaart zijn dus belangrijke diagnostische instrumentaria! Al deze berekeningen vinden plaats vanuit de leer zoals die in het boek der veranderingen de I-Tsjing wordt weergegeven. Dit is een Chinees orakelboek dat van grote invloed geweest is op het confucianisme (filosofie) en Tao (religie) In moeilijke situaties werd met een munt of plantenstengel een orakel geworpen, men las dan in de gevormde patronen de yin en yang verhoudingen af. De ingewikkelde trigrammen vormen nu het orakelmateriaal.
Enkele praktische voorbeelden. De aanwezigheid van planten en bloemen en het geluid van kabbelend water hebben een rustgevende en tegelijkertijd stimulerende invloed. Zo harmonieren bijvoorbeeld puntige uitsteeksels in een ruimte niet met stressbestendige mensen. En wonen langs een snelweg is ook ongunstig. Men moet ‘Sha” dat wil zeggen slechte kosmische invloed zien te vermijden. Hoewel velen die zich met Feng Shui bezig houden hardnekkig ontkennen dat het met een religie te maken heeft, is het duidelijk dat je toch doorkneed moet zijn in alle ‘ins’ en ‘outs’ van het Taoïsme om een analyse te kunnen maken. Alle rituelen en berekeningen volgen zal zeker openingen geven voor de geest van Tao waarmee een ‘meester’ kosmisch gezien zich heeft besmet.
Feng Shui en zaken doen
Feng Shui heeft niet alleen te maken met (binnenhuis) architectuur, maar de universele chi stroom heeft ook alles te maken met goede zaken doen, en de wind mee hebben in het leven. Om dit te illustreren gaan de meest ongelooflijke verhalen de ronde. Zoals het verhaal dat een mooi groot standbeeld in een vergaderzaal verplaatst werd, waarna de winsten van het bedrijf drastisch kelderden. Totdat gelukkig de meester ontdekte dat de nieuwe plek te veel ‘sha’ met zich meebracht. In een ander bedrijf had men ‘ontdekt’ dat in drie kantoorruimtes mensen steeds ziek werden of zo snel mogelijk het bedrijf verlieten. Zo redeneren de meesters; het onwetend voort laten bestaan van ‘kritische’ werkruimten kan een bedrijf ongelooflijk veel geld kosten door personeelsverloop. Enkele kosmische tips: Hou altijd gezicht op de uitgang, laat een werknemer nooit met zijn rug naar de deur zitten. Ook niet in het verlengde van een deur, dat geeft hem het idee dat hij altijd in de gaten gehouden wordt en bovendien zit hij in een slechte chi stroom, hetgeen ‘altijd’ gevolgen voor de produktie of gezondheid heeft. Gebruik altijd warm licht in plaats van tl-lampen. Het gebruik van spiegels is historisch in Feng Shui, hoewel enige fanatiekelingen tegenwoordig beweren dat een spiegel weinig meer ‘doet’ omdat er in tegenstelling met vroeger weinig metaal meer in zit. Licht kan de gehele atmosfeer bederven en leidt taoïstisch gezien tot hoofdpijnklachten. Naast de inrichting van het meubilair is de posities van verschillende werknemers ook van belang. Ieder persoon kun je volgens de principes van de I-Tjing verdelen in een van de trigrammen. Astrologisch en qua chi stroming moeten ze ook op een harmonische wijze een plek tegenover elkaar hebben in een kantoorruimte. Een goede meester screent en passant natuurlijk ook de toegangswegen en tuinen rond het pand en lost blokkades daarin op. Als het even kan zelfs hele landschappen. Alles moet bezield worden door inrichting en inwijding van het Feng Shui principe. De hele kosmos is ook te zien als een wereldbrein, een bezielde eenheid. De ecosofie (wijsheid in milieu) moet bruggen slaan tussen oosterse mystiek en westerse techniek. De Groenen moeten esoterisch gemaakt worden en de wetenschap moet gespiritualiseerd worden ladus de ‘hardcore’ van de Feng Shui beweging.
Mystiek en gezond verstand
De moderne westerse architectuur is vooral gericht op vorm en functie. Feng Shui voegt daar de factor mystiek, magie en gevoel bij. Feng Shui werkt in eerste instantie net als ieder bijgeloof of houvast. Als je je leven er tot op zekere hoogte op afstemt door middel van rituelen en discipline, dan kun je het op de lange duur alleen echt opbrengen als je er werkelijk achterstaat. Het heeft ook een ‘self-fulfilling prophecy-kant’ Sommige zaken zoals hier boven beschreven voorbeelden zijn zaken die inspelen op het ‘gezond verstand’, maar Feng Shui maakt ook steeds meer opgang omdat mystiek in opkomst is. Het gevoel moet meer spreken. Dat de mens vervalt in een simpel bijgeloof en daar zijn gedachten en handelingen op baseert, is nog lang niet het ergste gevolg van de Feng Shui cultus. Het toelaten in ons leven van termen als kosmische energie die tot uitdrukking komt in levenslijnen, conditioneert de mens naar een esoterische of occulte levensbenadering. Daarmee komt de postmoderne mens open te staan voor de wereld van machten en geestelijke overheden die daarmee daadwerkelijk invloed op hem krijgen en binden. Geleidelijk wordt de mens binnengeleid in de wereld van astrologie en numerologie en wordt door de mysteries van de zogenaamde energiestromen, langzaam ingepakt door de geest van Tao, om vervolgens verduisterd te worden in het verstand en vervreemd van het leven van God. (Ef. 2:1-3, 4: 17-19). De Bijbel noemt het manipuleren van geestelijke entiteiten, toverijen, astrologie en je laten leiden door rituelen om daarmee waarzeggende geesten te raadplegen een gruwel in Gods ogen. (Jes. 45:10-14) Door Feng Shui worden we met de ‘aardlijnen’ weer terugbetoverd in een animistische wereldvisie. Het brengt ons weer terug in de bijbelse tijden waar het volk de Baäls en Astartes vereerde. (1Kon.16:29-33) Deze bijbelse hoogten zouden dan te zien zijn als krachtpunten van zulke lijnen, waar mensen in contact traden met het ‘heir des hemels’ (1Kon.3:2-3 Ezech.6:1-7) God is geen hemelse I-Tjing die we kunnen beheersen als we maar de juiste technieken en formules kennen. In Hand.20:19-20 worden heidenen die tot bekering gekomen zijn opgeroepen deze toverboeken te verbranden omdat de geest hierachter een verderfelijke invloed op de mens heeft. Tot slot kan worden opgemerkt dat een toenemend milieubewustzijn door Feng Shui gebruikt wordt om mensen om te vormen tot een ecologisch bewustzijn. Milieubewustzijn uitgaande van het bijbelse rentmeesterschap, waarbij de mens, zelf deel van de schepping verantwoordelijk tegenover God is zeer goed. Ecologisch bewustzijn, is een vorm van new age denken waarbij de mens zelf mikro-kosmisch op de schepping als makro-kosmos betrokken is door yin yang denken en het opnieuw betoveren en vergoddelijken van de natuur.
Literatuur:
Lilian Too’s–Feng Shui, harmonie in wonen en werken
Dr Stephen Field–The Feng Shui gate, San Antonio USA
Master Larry Sang–Feng Shui Analysis
Chr. Literatuur: Drs R.H. Matzken, New Age Handboek, Buyten & Schipperheyn Amsterdam1990
Gerard Feller–Tovenaars van de 20ste eeuw–Gideon Hoornaar
hersenhelften
Hersenhelften—linker/rechter
Samenvatting: Wat is de betekenis van linker- en rechter hersenhelft en hoe brengt men de ‘gewenste verbinding’ tot stand?
__________
In de onderwijs-therapie is de leer van de hersenhelften een functie van onder meer de Edukinesiologie; deze ligt ten grondslag aan het draaien of tekenen van Lemniscaten.
Zij gaat ervan uit dat iemands linker- en rechter hersenhelften heel verschillende functies hebben, te vergelijken met de sterrenbeelden Vissen en Aquarius. De linker hersenhelft is rationeel, logisch en mannelijk, de rechter hersenhelft is holistisch, intuïtief en vrouwelijk georiënteerd. Bij de meeste mensen overweegt één hersenhelft en is de andere onderontwikkeld. Dat is kenmerkend voor een niet-gebalanceerde persoonlijkheid en kan zich uiten in leer- en gezondheidsproblemen. K-E-B beoogt de uitgeschakelde hersenhelft weer te activeren (in het Westen zou dat de rechter-hersenhelft zijn), waartoe allerlei lichamelijke en zintuiglijke oefeningen worden voorgeschreven.
In de neurologie (leer van de zenuwen) is bekend dat elke hersenhelft de tegenoverliggende ogen, oren of lichaamsmotoriek bedient. Wanneer bijvoorbeeld door een beroerte het linkerdeel van de hersenen wordt getroffen, blijken de motorische en zintuiglijke functies in het rechterdeel van het lichaam te zijn aangetast, en omgekeerd. Op dit feit worden nu de volgende redeneringen gestoeld:
Lemniscaten
Samenvatting: Lemniscaten draaien wordt gezien als nuttig bij de ontwikkeling van de grove motoriek. Hiermee zouden de hersenfuncties in balans worden gebracht.
Een lemniscaat ziet eruit als een liggende acht en is de uitdrukking van een wiskundige functie. Maar het is ook een occult symbool dat de kringloop van de levenscyclus weergeeft en de verbinding legt tussen beide werelden van de mens: de zichtbare wereld van de schijn (maya) en de onzichtbare wereld der goden. Dit wordt verborgen achter indrukwekkend klinkende termen, zoals het integreren van je linker (mannelijke en rationele) hersenhelft met je rechter (vrouwelijke en intuitieve) hersenhelft.
“De liggende acht is een belangrijke oefening voor balans in het gehele lichaam, tussen alle symmetrische organen. Kort gezegd: het lost conflicten op en bevordert algemene soepelheid.”
Een niet-onderbouwde stelling als deze spreekt in deze postmoderne tijd veel mensen zozeer aan dat het stellen ervan voor hen geldt als bewijs. In de methode Schrijfdans worden lemniscaten gebruikt bij oefeningen en tekeningen. Hieruit ontlenen wij het volgende citaat:
“Naar boven en naar de deur, naar beneden, er naar boven naar het raam, nu gaan we over het midden, weer naar boven, beneden, weer naar het midden toe, enz. enz. Zo voelt en hoort het kind de bewegingen en gaat het langzamerhand vanzelf. De reactie van het kind is altijd erg dankbaar: blij en verbaasd, een nieuwe wereld is opengegaan en ik neem aan dat er ook een nieuw proces in gang is gezet! Lichamelijk en geestelijk is er veel gebeurd.”
Voor een verdere bespreking verwijzen wij naar onze brochure Schrijfdans—een beoordeling.
Tijdens een presentatie van de New Age-school in Hilversum werd aan ouders en belangstellenden een aantal technieken uitgelegd waarmee men de beide hersenhelften met elkaar zou kunnen verbinden. Gesuggereerd wordt dat de Westerse mens erg eenzijdig ontwikkeld is, maar nu moet leren zijn evenwicht te vinden door veel meer aandacht te schenken aan intuïtieve en emotionele. Dat vermogen zou gelegen zijn in de rechter hersenhelft en op die manier worden kinderen geconditioneerd naar het denken in beelden en symbolen, weg van het abstracte denken dat uitgaat van fundamenten en criteria.
Door deze handeling wordt het vermogen tot onderscheiden belemmerd en wordt de wezenlijke functie van kennis en onderwijs ondergraven, zoals het leren zelfstandig denken en beslissen vanuit algemeen geldende kaders van waarden en normen.
Lemniscaten zijn één van de uitdrukkingsmogelijkheden van de zgn. kinesiologie of bewegingsleer. Daarbij gaat men ervan uit dat, zoals de hersenen de motoriek en de zintuigen beïnvloeden, het omgekeerd ook mogelijk moet zijn, d.w.z. dat via bewegings- en zintuigelijke oefeningen de hersenfuncties te beïnvloeden zijn. Dit laatste is een onbewezen stelling, die uitgaat van het esoterische denkkader van de Oosterse religies. Voor een beschrijving en beoordeling verwijzen wij naar Edukinesiologie.
Edukinesiologie
Edukinesiologie—kinderen bewegen, waarheen?
Samenvatting: In de pedagogiek komt men steeds vaker het begrip ‘edukinesiologie’ tegen. Letterlijk betekent dit: opvoeden met behulp van bewegingsleer. Wat is de betekenis van linker- en rechter hersenhelft en hoe brengt men de ‘gewenste verbinding’ tot stand?
Bewerking door drs. R.H. Matzken van het Anti-Okkultismus-Info, Nr. 2/1998 van Dr. Reinhard Franzke en Maria Meyer.
________
Op allerlei terreinen worden wij geconfronteerd met nieuwe termen die zijn afgeleid uit het Grieks of onvertaald uit het Engels zijn overgenomen. Vaak hebben die termen een vertrouwde klank zoals Bach, bewegen, gymnastiek, hersenhelft, gezondheid. Daardoor accepteren mensen snel nieuwe begripppen zoals Edukinesiologie, Edu-kinesthetica, Bach bloesemtherapie, Touch for health of Brain gym.
Artsen bevelen ze aan en therapeuten passen ze toe, zonder dat zij de achtergronden hiervan onderzocht hebben. Opleidingen en scholen maken zich ervan meester, gezien de vermeende resultaten uit de psycho-therapie. Vaak worden ze allereerst toegepast bij de zgn. remedial teaching, waarna ze vanwege de vermeende successen hun weg vinden naar het reguliere onderwijs.
Christenen kunnen zich afvragen of het hier gaat om een neutrale, waardevrije methode, of dat ze zich hiermee onbewust bezig houden met oeroude praktijken uit de oosterse religies en de primitieve magie van het heidendom.
Wat wordt met K-E-B beoogd?
Wij gebruiken de afkorting K-E-B als aanduiding van het gemeenschappelijke gedachtegoed van Kinesiologie, Edu-kinesthetica en Brain Gym. Het wordt aangediend als een programma dat alle problemen op het gebied van gezondheid, persoonlijkheid, leer- en zinvragen kan helpen oplossen. Het zou helpen tegen angst, stress en depressie en wordt verwelkomd als geneesmiddel bij psychische en psychosomatische klachten.
Men gaat er vanuit dat deze problemen kunnen worden opgelost door bepaalde bewegingsoefeningen alsmaar te herhalen. Die zouden de hersenen beïnvloeden die de waarneming en het handelen sturen. Met zulke oefeningen wordt zogenaamd geblokkeerde levensenergie geactiveerd en wordt het verstoorde evenwicht tussen linker- en rechter hersenhelft opgeheven. Dit gunstige effect zou worden bereikt door beide geblokkeerde hersenhelften met elkaar te verbinden en te integreren.
De Basistechnieken van K-E-B zijn te verdelen in diagnose en therapie. De populairste diagnose-techniek is de zogenaamde spiertest, waarbij men de arm zijwaarts uitstrekt. De therapeut of leraar probeert die arm dan naar beneden te stukken, en al naar gelang dit hem al dan niet lukt, krijgt hij een antwoord op een nauwkeurig geformuleerde vraag.
De heil- of helingstechnieken zijn legio. Tot de bekendste technieken behoren:
* het draaien (en/of tekenen) van zogenaamde liggende achten of lemniscaten
* kruisende bewegingen van armen en benen, zoals bij dansen en marcheren
* masseren van energie- en reflex-knooppunten, zoals bij acupunctuur
* fixerings-oefeningen om het denken te richten langs de beide benen van een denkbeeldige X
* vanuit de psychiater-positie moeten de vertrouwde personen (bijv. de ouders) achter het hoofdeinde van het kind gaan zitten
* bij woord/beeld-technieken moeten woorden worden herinnerd en ver’beeld’ en omgekeerd.
Dit komt allemaal neer op vormen van ademhalings-, ontspannings-, concentratie- en voorstellings-oefeningen, op oog- en ooroefeningen, massage-oefeningen en draai- en kring-oefeningen. Wij dienen echter te beseffen dat dit niet zomaar gebeurt, maar dat hier een hele wereld achter ligt die wij nu gaan verkennen.
Het paradigma (mens/wereldbeeld) van K-E-B
K-E-B komt niet zomaar uit de lucht vallen, maar komt voort uit een esoterisch gedachtengoed dat vooral tot uiting komt in de energieleer en de leer van de hersenhelften.
De energieleer gaat uit van een universele levensenergie of Chi, zowel macrokosmisch als microkosmisch. Voorbeelden hiervan zijn Reiki en Feng Shui, waar ook in het Westen de geneeskunde resp. de architectuur en inrichting van gebouwen zich steeds meer op gaat richten. Deze energie of Chi voert langs banen, de meridianen, die in verbinding staan met bepaalde organen, gevoelens en problemen. Angst of stress kunnen deze stroom van levensenergie blokkeren, en nu komen er vanuit China speciale technieken om deze blokkades op te heffen, zoals acupunctuur.
De leer van de beide Hersenhelften gaat ervan uit dat iemands linker- en rechter hersenhelften heel verschillende functies hebben, te vergelijken met de sterrenbeelden Vissen en Aquarius. De linker hersenhelft is rationeel, logisch en mannelijk, de rechter hersenhelft is holistisch, intuïtief en vrouwelijk georiënteerd. Bij de meeste mensen overheerst één hersenhelft en is de andere onderontwikkeld. Dat is kenmerkend voor een niet-gebalanceerde persoonlijkheid en kan zich uiten in leer- en gezondheids-problemen. K-E-B beoogt de uitgeschakelde hersenhelft weer te activeren (in het Westen zou dat de rechter-hersenhelft zijn), waartoe allerlei lichamelijke en zintuiglijke oefeningen worden voorgeschreven.
Wetenschappelijke kritiek
Aanhangers van K-E-B zijn ervan overtuigd dat hun redenering juist is en dat hun methodes en hun oefeningen werken. Toch is er hiervoor, voorzover ons bekend is, in de literatuur geen enkel bewijs te vinden. Dat is ook niet te verwonderen, want de beide grondleren, afkomstig uit de Oosters-Chinese religie en filosofie, missen iedere analytische en empirische onderbouwing. Dat geldt zowel voor de energiebanen en – blokkades als voor de eigenschappen die aan de beide hersenhelften worden toegewezen.
In de neurologie (leer van de zenuwen) is bekend dat elke hersenhelft de tegenoverliggende ogen, oren of lichaamsmotoriek bedient. Wanneer bijvoorbeeld door een beroerte het linkerdeel van de hersenen wordt getroffen, blijken de motorische en zintuiglijke functies in het rechterdeel van het lichaam te zijn aangetast, en omgekeerd. Op dit feit worden nu de volgende redeneringen gestoeld:
Wat is K-E-B dan wel?
Wanneer deze oefeningen en hun werkingen niet (natuur)wetenschappelijk gefundeerd zijn, is het zaak te zoeken naar hun werkelijke karakter en levensbeschouwelijke achtergrond.
Het is opmerkelijk dat dezelfde leiders en leraren, die het geloof in de Bijbel als onwetenschappelijk en middeleeuws afwijzen, hun professionele leven laten bepalen door de beweringen van geleidegeesten die zij kritiekloos hun vertrouwen geven!
Het is een reden tot grote zorg dat onze kinderen op school kunnen worden ingevoerd in de religieuze praktijken van het Verre Oosten, met name van het hindoeïsme, het sikhisme, het taoïsme en allerlei sekten. Meestal stilzwijgend, maar niet minder effectief.
Wij merken hierbij op dat ontspanningsoefeningen op zichzelf hun functie hebben, maar men moet zich ervan bewust zijn dat men bij oefeningen zoals boven beschreven, wel op het scherp van de snede loopt en de deur naar de geestenwereld kan openen.
K-E-B in bijbels perspectief
Om de spiertest te beoordelen, moeten we ons realiseren welk ritueel hierbij plaatsvindt, zoals die als diagnose wordt gebruikt.
* samen een glas water drinken
* zich samen kruiselings bewegen
* adem- en Cook-oefeningen
en tenslotte, wat veelzeggend is:
* een verdrag sluiten.
Van bijbels standpunt uit is dit niet anders dan een vorm van wichelarij en waarzeggerij, net zoals het raadplegen van de sterren, van kaarten, een kristallen bol, van pendelen, de wichelroede, het glaasje draaien of de tafel laten bewegen. Door dit magische ritueel wordt de deur geopend voor de machten der duisternis:
Daarmee treedt er spierverstijving op, waaruit de diagnose getrokken wordt. Natuurwetenschappelijk is dit niet te verklaren. De Bijbel wijst op de mogelijkheid van een heel andere verklaring, namelijk het aanroepen van een boze geest die via een inwijdingsrite letterlijk de vrije hand krijgt.
Volgens de Bijbel zijn na dit ritueel van inwijding, patiënten en kinderen occult belast. Men bevraagt namelijk niet het lichaam, maar de machten uit de andere wereld. Die zijn, evenals de duivel die zij dienen, van nature leugenaars; zij brengen de mensen op het verkeerde spoor en binden hen aan zichzelf.
De oefeningen die men gaat doen, zijn geen helings-technieken maar occulte handelingen die de deur naar de geestenwereld openen, en wel door:
Hoewel dit niet zo wordt genoemd, zijn al deze oefeningen eigenlijk een vorm van discipelschap. Om te beginnen maakt de patiënt of leerling daarbij een verdrag met de geestenwereld (inwijding of initiatie), waarbij hij alle medewerking geeft en belooft om de instructies van ‘de andere wereld’ op te volgen. Wie de literatuur en de aanwijzingen voor de oefeningen doorleest, wrijft zich de ogen uit als hij ziet waaraan artsen, leraars, doctoren en professoren, wetenschappers en professionals, die geen enkel woord van de Bijbel serieus nemen, in werkelijkheid geloof hechten!
Deze oefeningen kunnen nimmer helpen, alleen maar schaden. Zij maken mensen niet echt gezond (hoewel er soms een tijdelijke verbetering kan optreden), maar maken ze ziek: lichamelijk, psychisch en geestelijk. Zij heffen geen blokkades op, zoals zij voorgeven, maar richten juist blokkades op tegen het Woord van God dat levend maakt.
Conclusie
Leer- en gezondheidsproblemen kunnen inderdaad een ‘energetische’, d.w.z. een geestelijke oorzaak hebben. Die kan men oplossen door zich aan Gods Woord te houden en vanuit een leven van discipelschap/navolging van Jezus, zich in het gebed te richten tot God. Dát is wat de Bijbel ‘geestelijk’ noemt, namelijk Gods Woord serieus nemen, dat ons uitdrukkelijk verbiedt om contact op te nemen met de geestenwereld.
reiki
Reiki, de kosmische levenskracht
Samenvatting: In de pedagogiek doen allerlei termen uit de wereld van de therapie hun intrede. Eén ervan is Reiki, de kosmische levenskracht.
Bewerking door drs. R.H. Matzken van een artikel van G. Feller in ‘Promise’, 1995
___________
In de vloedgolf van ‘holistische therapieën’ die zich als alternatieve geneeswijzen aandienen, horen wij de laatste jaren steeds meer over Reiki, een ‘energetische behandelingswijze’. Deze speelt in op de toenemende behoefte aan spiritualiteit in de gezondheidszorg en tegenwoordig ook in het onderwijs.
Ontstaan en betekenis van de term
Reiki is afkomstig van de rector-priester dr. M. Usui, priester en rector aan een katholieke universiteit in Kyoto, Japan. Deze probeerde ongeveer 100 jaar geleden de genezingen van Jezus en Diens uitspraak “Gij zult grotere dingen doen dan deze” te plaatsen in het kader van het Japanse shinto-geloof en de Tibetaanse Lotus-soetra’s. Zelf ‘ontdekte’ hij geschriften die buitenbijbelse informatie over Jezus bevatten en ontving hij een ‘kosmische verlichting’ op de heilige berg Kuri Yama. Daar werd zijn bewustzijn van aardse wetten en logica gereinigd en ontving hij de genezende kracht waarvan ook Boeddha en Jezus zich bediend zouden hebben en die hij REIKI noemde.
De schrifttekens voor ‘Rei’ en ‘Ki’ (of ‘Chi’) hebben samen de betekenis van ‘universele transcendente geest en levenskracht’. Ziekte wordt gezien als een verstoring in de vibraties van het ‘etherische lichaam’. Reiki heet daarom een ‘energetische’ methode waarbij (geestes-)kracht wordt overgebracht. Door middel van handoplegging moeten deze ‘krachten’ van de Reiki-genezer gaan stromen naar de te genezen persoon. Dat zou het geheim van Jezus’ genezingen zijn geweest en op die manier kunnen wij ‘grotere dingen doen dan Hij’ en aldus zijn Woord vervullen.
Omgaan met kosmische energie
Net als het Hindoeïsme leert Reiki dat wij allemaal ‘energie’ zijn, evenals de wereld waarin wij ons bewegen. Deze geestelijke energie zou vibreren met verschillende snelheden en eigenschappen. Het lichaam en de mens worden gezien als verschillende energievelden met wisselende dichtheden.
De mens zou een zevenvoudige natuur bezitten, die het geestelijk (energetisch) niveau van de mens uitbeeldt. Volgens kosmische evolutie-gedachten wordt deze geklasseerd in verschillende bewustzijns-niveaus of aura’s; dit is de buitenste uitstraling van het lichaam. Ze worden met het lichaam verbonden in de zeven energiecentra of chakra’s van de centrale as van ons lichaamsstelsel, en zijn in volgorde van belangrijkheid:
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Het astrale niveau
Het lagere geestelijke niveau
Het hogere geestelijke niveau
Het spirituele causale niveau
Het intuïtieve niveau
Het goddelijke of absolute niveau
De geslachts-chakra
De navel-chakra
De harte-chakra
De hals-chakra
De hersenchakra (het ‘derde oog’)
De schedelchakra (de ontluikende lotus)
Op die manier komt de reiki, evenals de yogi en de andere priesters uit de oosterse religies, in contact met de geestelijke energiecentra die het lichamelijk welzijn zouden bepalen. Volgens de Reiki-aanhangers heeft de mens een ‘kosmisch bewustzijn’ nodig, een ‘nieuwe spiritualiteit’. Daartoe moet hij een ‘innerlijke transformatie’ doormaken, die door de Reiki-technieken wordt bevorderd, zodat de ‘universele levenskracht’ via de aura’s en chakra’s het menselijk leven kan doorstromen en vibreren. In Reiki-termen heet dat ‘kanaliseren’ of ‘channelen’.
Onderwijs als therapie
Begin jaren negentig heeft de zogenaamde spirituele pedagogiek in het onderwijs haar intrede gedaan. Als gevolg daarvan worden allerlei therapeutische technieken het onderwijs binnengebracht. Daarbij krijgen de leerlingen toegang tot hun eigen ‘verborgen hulpbronnen’ en leren ze om de ‘blokkades die hen daarbij in de weg staan, te overwinnen’. Een verdere beschrijving en beoordeling vindt u onder meer in onze publikatie Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) in bijbels perspectief.
Wat hierbij opvalt, is dat onderwijs niet meer primair is gericht op het ontsluiten van de bronnen van de externe kennis, met name door het overdragen en toegankelijk maken van kennis: EDUCARE . Deze onderwijsvisie moet nu wijken voor een andere vorm van onderwijs: EDUCERE. Hier komt het accent veel meer te liggen op het ontsluiten van de bronnen van verlichting en van energie. Daarbij worden leerstoornissen zoals concentratieproblemen en faalangst geplaatst in het eerder besproken Hindoe-denkkader. De spirituele pedagogiek beschouwt dergelijke verschijnselen als de gevolgen van het terugvallen van de mens op de lagere bewustzijnsniveaus waarbij de energiestroom wordt geblokkeerd. Via een Reiki-behandeling worden hogere energiekrachten overgedragen, wat is te vergelijken met het bijladen van een accu:
Dit gebeurt volgens “oeroude tibetaanse technieken” en begint bij de kruin (via handoplegging), waarna de energie via alle chakra’s het gehele lichaam doorspoelt, van de ‘fijnstoffelijke bovenste vier chakra’s’ tot aan de ‘grofstoffelijke laagste drie chakra’s’. Zo’n ‘schoonmaakperiode’ duurt 21 dagen en daarin worden door versnelling van het energie-patroon de zgn. blokkeringen losgemaakt en weggenomen. Velen krijgen hierdoor gelijk al visioenen, stemmen en dromen.
Esoterische en bijbelse duiding
Deze handelingen worden ‘afstemmingen’ of ‘inwijdingen’ genoemd: verruimen van het bewustzijn tot een hoog vibratie-niveau, door een snelle ‘kwantum-sprong’. In feite hebben we hier echter te maken met een duidelijk spiritistische manifestatie, waarbij iemand geleerd wordt zich open te stellen voor de (gevallen) geestelijke wereld en zodoende een medium voor boze geesten wordt. Het is geen afstemmen op zgn. eigen energie, zoals wordt beweerd, maar een afstemmen op occulte machten, waardoor men paranormale gaven ontvangt en gebonden wordt aan de boze geesten en daarvan afhankelijk wordt gemaakt. Dit blijkt ook uit het gebruik van de term ‘channelen’ of ‘schakelen’, waarbij de mens zijn lichaam ten dienste stelt van een geest om zich daardoor te manifsteren. In termen van het spiritisme: de mens biedt zich aan als medium van zijn geleidegeest.
Er zijn Reiki-meesters van de eerste graad, die vier ‘afstemmingen’ ontvangen die zijn gericht op de bovenste vier chakra’s.
Er zijn ook initiaties voor de lagere chakra’s. Bij de afstemming of initiatie van de wortel-chakra wordt de kundalini (de slangenkracht, onderaan de wervelkolom) opgewekt, waardoor de seksuele energie zou toenemen. Andere vormen van levensenergie worden opgewekt bij de afstemming of initiatie van de geslachts- en de navelchakra.
De afstemming (inwijding) tot Reiki-meester houdt in dat deze aan anderen de kosmische, of goddelijke energie kan overdragen of ingieten. Zo iemand zou zelf het leven vorm geven en wordt zo tot een soort god, die zijn eigen leven schept! Vanuit deze holistische wereldvisie is er geen verschil tussen God en Zijn schepping, hooguit in trillingsgetal, op vibratieniveau! Als alles wat er gebeurt, deel uitmaakt van een ketting van actie en reactie, en onder invloed staat van natuurlijke en spirituele wetten, dan volgt daaruit dat alles en iedereen, ook God, deel uitmaakt van dit proces en gebonden is aan wetten. “Goddelijke kracht” is dan voor iedereen bereikbaar, “geloof” is een kwestie van sprituele techniek en “genade” wordt verlaagd tot ‘afstemming’ en ‘inwijding’. Het behoeft geen verder betoog dat een christen hieraan geen deel kan en mag hebben. Ook mensen die zeggen “niet in al deze poespas te geloven” zullen er (vaak te laat) achter komen dat de wereld waarvan zij het bestaan ontkennen, wel degelijk bestaat en dat de demonen harde meesters zijn. God zij dank is er redding uit deze situatie mogelijk. Daartoe citeren wij de woorden van Paulus uit 1 Timotheüs 1:12-16:
“Wat ben ik dankbaar dat onze Here Jezus Christus mij heeft uitgekozen om één van Zijn boodschappers te zijn en dat Hij mij de kracht geeft Hem trouw te blijven, hoewel ik vroeger zelfs de naam van Christus bespot heb. Maar God heeft Zich over mij ontfermd, omdat ik niet wist wat ik deed; ik kende Christus toen nog niet. Wat is de Here goed voor mij geweest! Hij heeft mij het geloof in Christus Jezus gegeven en mij gevuld met Diens liefde. Het is een onomstotelijk feit -en iedereen zou dat moeten geloven- dat Christus Jezus in de wereld gekomen is om zondaars te redden; en ik was wel de ergste van hen allemaal. Maar God heeft mij vergeven, opdat Jezus Christus mij zou kunnen gebruiken als een voorbeeld om te laten zien hoeveel geduld Hij heeft. Zo zullen anderen beseffen dat ook zij eeuwig leven kunnen krijgen.”
Sjamanisme
Samenvatting: In de pedagogiek heeft het begrip ‘sjamanen’ hun intree gedaan, bijvoorbeeld in de spirituele pedagogiek en in NLP.
Een bewerking door drs. R.H. Matzken van het gelijknamige boek van Dr. R. Franzke en Dr. L. Gassmann.
_____________
In 1998 heeft het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam twee keer een tentoonstelling gehouden over sjamanen. Ook scholen hebben deze tentoonstelling bezocht, waarbij onder andere serieus de vraag werd opgeworpen in hoeverre van voorwerpen die eeuwen geleden ‘besproken’ zijn, ook nu nog geesteskracht uitgaat.
Hieronder volgt een uittreksel uit de Duitse studie over Schamanismus, van prof.dr. Reinhard Franzke en dr. Lothar Gassmann, aangevuld met stukjes uit het New Age Handboek van drs. R.H. Matzken, waarin ongeveer 300 New Age termen worden beschreven en bijbels worden geduid.
De leer van de sjamanen (vedisch ‘sram’ = zich opwinden)
In de taal van de Tungus in Siberië zijn dit priesters die in trance contact hebben met het bovenzinnelijke. Door de antropologen wordt het begrip in het algemeen gebruikt voor alle toverdokters/medicijnmannen/ curandero’s in niet-westerse culturen. Het sjamanisme is de oudste en meest wijd verbreide methode om lichamelijke ziekten te genezen door concentratie van gedachten. De sjamaan is zelf een ingewijde op grond van een spontane ervaring, waardoor hij toegang heeft tot ‘de andere werkelijkheid’ van boven- en onderwereld. Bij zijn initiatie heeft hij de dood onder ogen gezien, waardoor hij ruimte heeft gekregen voor een ‘goddelijk persoon’ alias geleidegeest die hem begeleidt op zijn reizen in het transcendente.
De afgelopen eeuwen hebben christendom, verlichting en rationalisme in Europa het sjamanisme verdrongen. Maar sinds enige jaren rukt het sjamanen-denken weer op, zowel in Noord Amerika als in Europa, bijvoorbeeld bij het zgn. Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP).
Hieronder geven wij de hoofdlijnen van de brochure Schamanismus van Franzke/Gassmann.
Magische handeling
Wat zegt de Bijbel over sjamanen en magie?
Met toverij of magie wordt de natuurlijke bescherming doorbroken die God aan de mensen heeft gegeven. Daarbij treedt de mens, tegen het uitdrukkelijke verbod des Heren in, in contact met demonische machten die door ’te piepen en te mompelen’ (Jesaja 8:19) mensen het verborgene bekend maken. Weerspannigheid wordt zonde der toverij genoemd, 1 Samuël 15:23; Leviticus 19:26-31; Deuteronomium 18:9-20, Galaten 5:20. De Bijbel ontkent het bestaan van boze geesten niet, maar verbiedt de mens hiermee in contact te treden.
De Schrift kent het Sjamanisme als toverij, wat wordt uitgelegd als een poging om, buiten God om, die dingen te verkrijgen die buiten het bereik van de mensen liggen. In Israël was dit zowel verboden als overbodig, omdat het volk mocht leven onder de wetten en zegeningen des Heren. Maar de volken die zij uit Kanaän moesten verdrijven, werden voor de Israëlieten een oorzaak tot zonde. Hiervoor werden zij al door Mozes gewaarschuwd, zie Numeri 33:50-56, Deuteronomium 31:14-30, Richteren 2. Toen zij zelf ook de boze geesten gingen dienen en de baäls gingen vereren, werden ook zij uit het land verdreven, bijvoorbeeld in 1 Kronieken 5:25-26.
De Initiatie is een magische methode der heidenen. Het deel hebben aan Gods beloften vindt niet plaats door een esoterische rite, zoals de heidenen en de gnostici deden, maar als gevolg van de lezing der Thora of Wet Gods. In het Nieuwe verbond heette dit: de gehoorzaamheid des geloofs, zie Romeinen 15:18 en 16:26. De Bijbel is dus alles behalve een toverboek of een vedisch geschrift, maar is het Woord van God dat mensen oproept tot nuchter geloof!
Toverboeken, zoals de Kabbala, I Tjing, de Tibetaans/Egyptische dodenboeken, hebben de mare van verborgen wijsheid, vastgelegde esoterische kennis. Wanneer in Israël een beslissing genomen moest worden voor het aangezicht des Heren, kon de hogepriester gebruik maken van de zogeheten urim en tummim (‘lichten en volmaaktheden’), die hij in het ‘borstschild der beslissing’ droeg, Exodus 28:29-30, Numeri 27:21. Dit was een van de methoden in het Oude Verbond, waarmee het volk de wil van God over een bepaalde zaak kon kennen. Wanneer het volk Israël in grote nood en duisternis was, zochten zij soms ‘wijsheid’ in toverspreuken. Deze raad bleek onraad te zijn, en daarmee gaf de Here God hen over aan het grootste tovenaarsvolk uit de oudheid, de Chaldeeën, zie bijvoorbeeld enkele passages uit Jesaja, 29:9-16 en 47:8-15.
De toverboeken van de heidenen werden beschouwd als boeken van grote waarde. Maar al deze boeken werden verbrand wanneer aan hen het Evangelie werd verkondigd, bijvoorbeeld in Handelingen 20:19-20. Inde zogenaamde pastorale brieven (aan Timoteüs en Titus) gaat Paulus in op allerlei vreemde leringen die vanuit het jodendom de christelijke gemeente binnendringen. In de tijd van de apostelen waren er ook al tal van wettische en esoterische leringen die de jonge gemeenten binnendrongen. Het antwoord hierop was en is: breng de gezonde woorden, onderwijs de gezonde leer, zie bijvoorbeeld 1 Timoteüs 1:3-11, 6:3-5, 2 Timoteüs 1:11-14, 4:1-8 en Titus 3:9.
Wetenschap en sjamanisme
Wetenschappers zijn geneigd om het sjamanisme als onwetenschappelijk, wereldvreemd en middeleeuws af te wijzen, zonder dat zij zich ooit met de thematiek hebben bezig gehouden. De materialistisch ingestelde wetenschap wil slechts aannemen wat zij met eigen ogen heeft gezien. In werkelijkheid is dit naïeve empirisch denken volledig wereldvreemd. Wij leven juist omdat wij geloven wat onze medemens bericht en overdraagt. Nog niemand heeft ooit een atoom, zwart gat, zelf- of onderbewustzijn gezien; toch maken wij van deze begrippen gebruik.
De wetenschap biedt ons constructies aan om de wereld te ordenen, te duiden, te verstaan en te verklaren. Dikwijls zijn deze constructies volslagen willekeurig en toevallig ontstaan. Zelfs de grondslagen van de empirisch-analystische wetenschappen berusten alleen maar op een consensus van de gemeenschap der wetenschappers (vgl. Sir Popper), die sterk door de tijdgeest beïnvloed zijn. Een duidelijk voorbeeld hiervan is de zogenaamde evolutie-theorie (vgl. dr. Gitt).
De materialistische opvatting van de wetenschap wijst de onderstelling van een onzichtbare werkelijkheid met grote beslistheid af. Maar veel wetenschappers zijn op dit gebied zelf inconsequent. Onder invloed van het postmodernisme, met zijn beide grote waarden: pragmatisme en tolerantie, houden veel wetenschappers tegelijkertijd aan twee paradigma’s vast:
* vanuit het materialisme een ontkenning van het niet-waarneembare (het spirituele);
* vanuit het postmodernisme gebruik makend van het bovennatuurlijke (de esoterica).
Dat dit zo is, moge blijken uit een aantal feiten:
1. Duizenden wetenschappers en academici maken, zowel binnen maar vooral buiten de universiteiten, gebruik van sjamanistische leringen en praktijken. Dit geldt in ‘t bijzonder voor psychologen, psycho- en hypnotherapeuten, psychiaters, artsen, pedagogen, met name in Amerika maar ook in Europa. Dikwijls worden deze praktijken aangeboden onder titels zoals NLP, visualisering, imagerie, fantasiereizen e.d.
2. Onder deze professoren, doctors en docenten uit de genoemde vakgebieden bevinden zich sjamanen, die ook te vinden zijn bij de etnologen en culturele antropologen. Eén van de meest invloedrijke en bekendste onder hen is Carl Gustav Jung, die minstens drie geleidegeesten had. Datzelfde geldt voor mannen als Bandler en Grindler, die de NLP hebben uitgevonden en vorm gegeven. Sjamanen zijn ook de vertegenwoordigers van de transpersonale psychologie.
3. Veel auteurs, wetenschappers, pedagogen, musici en kunstenaars maken gebruik van een geleidegeest en schrijven hun werken in trance-toestand, bijvoorbeeld via automatisch schrift, door hun geleidegeesten.
4. Door dit alles is het moeilijk te schatten hoe sterk het sjamanisme in onze westerse cultuur is verbreid, temeer waar hierbij vaak versluierende termen worden gebruikt. Zo staat bijvoorbeeld
* transcendente wereld: voor. .. collectieve onbewuste, binnenwereld, diepte der ziel
* transcendente machten: voor. Zelf, archetype, kracht/macht uit het onbewuste, rechter hersenhelft, intuïtie
* trance-inductie: voor……….. ontspanning, visualiering, concentratie, enz.
Voor verdere informatie, die u uit bedwelmende dromen wekt, raadpleeg:
Dr. R. Franzke en Dr. Lothar Gassmann, Schamanismus ( Martin Verlag, Rendsburg, 1998)
Drs. R.H. Matzken, New Age Handboek (Buijten & Schipperheijn, Amsterdam, 1991)
Wereldoriëntatie op de basisschool
Wereldoriëntatie omvat expliciete vakgebieden zoals Geestelijke stromingen, Gezond gedrag en Natuur en Milieu. Daarnaast leren kinderen ook omgaan met zaken zoals een pluriforme en multiculturele samenleving.
Met de vakgebieden van Wereldoriëntatie worden kinderen, pedagogisch gezien, geplaatst in ‘de grote wereld’. Vroeger plaatste het onderwijs de kinderen in ‘de kleine wereld’ van de eigen cultuur, en op de christelijke school leerden zij om hierin, via de Tien geboden en het Evangelie, hun weg te vinden tot zelfstandigheid. Kennismaken met ‘de grote wereld’ gebeurde op latere leeftijd en op afstand: bij Aardrijkskunde en Algemene Geschiedenis werden andere landen en volken meestal beoordeeld vanuit de eigen gekerstende cultuur.
Dat was allemaal niet ideaal, maar pedagogisch wel een stuk eenvoudiger dan opvoeden in en voor de pluriforme samenleving en multiculturele wereld. Vandaar dat wij bij de oprichting van het Centrum voor Bijbel en Pedagogiek in maart 1992 de heer Dieter Velten hebben uitgenodigd om te spreken over Christelijke opvoeding in een pluralistische samenleving pedagogische overwegingen waarom pluralisme gepaard moet gaan met een sterke beleving van de eigen identiteit.
Hetzelfde geldt voor multicultureel onderwijs. De visie van B&O op de plaats van Christelijk onderwijs in een pluralistisch stelsel is: multicultureel JA, multireligieus NEE. Dit is primair een vraag naar de waarheid, die tot uiting komt in wereldbeschouwing en levensstijl.
Daarom verwijzen wij met instemming naar het document van het Duitse theologenconvent van november 1999 te Krelingen: Christus is de enige weg tot het heil, waarvan B&O een samenvatting heeft gepubliceerd met de ondertitel: Christelijk onderwijs in een multiculturele samenleving.
Bij Wereldgodsdiensten vindt u een oriëntatie op de wereldgodsdiensten voor het onderwijs in een multiculturele samenleving. Gaat wij bij het kennisnemen van de wereldreligies zover dat onze kinderen moeten meegaan naar een viering in een Hindoetempel? Wat is het Holifeesteigenlijk en hoe gaan niet-Hindoes daarmee om?
Als tegenwicht tegen de invloed van het postmodernisme is kennis van de geschiedenis meer dan ooit noodzakelijk voor de ontwikkeling van een allround persoonlijkheid die weerbaar is tegen ideologische manipulatie.
Onder de wereldoriënterende vakken valt ook Gezond gedrag. Anders dan velen menen, is dit vakonderdeel zeker niet waardevrij. Dit blijkt al uit de manier waarop men omgaat met verdovende/genotsmiddelen en seksualiteit. Vandaar dat hiervoor een eigen methode voor Gezond gedrag is geschreven onder de titel Genoeg is meer dan veel (uitg. Kok Educatief): twee ringbanden met materiaal dat de school zelf kan kopiëren.
Natuur- en milieueducatie is een belangrijk schoolvak geworden (als onderdeel van Wereldoriëntatie). Daarbij leert men kinderen in te gaan tegen het overvloedsdenken van ‘Veel is nooit genoeg’. Helaas gaan sommige methodes daarbij niet uit van een verantwoord bijbels rentmeesterschap en komen steeds meer elementen van natuurreligie en Gaiaverering naar voren. De christelijke methode Leef-wijzer (uitg. Groen, Heerenveen) gaat uit van drie kernwoorden als pijlers van een bijbels kader voor NME:
De methode is verschenen in vier banden en acht thema’s; iedere band bevat ook een serie dia’s.
Identiteit van het christelijk onderwijs
Over de invloed van veranderingen in kerk, school en maatschappij op de identiteit van christelijk onderwijs.
De identiteit van de christelijke school is een complexe zaak. Schoolbesturen moeten met veel dingen rekenen. Hiervan noemen wij:
– veranderingen van binnenuit, zoals
– veranderingen van buitenaf, zoals
Hieronder geven wij een verwijzing naar enkele belangrijke stukken en studies:
Positief christelijk onderwijs
Positief christelijk onderwijs, wat is dat? Er zijn scholen waar de Bijbel in alles centraal staat, scholen waar men kritisch met de Bijbel omgaat en scholen die het vacuüm soms op bijbel-vreemde wijze invullen.
Handreiking identiteit in de schoolgids
De christelijke school is vanouds ‘School met de Bijbel’, met een modern woord: bijbelcentrisch. Wat betekenen de regels voor de Bijbeluitleg voor de identiteit van de school en hoe komt dit tot uiting in de identiteitsnota en de schoolgids?
Inspelen op veranderingen in het onderwijs
Handreiking aan christelijke scholen die willen inspelen op veranderingen in het onderwijs vanuit een christelijke identiteit
Waarden-wijzer voortgezet onderwijs
Tegenwoordig ontvangen niet alleen leerlingen een cijfer op school, maar worden ook de scholen becijferd. Onder de titel: Een cijfer voor de school—meer dan presteren alleen, introduceert B&O een ‘waardenwijzer’ voor de vakken in het voortgezet onderwijs, gericht op waarden en normen.
Als regel zijn schoolbesturen niet rechtstreeks inhoudelijk betrokken bij de methodekeuzes. Toch is het belangrijk dat bestuur en directie zich van tijd tot tijd bezinnen op de Vakkenintegratie (bij het basisonderwijs) en de Vakfilosofie (bij het voortgezet onderwijs). Dit kan zeer goed worden gecombineerd met een studiedag.
Kwaliteit door (christelijke) identiteit (artikel)
Het meten van de kwaliteit van het onderwijs wordt een belangrijk politiek instrument. Heeft een uitgesproken identiteit van een christelijke school een positieve invloed op de kwaliteit van het onderwijs? Een eerste verkenning.
Betrokkenheid bij de school
Ouders kunnen op diverse wijzen betrokken zijn bij de school van hun kinderen, met name inzake de identiteit. B&O reikt een aantal mogelijkheden aan.
De christelijke school is de school van de ouders. Natuurlijk heeft de school een eigen verantwoordelijkheid en is zij méér dan de uitvoering van de taak van de ouders. Maar de ouders mogen ervan uitgaan dat het klimaat op school, zowel in de les als daarbuiten, aansluit op het christelijke gezin. Immers, juist om deze reden sturen zij hun kinderen naar een christelijke school.
De school dient dan ook de betrokkenheid van ouders toe te juichen en hun ook metterdaad hiertoe de gelegenheid te bieden. Hiervoor noemen wij als mogelijkheden:
B&O stimuleert ouders om zich hiervoor beschikbaar te stellen. Daarbij wijzen wij op onze volgende publicaties:
Bijbel & Onderwijs magazine
Ons magazineverschijnt vijf keer per jaar en wordt toegezonden aan de leden en donateurs van de Vereniging Bijbel & Onderwijs. Ouders kunnen de school (bestuur, directie en leraren) hierop attent maken en hun een proefabonnement schenken.
Medezeggenschapsraad
Vrijwel iedere school heeft een medezeggenschapsraad (M.R.) In deze raad zijn de verschillende geledingen van de school vertegenwoordigd. Christen-ouders kunnen, door zich beschikbaar te stellen voor de M.R., een belangrijke invloed uitoefenen op het beleid van de school.
Bidden voor de school
Steeds meer ouders komen een keer per week bij elkaar om voor de school te bidden (bij het voortgezet onderwijs ook leerlingen).
Identiteitsnota en schoolgids
De christelijke school is vanouds ‘School met de Bijbel’, met een modern woord: bijbelcentrisch. Wat betekenen de regels voor de bijbeluitleg voor de identiteit van de school en hoe komt dit tot uiting in de identiteitsnota en de schoolgids?
Verantwoording
De basis voor de deelsite ‘Bijbel en new age’ wordt gevormd door gegevens uit het ‘New age handboek’ van drs. R. H. Matzken. Het is een uitgave van Buijten & Schipperheijn. ISBN 90-6064-713-0.
Een opmerkelijke uitspraak van de apostel Paulus geschreven aan zijn veel jongere medewerker Timotheüs betreft een waarschuwing voor wat er in een nog verre toekomst zal gaan gebeuren en wat in de tijd waarin ze leven nog onwaarschijnlijk klinkt. Dit staat in de laatste verzen van 1 Tim 3.
Na het geheimenis van het geloof te hebben uiteengezet met één van de kortste geloofsbelijdenissen volgt dan de waarschuwing van hoofdstuk 4: ‘De Geest zegt nadrukkelijk dat in latere tijd sommigen van het geloof zullen afvallen!’ Dat lijkt nog onmogelijk, want wat zijn dat dan voor mensen die zo’n geloof verzaken? Voor de christenen van onze dagen is dat helemaal niet zo moeilijk meer om te begrijpen als kennelijk verondersteld wordt voor de tijd waarin Timotheüs leefde. In onze tijd gonst het van berichten over geloofsafval, kinderboeken staan er vol mee, tv-programmamakers en journalisten putten hun inspiratie eruit en doen uitgebreid verslag, zelfs sommige christelijke politici hebben er geen moeite mee en vinden zelfs dat je respect moet hebben voor een heidens geloof: vrijheid, blijheid. Met de inhoud van de religies mag niemand zich meer bemoeien. Wie maakt zich er nog druk om wat iemand gelooft? Paulus maakte zich er wel druk om, want “de afval van het Christelijke geloof is een zaak van eeuwig onheil en die wordt bewerkt door de leringen van boze geesten, verbreid door leugensprekers die huichelen dat ze de waarheid spreken, als ze de mensen verleiden met drogredeneringen.” (1 Tim 4).
Wat leren die dwaalgeesten dan, wat verzinnen die boze geesten dan allemaal? Er zijn toch genoeg theologen die Gods Woord kunnen onderscheiden van valse leer en hulp kunnen bieden om de leugensprekers te ontmaskeren? Ach, was dat maar waar! Ook onder theologen woedt vaak een geestelijke strijd over de machten van het kwaad in de “hemelse gewesten”! Het komt er dus op aan om geestelijk onderscheid te verwerven, dat als gave van de Heilige Geest functioneert en gegeven wordt aan de gemeente van Christus ten dienste van de gelovigen. Tal van geestelijk leidinggevenden hebben zo telkens weer vele drogredeneringen ontmaskerd, zodat de gelovigen niet tot afval van het geloof zouden vervallen.
De ontmaskering van moderne begrippen die gemeen goed werden, was ook de bedoeling van het “Newage-handboek”.
Mevr. N. Matzken