Eind vorig jaar zag een nieuw boek, dat christenen wegwijs wil maken bij het onderscheiden van alternatieve geneeswijzen, het levenslicht. Dr. R. Seldenrijk wil een forse handreiking doen in Duurzame integrale[1] geneeskunst. Ethische beoordeling vanuit een christelijke levensvisie (2015, Labarum Academic).
Hieronder volgt een beoordeling.
Openheid voor alternatieve geneeswijzen
Veel reformatorische christenen staan open voor homeopathie, acupunctuur, iriscopie en zelfs magnetiseurs. Het boek van dr. Seldenrijk past in deze lijn.
De Bijbel roept op om alle dingen te toetsen en het goede te behouden (1 Thess 5:21) en geesten te beproeven „of ze uit God zijn” (1 Joh 4:1). Precies dat ontbreekt in het boek van Seldenrijk. Veel gebruikers van alternatieve behandelwijzen zijn geestelijk blind voor de kwalijke kanten van de therapieën. Natuurlijk wijst Seldenrijk klip en klaar zaken als waarzeggerij en toverij af.
Maar hoe zit het met subtielere vormen van kwaad, vormen die slechts door Bijbelse en geestelijke toetsing kunnen worden herkend? Zolang ‘toverwoorden’ als ”bewezen effect”, ”levensbeschouwelijk neutrale methode”, ”betrouwbare verklaringen” en een ”christelijke therapeut” van toepassing zijn, lijkt alles zich volgens Seldenrijk in een verantwoord kader af te spelen. De vraag is of dat ook zo is.
Homeopathie levensbeschouwelijk neutraal?
Omdat homeopathie een springplank lijkt te zijn naar andere dubieuze genezingsmethoden[2] zal deze methode hier meer uitgediept worden.[3] Ook Seldenrijk besteedt bijzonder veel aandacht aan het ‘veilig stellen’ van deze geneeswijze; homeopathie maakt nog maar liefst 118 van de 552 pagina’s van zijn boek uit. Veel pagina’s om veel te ‘bewijzen’.
Reeds in de inleiding heeft Seldenrijk het over homeopathie als ‘een koninklijke aangelegenheid’ en ‘een levensbeschouwelijk neutrale methode’ (pag.356,357).
Hij neemt zelfs het woord ‘blasfemisch’ in de mond ten opzichte van hen die de geestelijke bron van homeopathie betwijfelen (pag. 454,459).
De vraag die dan rijst is, of homeopathie voor hem soms ‘heilig’ is geworden en te vergelijken met een afgod.
Hippocrates, de vader van de homeopathie?
Volgens Seldenrijk kunnen eventuele bedenkelijke geestelijke kanten[4] bij Hahnemann geen invloed hebben op de methode homeopathie, omdat – zo beweert hij en dat vele malen[5] – Hippocrates ‘de vader van de homeopathie’ is, ja, ‘de homeopathie reeds beoefende’. Op dit standpunt valt zeer veel, zo niet alles, af te dingen.
Dr. J.W. Nienhuys is zeer duidelijk in zijn artikel Hippocrates was geen homeopaat! (Skepsis).
Het lijkt er veel meer op dat niet Hippocrates maar eerder Paracelsus voorloper was van homeopathisch gedachtegoed. Robert Ellis Dudgeon, voormalig uitgever van The British Journal of Homeopathy, noemt de opvallende gelijkenis tussen de leerstellingen van Hahnemann en Paracelsus.[6] Volgens Dudgeon moet Hahnemann zijn gedachtegoed deels ontleend hebben aan Paracelsus, hoewel hij hem nergens vermeldt.
Stuart Close merkt op, dat homeopathie niet ontwikkeld is door de ontdekking van de similiawet[7] (gelijksoortigheidswet): “Velen vóór Hahnemann, vanaf Hippocrates[8], hebben glimpen van de similiawet opgevangen … Het similiaprincipe was van geen praktisch nut, totdat het verwante principe van potentiëren en de minimumdosis ontdekt was, en dat was pas door Hahnemann.”[9] En de voorloper van het idee van potentiëren was Paracelsus.[10]
Homeopathie: geen spirituele krachten maar micromaterie
Bij homeopathie gaat het, zo zet Seldenrijk uiteen, om nanogeneeskunde, het bestaan van een watergeheugen, veranderingen van thermoluminiscentie[11] en kwantumfysica en – wie weet – zelfs bosonen (pag. 427, 428, 395, 401-403, 441).
Interessant zijn de bevindingen van een nanowetenschapper en een hoogleraar fysische chemie, die ik benaderd heb. Zij stellen dat er maximaal 4 of 5 waterstructuren zijn (en niet 3000-4000, zoals het aantal homeopathische middelen), die 50 femtoseconden[12] bestaan.
Door het vele schudden kunnen verder, zo stelden zij vast, enkele ionen of moleculen van de glaswand in de oplossing overgaan. Deze kunnen de veranderde thermoluminiscentie verklaren. Met andere woorden: dit zijn geen aanwijzingen voor homeopathische micromaterie, maar vervuilingen van het ‘medicijn’. Bosonen[13] en kwantumfysica hebben niets te maken met homeopathie.
Homeopathie een spirituele geneeswijze?
Helaas heeft Seldenrijk geen Bijbelse toetsing uitgevoerd en geestelijke achtergronden niet uitgediept, waardoor hij essentiële gegevens mist. Zoals het feit dat Hahnemann meester in een vrijmetselarijloge was, waarin het paracelsisch gedachtegoed centraal stond.
Verder, dat Hahnemann zich liet leiden door paranormaal begaafde meesters als Swedenborg, Paracelsus en Mesmer en ‘zijn meester Confucius’. Zijn werk zou, aldus de Hahnemann-biograaf H. Fritsche, ‘mediaal’ – door hem als medium – ontstaan zijn.
In Alchemy in homeopathy betoogt W. Perry, dat Hahnemann meerdere stappen van Paracelsus’[14] alchemistisch procédé, om het ‘arcanum’ (geheimmiddel) uit de materie te destilleren (de spirituele kracht), overnam.[15]
Essentieel voor de beoordeling is ook het feit, dat Hahnemann zelf in paragraaf 269 van de in 1810 gedrukte Organon verklaart, dat het bij het proces van potentiëren om niets anders gaat dan om het vrijkomen van de ‘innerlijke, spirituele, medicinale krachten van de ruwe grondstoffen’. Niets daarover in het boek van Seldenrijk.
Ook heeft hij kennelijk nog nooit gehoord van de wrange vruchten van homeopathie, zoals het ontstaan van lichamelijke klachten, een verlies aan geloofszekerheid bij het sterven, een verlies aan vrede. Zou het kunnen zijn dat de vele scheuringen binnen de vergadering der gelovigen mede een gevolg zijn van de homeopathische invloed van Voorhoeve, de bekende homeopathisch arts?
Van de vele pagina’s over homeopathie (118) besteedt Seldenrijk er ruim 70 aan wetenschappelijke bewijsvoering, ongeveer 10 aan het bestrijden van zijn opponenten en slechts 2 aan geestelijke toetsing (pag. 434-436).
Christenen, bevrijd uit de occulte wereld, mogen geen getuigenis geven over het occulte karakter van een geneeswijze
Seldenrijk kan het niet laten om denigrerend te schrijven over zijn opponenten, van wie ik er één ben. Hij omschrijft hen als “mensen afkomstig uit bepaalde kringen.” Daarmee doelt hij kennelijk op andere christelijke denominaties.
Met zijn opmerking dat je een ex-alcoholist zelfs geen tafelwijn moet geven, wil Seldenrijk mensen die in hun leven met occultisme te maken hebben gehad de beoordeling van het occulte karakter van bepaalde zaken ontzeggen. Daarmee slaat hij de plank mis. Is iemand die in een moeras heeft vastgezeten waar – ten onrechte – een bordje stond met de tekst ”Veilig!”, niet bij uitstek de juiste persoon om anderen te waarschuwen?
Kruiden versus homeopathische middelen
Nogal eens wordt homeopathie in het rijtje gezet van ‘puur natuur’ en ‘iets wat God in Zijn schepping gelegd heeft’. In kruiden (fytotherapie) zijn inderdaad door de Schepper moleculaire substanties gelegd die kunnen dienen tot opbouw en herstel. Dit in tegenstelling tot homeopathische middelen, waarin moleculen niet meer aanwezig zijn en het gaat om door de mens gemanipuleerde, alchemistisch bereide (toverij) spirituele en geen materiële middelen. Bij homeopathie is mijns inziens eerder sprake van ontschepping.
Standaardwerken gemist
Helaas mis ik meerdere standaardwerken bij Seldenrijk, als het gaat om het bewijzen van de werking van homeopathie. Zoals onder meer Trick or treatment? Alternative medicine on trial (2008) van prof. Edzard Ernst.[16] Deze Engelse hoogleraar complementaire geneeskunde, die begonnen was als homeopathisch arts, kwam na jarenlang intensief onderzoek tot de conclusie dat homeopathie hoogstens een placebo-effect heeft.
Nog enkele andere geneeswijzen in het boek van Seldenrijk
1. Antroposofische geneeskunde
Seldenrijk komt tot de conclusie, dat antroposofie als levensvisie in strijd is met het christelijk geloof, maar de praktische toepassing ervan in bijvoorbeeld antroposofische geneesmiddelen is ‘zinvol en verantwoord’. Dat de middelen veelal homeopathisch[17] zijn en bij zon- en maanstanden[18] gezaaid en geoogst worden, is kennelijk geen probleem.
2. Acupunctuur
Seldenrijk stelt in zijn opiniebijdrage verder dat acupunctuur zonder taoïsme, ofwel westerse acupunctuur, neutraal is en daarom door een christen te gebruiken. De waarheid is geheel anders. Tijdens mijn opleiding Westerse acupunctuur werd ik volledig ingewijd in de leer van yin en yang, meridianen, vijfelementenleer en de occulte polsdiagnostiek. Acupunctuur is niet los verkrijgbaar, en dus beslist geen levensbeschouwelijk neutrale methode. Heel bedenkelijk vind ik ook zijn bewering dat een christelijke therapeut ‘het verschil’ maakt.
3. Mindfulness
Over mindfulness (boeddhisme) merkt Seldenrijk op: „Het is mijns inziens daarom een voorwaarde dat mindfulness als methode door een christentherapeut wordt aangeboden.”[19] Alsof een verkeerde methode door een christen geneutraliseerd wordt.
Ook adviseert hij de methode christelijke mindfulness, waarin enige ‘boeddhistische elementen van mindfulness’ verwijderd (liever gezegd: verbloemd of gekerstend…) zijn: het woord zitmeditatie is vervangen door zitten met aandacht (verbloeming), en yoga-oefeningen door rek- en strekoefeningen. Verder de toevoeging van het Jezusgebed (mantra…) en het meditatief Bijbellezen (lectio divina), of het mediteren over teksten van ‘christelijke’ auteurs als Henri Nouwen[20] en de Benedictijner monnik Anselm Grün[21] (pag. 314-317).
4.Therapeutische aanraking
Seldenrijk gelooft ook dat er zich een energieveld om het lichaam bevindt, een zogenaamde aura[22] (pag. 351). Daarmee opent hij de gedachtewereld voor het bestaan van meridianen, voor de wetenschap van Kirlianfotografie (aurafotografie) en de vegatest (aangepaste vorm van elektro-acupunctuur)[23] pag. 337-338).[24]
Verbijsterend is het dat hij stelt dat therapeutic touch (TT), geleerd bij het Nederlandse Van Praag Instituut (!)[25], een veilige methode is om dit energieveld te behandelen. De Nederlandse variant zou veilig zijn, omdat bij genoemd Instituut bij de cursus compassie en liefde belangrijke elementen zijn. Hij vraagt zich af: moeten christenen niet met deze zelfde elementen zieken bejegenen? Bidden, masseren en zelfs de handen opleggen? Zijn er oppervlakkig geen overeenkomsten tussen therapeutische aanraking en christelijke handoplegging? (pag. 352).
Natuurlijk wijst Seldenrijk ‘paranormaal’ en ‘magnetisme’ af, maar is kennelijk blind voor het feit dat TT bij Bijbelse toetsing niet anders is dan: paranormaal en magnetisme. Hij is niet op de hoogte van het feit dat beoefenaars van TT gaandeweg paranormale gaven ontwikkelen als heldervoelendheid en magnetiseren. TT wordt ook wel de Westerse zuster van reiki genoemd. De gevolgen van TT behandelingen kunnen ernstig zijn en leiden tot depressies, angst, driftaanvallen en een aantasting van het geloofsleven. Datzelfde geldt ook voor mindfulness.
5. EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)
In het artikel Alternatieve geneeskunde lang niet altijd verwerpelijk (RD, 13 februari 2016) gaat Seldenrijk in op EMDR, een binnen de ggz met succes gebruikte methode ter behandeling van psychotrauma’s. Met nadruk merkt hij op: “Bij dit opnieuw beleven van reële, meegemaakte gebeurtenissen, wordt er geen geest of duivel bijgehaald.” Bij nauwkeurige geestelijke toetsing blijft geen enkele basis over voor een dergelijke bagatelliserende uitspraak.[26]
Conclusie
Tegenover chronische ziekten[27] staat de reguliere geneeskunde vaak met lege handen. Vandaar dat velen op zoek gaan naar een alternatief. En die zijn er in deze tijd meer dan genoeg: ongeveer 450! Met alternatieven kan op drie manieren worden omgegaan. Het ene uiterste is dat we alle alternatieve geneeswijzen afwijzen, het andere dat we klakkeloos overal op af gaan onder het motto “Als het mij maar helpt!” De derde manier is kritische selectie.
Als christen zijn we daarenboven op zoek naar veilige alternatieven, die niet in strijd zijn met ons geloof. Het komt aan op goede keuzes, en die kunnen slechts gemaakt worden als we eerst ons huiswerk goed doen. “Toets alles en behoud het goede!” Bij die toetsing is het nodig 100% Hem te betrekken, die onze Leidsman wil zijn, ook hierin.
“Want ieder die bidt, die ontvangt; wie zoekt, die vindt; en voor wie klopt zal opengedaan worden” (Matt 7:8).
Wetenschappelijke en Bijbelse toetsing zijn broodnodig.
We dienen er volop rekening mee te houden, dat er onder de oppervlakte van onschuldig klinkende therapieën een geloofsrover schuil kan gaan. (Gen 3:4-5, 2 Kor 11:14)
En die moet hoe dan ook ontmaskerd worden. (Ef 5:11)
Seldenrijk is naar mijn overtuiging in deze opdracht – ook al noemt hij soms zeer behartenswaardige dingen – niet geslaagd en toont in zijn boek helaas een groot gebrek aan geestelijk onderscheid en echte Bijbelse toetsing.
De grote dingen – waarzeggerij en toverij – wil hij afwijzen[28], maar hij onderkent niet de subtielere vormen van kwaad, vormen die slechts door Bijbelse en geestelijke toetsing kunnen worden herkend. Zijn het vooral niet juist de kleine vossen, die de wijngaard bederven? (Hooglied 2:15)
Het moeilijkst is de beoordeling van homeopathie, vandaar dat langer stilgestaan is bij de toetsing hiervan. Persoonlijk kom ik steeds meer tot de overtuiging, dat als homeopathie – qua geestelijk gehalte – niet doorzien wordt, dat automatisch tegelijk geldt voor meerdere geneeswijzen. Homeopathie is ook het moeilijkst te ‘pakken’, omdat de methode zo ‘natuurlijk’ lijkt. Als de geestelijke angel van deze geneeswijze ontmaskerd wordt, lukt dat vaak ook makkelijker bij de beoordeling van andere genezingsmethoden.
Seldenrijk is een warm pleitbezorger van homeopathie. Is het niet onder meer daarom dat in zijn voorstel voor integrale geneeskunst naast enige veilige vormen van complementaire (= de reguliere therapie aanvullende) therapie helaas behandelwijzen meekomen als: klinische homeopathie, antroposofische geneesmiddelen, klinische acupunctuur, therapeutische aanraking (geleerd in het Van Praag Instituut…), mindfulness door christelijke therapeuten (…), orthomanuele geneeskunde[29], EMDR en bioresonantietherapie? (pag. 519).
In het boek Genezing uit het Oosten? Alternatieve therapieën getoetst (2011) kom ik tot het volgende palet van voor een christen aanvaardbare complementaire behandelwijzen: fysiotherapie, fysiologische ontspanningsoefeningen, zoals bijvoorbeeld progressieve spierontspanning van Jacobson, triggerpointmassage, fytotherapie, fytotherapeutische aromatherapie, gedragstherapie, neuraaltherapie en orthomoleculaire therapie.[30]
Drs. R.J.F. van der Ven
[1] Integraal = het samengaan van verantwoord regulier en alternatief.
[2] De Franse homeopaat Michaud stelde tijdens een congres van natuurgeneeswijzen, reeds in 1976: “De integratie van esoterie (leer voor ingewijden) en de wetenschap is mogelijk, en homeopathie moet een belangrijke rol gaan spelen als de link tussen deze twee wijzen van denken.” Healing at any price? The hidden dangers of alternative medicine, Samuel Pfeifer, World Ltd, 1988, pag. 155.
[3] Als deze methode vrijuit gaat, geldt dat tegelijkertijd voor ook andere genezingswijzen.
[4] Ronduit godslasterlijk is Hahnemanns uitspraak dat de Here Jezus Christus ‘een aartsdweper’ zou zijn en Confucius daarentegen ‘een verlichte meester’. Genezing uit het Oosten?, pag. 24,25.
[5] Pag. 356, 369, 389, 415, 441, 445, 449, 458.
[6] Lectures on theory and practice of homoeopathy, Lecture 6: Homoepathic principle in medicine before Hahnemann, 6, Robert Ellis Dudgeon, Hpathy Ezine, pag. 6, January 29, 2016. Similarities between Hahnemann and Paracelsus., Robert Ellis Dudgeon, (presented by Peter Morrell), extracted from his Lectures: On the theory and practice of homeopathy 1853, pag. 9-18
[7] Het Similia-principe luidt: men geneze het gelijkende door het gelijkende, oftewel ‘Similia similibus curentur’.
[8] Volgens homeopathisch arts Rudolf Tischner was een gelijksoortigheidsprincipe bij Hippocrates niet ‘homeopathisch’, maar zeer algemeen en oppervlakkig ontwikkeld; meer geregeld sprak hij van genezing door het tegengestelde. Geschichte der Homöopathie, Rudolf Tischner, Springer Verlag, Gmbh, Januari 1900, pag. 31.
[9] The genius of homeopathy – Lectures and essays on homeopathic philosophy, Chapter XIV: Potentiation and the infinitesimal dose, pag. 265, Stuart Close.
[10] Paracelsus and fluxion potencies, IHA Transactions, 1905, pag. 93, B. Fincke.
[11] Deze veranderingen zouden volgens homeopaten structuurkenmerken van water zichtbaar maken.
[12] 1 femtoseconde = 10-15 van een seconde. Ultrafast memoryloss and energy distribution in the hydrogen bond network of liquid H2O, M.L. Cowan c.s., Nature, Vol. 434, 10 March 2015, pag. 199-202.
[13] Deze ontstaan slechts wanneer deeltjes met grote snelheid op elkaar botsen (deeltjesversnellers, CERN).
[14] Voor Paracelsus was ‘de natuur’ ‘een zoon van God’.
[15] The alchemy in homeopathy, uit: Studies of comparative religion, Vol. 16, No 1-2, winter-spring 1984, pag.21-56.
[16] Nederlandse vertaling Bekocht of behandeld? (2011)
[17] Van een medewerker van een groot homeopathisch bedrijf vernam ik dat de schudmachines voor homeopathische middelen bij antroposofische bedrijven lemniscaatvormig schudden. Een lemniscaat is een liggende acht = occult symbool dat de kringloop van de levenscyclus weergeeft en de verbinding legt tussen beide werelden van de mens: de zichtbare wereld van de schijn (maya) en de onzichtbare wereld van de goden. Occult zakwoordenboek. Het occulte tegen het licht, R.H. Matzken, T.H. Ligtenberg, 4e herziene en uitgebreide druk, 2006, Stichting Johannes Multimedia.
[18] Biologisch-dynamische landbouw van Rudolf Steiner. Weet Seldenrijk van het koemestpreparaat 500? In september wordt een verse koehoorn gevuld met koemest en begraven in de aarde. Omstreeks Pasen wordt de hoorn uitgegraven en de inhoud homeopathisch verdund in september – als de zon in het dierenriemteken Maagd staat – op de akker aangebracht. De hoorns zouden een accu van ether- en astrale kracht zijn. Astrale koehoorns – De filosofie van biologisch-dynamische landbouw, Bram de Boer, Skepter 16-4-2003.
[19] Pleidooi voor duurzame geneeskunst (een interview naar aanleiding van het boek Duurzame en integrale geneeskunst van R. Seldenrijk), Wim van Hengel, RD 10 oktober 2015, pag. 6,7.
[20] Het contemplatief gebed bij Henri Nouwen leidde tot het zien van ‘beelden’ van Jezus, Maria, enkele rooms-katholieke heiligen maar ook de Dalai Lama en Ramakrishna op de innerlijke muren van zijn hart…
[21] Zijn evangelie: “God vergeeft mensen, omdat Hij liefde is, niet omdat Zijn Zoon gestorven is.” Voor Grün is een God die Zijn Zoon aan het kruis laat sterven bloeddorstig en wreed; zo’n God wil hij niet! Maar dan is Grün ook geen christen!
[22] De aura is de door esoterici en parapsychologen aangeduide stralenkrans of halo om het stoffelijke lichaam, waarneembaar door paranormaal begaafde mensen. De aura bestaat volgens deze mensen uit 7 lagen of bewustzijnsniveaus, gaande van het etherische (fijnstoffelijke), tot het astrale, het spirituele en goddelijke niveau. De Bijbel kent geen etherisch lichaam of aura, maar constateert dat bij het sterven ‘de adem’ (ziel of geest) van de mensenkinderen opstijgt naar boven en de adem (het leven) van de dieren neerdaalt in de aarde. (Pred 3:21, 11:6) Met het bouwen op waarnemingen van occult begaafde personen begeven we ons in drijfzand.
[23] En te zijner tijd misschien van chakra’s?
[24] Bioresonantietherapie noemt Seldenrijk “niet strijdig met Bijbelse gronden …, maar verder (nog) onbewezen qua werking”. (pag. 336)
[25] Weet Seldenrijk niet, dat dit instituut onderzoek doet naar paranormale verschijnselen en onderwijs en advies geeft op dit terrein, let wel onderwijs in paranormale methoden als therapeutic touch en geleide visualisatie?
[26] Zie het artikel EMDR, een aanwinst bij PTSS …, R. van der Ven, Het Zoeklicht, 27 november 2015
[27] Volgens Seldenrijk is ruim 49% van de Nederlanders chronisch ziek. (pag. 14)
[28] Hoofdstuk 4: Duistere machten en onderscheidingsgave.
[29] Hij is er kennelijk niet van op de hoogte dat de grondlegger mevrouw M. Sickesz met de behandeling van de wervelkolom meer op het oog had: de occulte chakra’s die uitmonden in de ruggengraat.
[30] In het boek Van kwaal tot erger?Alternatieve geneeswijzen besproken door een ex-natuurarts (1997) worden de achtergronden van homeopathie en acupunctuur veel uitgebreider besproken, maar ontbreken geneeswijzen als reiki en mindfulness.
Let op de bron!
GODDELIJK EN SPEELS?
Met grote regelmaat worden in kerken en gemeentes nieuwe methodes aangereikt. Zo werd er onlangs via een evangelische kinderwerkersdag in Vlaanderen de Godly Play-vertelmethode aangeboden. Als zondagsschoolmedewerkers vinden we het belangrijk dat onze kinderen Bijbelgetrouw onderwijs krijgen. We waren dan ook nieuwsgierig of deze methode ons hierbij kon helpen.
Methode
Godly Play is een rooms-katholieke vertelmethode, die werd aangepast voor de protestants/evangelische kerk. Volgens ‘Thomas’, de godsdienstdidactische website voor en door leerkrachten van de Katholieke Universiteit Leuven, is Godly Play een speelse vertelmethode voor geloofsinitiatie en – communicatie. De methode heeft als uitgangspunt dat iedereen, en in het bijzonder het kind, God kan ervaren in zijn of haar leven. Er wordt een combinatie aangeboden van spel, rituelen, creativiteit en verhalen. Hierdoor worden jong en oud geholpen om in dialoog met de christelijke traditie, antwoorden te geven op vragen over zingeving. Het gaat hierbij niet om kennisoverdracht. De methode is oecumenisch. ’Godly Play gaat niet over ‘weetjes’ en evenmin over de moraal van een verhaal… Godly Play nodigt uit om in een verhaal binnen te komen en het mee te beleven.
Godly Play:
Achtergrond
Jerome W. Berryman,2 anglicaan, is de geestelijke vader van deze methode. De ideeën van alle verhalen en materialen die gebruikt worden, komen van hem. Berryman werd beïnvloed door de pedagogie van Maria Montessori3 en de godsdienstmethodes (Catechesis of the Good Shepherd) van Sophia Cavaletti.4 Cavaletti was op haar beurt ook beïnvloed door Montessori. Verder is hij in aanraking gekomen met het werk van Karl Rahner.5 Godly Play ontstond reeds in de jaren ’70 in Amerika, pas in 2012 kwam ze in België en Nederland. Berryman ontwikkelde de methode, nadat hij tijdens pastorale bezoeken op de kinderafdeling van een ziekenhuis geconfronteerd werd met ‘grote eenzaamheidgevoelens’ bij kinderen. ‘Hij wilde de kinderen een godsbeeld geven van een God die steeds bij hen blijft, ook wanneer het einde nabij is. Dit is het godsbeeld van de dragende en aanwezige God.’ 6 Dit bracht hij door het vertellen van verhalen, hij maakte hierbij gebruik van poppetjes. Zo ontstond het ‘goddelijk spel’.
Werking
Bij Godly Play wordt uitgegaan van twee fundamentele principes:
Veel aandacht wordt er besteed aan de ruimte waarin de kindersamenkomst plaatsvindt. Dit zien we ook terugkomen in het montessorionderwijs. De volgende vereisten komen naar voren: open, licht, schoon, degelijk materiaal, speciaal ingerichte boekenplanken, stilte. Er wordt gesproken over een ruimte die ‘heilig’ is. Men wijst zelfs op de gewenste aanwezigheid van ramen, want ‘ dan kan de Heer in de ruimte binnenkomen.’ 7 Ieder kind wordt bij het binnenkomen van de ruimte persoonlijk begroet door een ‘deurwachter’. Nadien neemt het plaats in de kring bij de ‘verteller’.
Nadat iedereen stil is, begint men met het vertellen van een van de verhalen. Dit wordt in alle rust en stilte gedaan. Alle woorden en gebaren zijn ingestudeerd. Hierdoor ontstaat een bepaalde ‘sfeer’. Er wordt gebruik gemaakt van speciaal Godly Play-materiaal (poppetjes, doeken, tafereeltjes,…), het is mooi, duurzaam (en duur) materiaal. De verteller houdt zijn ogen voortdurend gericht op het ‘goddelijk speelveld’; er mag geen oogcontact gemaakt worden met de kring. Er zijn verschillende soorten verhalen: heilige basisverhalen, liturgische basisverhalen en basisparabels. Nadat de kinderen ouder worden, komen er dan verdiepings- en vervolgens syntheseverhalen. Ook spreekt men van vier taalsoorten: taal van de heilige verhalen, van de parabels, van de liturgische verhalen en van de stilte.
De vertelling wordt gevolgd door een vraaggesprek. De vragen worden volgens een bepaald stramien gesteld. Iedere vraag wordt ingeleid door de formule: ‘Ik vraag me af’. Nu mag er wel oogcontact gemaakt worden. De vraagstelling vindt op vier niveaus plaats: rationeel, emotioneel, exegetisch en persoonlijk.
Nu volgt het ‘antwoord’ van de kinderen op het verhaal: de verwerking. Ze mogen zelf aan de slag gaan en zijn volledig vrij in hun keuze (lezen, knutselen, mijmeren, spelen…).
Vervolgens komen de kinderen terug in de kring voor een dankmoment. Deze afsluitende fase wordt “feestvieren” genoemd. Hierna krijgen ze iets te eten (proeven). ‘Met deze fase wil de Godly Play-methode de link leggen naar het sacrale van een kerkdienst, de eucharistie’.8
Toetsing
Bewonderenswaardig is het als er aan kinderen in de kerk speciale aandacht wordt gegeven. Het evangelie is voor ieder. Jezus Zelf is hierbij ons voorbeeld (Mk 10:13-16). De vraag is, kan de Godly Play-methode ons hierbij helpen? En kunnen we methodes los zien van hun achtergrond? Kunnen we ze ‘neutraliseren’? Bij het verschijnen van een nieuwe methode moeten we ons altijd de vraag stellen: Wat is de bron? Waar liggen de wortels? We zullen er enkele bekijken.
Zoals we reeds gezien hebben, werd Berryman beïnvloed door Maria Montessori. Ze was een zeer ontwikkelde vrouw, arts en pedagoge. Ze is bekend door het naar haar genoemde montessorionderwijs.
Hierbij is de centrale gedachte: ‘help/leer mij het zelf doen’. Het kind mag zichzelf ontwikkelen (keuzevrijheid, tempovrijheid, niveauvrijheid, bewegingsvrijheid). Die vrijheid heeft wel grenzen: er is oog voor het algemeen belang en de daaruit voortvloeiende goede manieren. Als christenen kunnen we onze kinderen niet ‘vrijlaten’. We worden opgeroepen om hen te onderwijzen en te leiden (Deut 6:4-9; Mt 28:18vv; Spreuken 3:1-6.
Montessori daarentegen wil het kind geen druk opleggen, hij/zij zal het zelf wel aangeven. Ze hanteert een harmonisch model waarin ‘normaliteit’ en ‘gezondheid’ centraal staan. Als de ‘opvoeding’ (buiten het gezin) in haar opvoedingsmodel goed verloopt, kunnen we een ‘betere wereld’, ze spreekt zelfs van een nieuwe wereldorde, verwachten. Ze had een kosmisch, holistisch, evolutionistisch ideaal. Alles dient het grote doel van het leven. Het is duidelijk dat wij niet streven naar een nieuwe wereldorde. Ons verlangen gaat uit naar de komst van de Heere Jezus en naar de vestiging van Zijn Koninkrijk. Ze was ook lid van de Theosofische Vereniging en heeft nauw samengewerkt met theosofen.9 Theosofie, ‘goddelijke wijsheid’, ‘verwijst naar de grote waarheden…die verborgen in mythen, legenden en religieuze verhalen, zijn doorgegeven.’ Hierbij geldt: ‘Als mens ben je vrij om,…., te kiezen hoe je je leven wilt leiden.’10 Wij, als christenen, kennen maar één geloof in het bestaan van de ene ware God en in Zijn Zoon Jezus Christus.
Door het contact met de leerstellingen van Montessori en Cavaletti kwam Berryman natuurlijk ook in aanraking met het rooms-katholicisme. In het kader van dit onderwerp beperken we ons tot het bekijken van een deel van de r.-k. doopvisie. De r.-k. kerk doopt kleine kinderen om hen te bevrijden uit de macht van de duisternis en over te brengen naar de vrijheid. Het doopsel neemt alle zonden weg; men wordt erdoor wedergeboren.11 Een rooms-katholiek zal dus geen hindernis ondervinden bij het gebruik van deze methode. De gedoopte kinderen zijn ‘christen’ en kunnen dus Gods aanwezigheid ervaren. De Bijbel leert ons echter dat we alleen christen worden door het geloof in Jezus Christus en Zijn verlossingswerk.
Binnen deze Godly Play-methode spelen ‘Bijbelse’ verhalen een grote rol. Hoewel de r.-k. kerk officieel ook gelooft in de Bijbel als Gods Woord, wordt er in de praktijk heel anders mee omgegaan. Op de website van de afdeling ‘pastorale zorg’ in België lezen we het volgende ‘De bijbel is geen geschiedenisboek en evenmin een correct verslag…. Om hun verhalen te kunnen begrijpen, is het nodig de overstap te maken van de vraag ‘Is dat werkelijk zo gebeurd?’ naar de vraag ‘Wat wil dit Bijbelverhaal eigenlijk vertellen?…’12 Ook is er binnen de r.-k. kerk ruimte voor en gezag door de traditie, buiten-Bijbelse overlevering en openbaring.13 Stel hier tegenover het ‘sola Scriptura’. Bij deze methode is de verhalenkeuze ook beperkt. Maar heel de Schrift is belangrijk (2Tim 3:16), Gods hele raadsplan moet verkondigd worden (Hand 20:27), ‘tota Scriptura’.
Als we dit alles bekijken, komt de vraag in ons op: hoe kan dit alles zo gemakkelijk bij ons binnendringen? Enkele invloeden willen we hier naar voren brengen:
Ook hier is er grote openheid voor buiten-Bijbelse openbaringen en het is dan ook niet verwonderlijk dat de methode ook via deze weg bij ons komt.14
Ook binnen de protestantse én evangelische kerken wordt er vaak niet meer geloofd dat de Schrift het objectieve Woord van God is. Men beweert, dat God individueel tot ons spreekt in openbaringen, als wij Hem ontmoeten.15
Deze beweging, die vooral onder de jongere generatie in onze kerken grote invloed heeft, heeft ervoor gezorgd dat een groot deel van alle geloofsleer aan de kant werd geschoven. Ze leert dat we ons moeten aanpassen aan de huidige cultuur. Enkele kenmerken (ervaring boven ratio, spiritualiteit boven doctrine, beelden boven woorden, gevoelens boven waarheid). Leg hier de Godly Play-methode naast en direct wordt duidelijk waarom deze methode zo kritiekloos en met open armen ontvangen wordt.
Vele religieuze stromingen streven naar eenheid. Er wordt slechts gekeken naar wat ons samenbindt, geloofsdoctrines worden aan de kant gezet. Godly Play past hier perfect bij.
Ieder zijn eigen waarheid. Godly Play wil geen waarheid overdragen, elk kind mag eruit halen wat hij wil. Gezagsverhoudingen vallen weg. Waar is de gave van onderwijs?
Deze is ontstaan in de moederschoot van de r.-k. kerk. Binnen deze beweging werden er vele technieken ontwikkeld om God beter te ‘ervaren’. Denk hierbij aan ‘lectio divina’, ‘luisterend bidden’, centrerend gebed’, ‘soaking prayer’. Al deze technieken komen niet uit de Bijbel, maar vinden hun oorsprong in de newage-beweging en Oosterse religies. Door de hang naar mystieke ervaringen, naar ‘meer’, zijn deze technieken inmiddels doorgedrongen in alle geledingen van de kerk. Bij Godly Play wordt ook gesproken over ‘binnengaan’, ‘ontmoeting’, ‘meditatie’. Lees het volgende citaat ‘…eigenlijk biedt Godly Play een eigentijdse, kindvriendelijke en toegankelijke versie van een oude spirituele praktijk. …lectio divina uit de monastieke traditie.16
Conclusie
Godly Play werd door Berryman ontwikkeld met goede bedoelingen. Hij wou het kinderleed verzachten van de vaak heel zieke kinderen met wie hij in aanraking kwam. Maar in zijn ijver bleef hij zich niet houden aan Gods Woord, waarin we onze ‘enige troost in leven en sterven’ kunnen vinden. Hij verloor uit het oog dat wij alleen door het geloof in Jezus Christus en Zijn verlossingswerk behouden kunnen en moeten worden willen wij niet voor eeuwig verloren gaan. Hij liet zich leiden door menselijke redeneringen en werd daarbij beïnvloed door de anti-Bijbelse leer van Montessori en Cavaletti. Hierbij kwam hij ook in aanraking met het rooms-katholicisme, dat in haar leer op vele punten van de Bijbel afwijkt en bovendien gezag ontleent aan overleveringen en tradities naast de Bijbel. Via Montessori kwam hij zelfs in contact met de leer van de theosofie! De kerken van tegenwoordig zijn ook niet ontsnapt aan de tijdgeest, hierdoor zijn er allerlei dwaalleren binnengeslopen. De deur voor de dwaling is opengezet en daardoor kan ook deze methode kritiekloos binnendringen. Laat ons blijven bij hetgeen ons overgeleverd is, doorgaan met toetsen en het evangelie blijven verkondigen (2Tim 3-14vv; Hand 17:10-11; Rom 1:16). Hierbij moeten we niet uit het oog verliezen dat de satan zich voordoet als een ‘engel des lichts’. Dus hoewel de methode werd aangepast aan de protestants/evangelische leer, kunnen we de genoemde, volstrekt on- en zelfs anti-Bijbelse invloeden niet neutraliseren. We moeten de Godly Play-methode dus met grote stelligheid afwijzen!
Diny Kuzmenko-Kwakkel
Voetnoten
Aanbevolen literatuur
Boeken
Websites
www.internetbijbelschool.nl
www.das-wort-der-wahrheit.de
www.lighthousetrailsresearch.com
www.rejoicenow.nl
Een ander evangelie (2Cor 11:4)
Omdat jij het waard bent?
Het l’oreal evangelie
De moderne maatschappij gaat uit van de intrinsieke waarde en het goede van de mens. Zowel in wetgeving, opvoeding als in schoolvisies is terug te vinden dat we minder restrictiever zijn en meer belonend in vergelijking met vroeger. Alles is gericht op een positieve benadering. Opvoeding en onderwijs gaan vaker uit van dat het kind zich moet ontwikkelen en het recht heeft van zelfbeschikking en autonomie. “Alle ingrediënten en competenties bevinden zich in het kind en met de juiste stimulans komt hij tot zijn recht en doel”. De mens leert recht te hebben op aanvaarding en acceptatie.
Modern evangelie
De evangelieverkondiging in kerken en gemeentes lijkt steeds meer hierin mee te gaan, door de waardeloosheid en zondigheid van de mens weg te laten en zich aan te sluiten bij een positieve, behoeftige zienswijze op de mens. Hierdoor is de nadruk komen liggen op “God vindt jou bijzonder en waardevol.” Of: “Jij bent geliefd en je mag komen zoals je bent.-+” Het moderne evangelie klinkt met de woorden: “Zonder Jezus is je leven niet compleet, dan mis je iets, Hij wil jouw leegte vullen.” Ik hoor het een predikant als conclusie van zijn preek nog zeggen, waarbij hij een reclame van een gezichtscrème citeert: “Omdat jij het waard bent!” Dat was volgens hem de reden waarom Jezus stierf aan het kruis.
Hiermee is het on-Bijbelse mensbeeld overgenomen, namelijk dat de mens intrinsieke waarde bezit. De mens komt onder de juiste voorwaarden (liefde en aanvaarding) tot zijn recht en tot ontwikkeling. Geloven in Jezus heeft niet meer met zonde en vergeving te maken, maar alleen met Zijn liefde en acceptatie. Niet meer met verzoening, maar met zich geliefd voelen. Niet meer met je eigen ik afleggen en het volgen van Jezus Christus, maar met jouw bestemming en Gods plan met jouw leven. Wereldse psychologische ideeën van positief denken worden vermengd met Bijbelse waarheden. Er zijn christelijke boeken vol geschreven, gebaseerd op de probleemstelling van gevoelens van afwijzing en minderwaardigheid die ontstaan zijn door opvoeding, pesten of zelfs door demonen. De oplossing van veel schrijvers ligt in de aanvaarding en liefde van de Here God en in je nieuwe identiteit in Christus. “Ontmasker de leugens door woorden van waarheid over je heen te roepen.” De vernieuwing van je denken vindt plaats door gericht te zijn op positieve woorden van liefde en aanvaarding. Richt je op jouw positie in Christus en niet meer op je negatieve zonden. Ik noem dit het l’oreal evangelie. L’Oreal verkoopt voor de uiterlijke verzorging allerlei produkten en als slogan heeft: “Omdat jij het waard bent.”
L’oreal evangelie
Uit onderzoek blijkt dat mensen door zo’n evangelieboodschap vreemd genoeg ongelukkiger en depressiever worden. De onderzoekers hadden deze uitkomst niet verwacht. Want de boodschap van liefde en aanvaarding zou iemand toch positief moeten bevestigen? In het hart van de toehoorders gebeurde er iets heel anders: door de nadruk op liefde en acceptatie, ervoeren zij een steeds groter wordende druk die uit twee elementen bestond:
De prediking van Christus
De Here Jezus predikte niet dat de mensen waardevol waren, maar riep hen op tot bekering te komen en Hem te volgen. Hij kwam niet om waardevolle mensen te redden, maar zocht de verlorene op. De hemelse Vader zond Zijn Zoon niet naar een wereld die Hem vriendelijk gezind was, maar naar vijanden, goddelozen, zondaars en verloren mensen (Romeinen 5:6-11, Johannes 3:16).
Hiervoor moet je je wel verloren weten. Je verlorenheid ervaren is niet hetzelfde als het ervaren van al je falen om van je zonde af te komen. Jouw gevoel van falen is juist je trots. “Het is mij weer niet gelukt”. In de grondtekst betekent het woord verlorene: ‘iemand die vernietigd of verwoest is, geheel onbruikbaar.’ Niet echt waardevol, zou je zeggen. Zelfs de tekst die doorgaans gebruikt wordt als bewijs van Gods liefde voor de mens spreekt hier over, Johannes 3:16. Om welke mensen gaat het in dit vers? Degene die verloren gaan! Niet over de waardevolle. Een sprekend voorbeeld is de ontmoeting van de Here Jezus met de hoofdman over honderd uit Kapernaüm (Lukas 7:1-10). Een gedeelte daaruit: Toen de Joden bij Jezus gekomen waren, smeekten zij Hem indringend en zeiden: de hoofdman is het waard dat U dat voor hem doet, want hij heeft ons volk lief en heeft zelf de synagoge voor ons gebouwd. En Jezus ging met hen mee, maar toen Hij niet ver meer van het huis was, stuurde de hoofdman enkele vrienden naar Hem toe om tegen Hem te zeggen: Heere, doe geen moeite, want ik ben het niet waard dat U onder mijn dak komt. Daarom heb ik ook mijzelf niet waard geacht naar U toe te komen, maar spreek een woord en mijn knecht zal genezen zijn. Want ik ben ook iemand die onder gezag van anderen gesteld is, en heb zelf soldaten onder mij; ik zeg tegen de een: Ga! en hij gaat; en tegen de ander: Kom! en hij komt; en tegen mijn slaaf: Doe dat! en hij doet het. Toen Jezus dit hoorde, verwonderde Hij Zich over hem, en Hij keerde Zich om en zei tegen de menigte die Hem volgde: Ik zeg u: Ik heb zelfs in Israël zo’n groot geloof niet gevonden. En toen zij die gestuurd waren, in het huis teruggekeerd waren, vonden zij de zieke slaaf gezond.
Volgens het l’oreal evangelie had de Here Jezus tegen deze man moeten zeggen: “Maar beste hoofdman, hoe kom je aan deze minderwaardigheidsgevoelens? Dat is helemaal nergens voor nodig, je bent het zeker waard dat Ik onder je dak kom! Ook de mensen in de omgeving vinden dat, je bent het waard dat Ik je slaaf genees. Dat verdien je, omdat je zoveel goede dingen hebt gedaan voor Mijn volk.” Hoe kan het dat de Here dit niet doet, maar zelfs het volgende over deze man zegt: “Zelfs in Israël heb Ik zo’n groot geloof niet gevonden.” Hoe kan het dat deze nederigheid niet door de Here Jezus bestraft wordt maar geprezen? Doordat de hoofdman het zichzelf niet waard vindt, is zijn geloof en vertrouwen op de Here zo groot. Hij onderwerpt zich aan Christus zoals zijn soldaten onderworpen zijn aan hem. Daarmee erkent hij de waardigheid van de Zoon van God in het licht van zijn eigen ‘waarde’.
Paulus
Paulus achtte alles wat hij bereikt heeft en alles wat hem menselijk gesproken waardevol maakte, tot schade! Tot vuilnis! Waarom? Omdat hij inziet dat Hij niet een eigenwaarde nodig heeft, maar alleen Jezus Christus. Het ging hem niet meer om zijn eigen ik, maar Christus in hem (Filippenzen 3:4-11, Galaten 2:20).
De boodschap dat de zondige mens in Gods ogen van waarde is, is misleidend en duivels. Juist dat ‘evangelie’ maakt ons blijvend onafhankelijk van God.
Christus is niet gekomen, omdat wij een slecht gevoel van eigenwaarde hadden en om dat te herstellen. Hij is gekomen, omdat we zondig zijn, waardeloos voor Hem en dat er alleen verzoening is door Zijn dood en echt leven door Zijn opstanding. Als we erkennen waardeloos te zijn in Zijn ogen, dat we gezondigd hebben tegen de Here God, dan is ons gevoel van waardeloos zijn in overeenstemming met onze ware situatie. Dan krijgt het lijden en sterven van de Here Jezus pas echt betekenis.
In volle overgave aan Jezus Christus en in navolging van Hem, worden we door Hem weer bruikbaar gemaakt. “Hij heeft Zichzelf voor ons gegeven, opdat Hij ons zou vrijkopen van alle wetteloosheid en voor Zichzelf een eigen volk zou reinigen, ijverig in goede werken” (Titus 2:14).
Het is de Here God die ons bekwaam maakt en Hij wil ons gebruiken en inzetten voor Zijn koninkrijk. “Niet omdat wij van onszelf bekwaam zijn iets te denken, als was het uit onszelf, maar onze bekwaamheid is uit God” (2 Korintiërs 3:5).
…en dán zijn we kostbaar in Zijn ogen: “U bent duur gekocht; word dus geen slaven van mensen” (1 Korintiërs 7:23).
We zijn kostbaar voor de Here God, omdat wij met kostbaar bloed zijn betaald, niet omdat wij zelf kostbaar zouden zijn. We zijn geliefd door de Vader, niet omdat wij waardevol zijn, maar omdat Zijn Zoon de Geliefde is! Niets is uit ons zelf. Johannes begreep dit, toen hij zei: “Ik ben het niet waard om Zijn schoenriem los te maken.”
Tot slot Dit artikel roept niet op om terug te gaan naar de prediking van hel en verdoemenis, maar roept wel op om terug te keren naar een Bijbelse kijk op verlorenheid, zonde, vergeving, redding en leven door Jezus Christus. Zal iemand, die zijn zonde en verlorenheid kent en beseft waarvan hij gered is, niet zeggen: “Ik ben het niet waard dat ik nog leef. Het is alleen genade!” En vanuit dat besef volledig afhankelijk te zijn van de Here, leef je niet meer voor jezelf maar voor Hem. In de wetenschap en overtuiging gekocht en betaald te zijn door het kostbare bloed van Christus, vrijgekocht om voor de Here te mogen leven. Het besef geliefd te zijn voor de Here God, omdat de Zoon de Geliefde is, verliest al het aardse zijn waarde en kunnen we ons leven verliezen voor Hem.
Het l’oreal evangelie zet de mens centraal. Het evangelie van het Koninkrijk zet Jezus Christus centraal. Het besef dat we in de Zoon geliefd en van waarde zijn, zal ons brengen tot volkomen navolging van Hem.
Siegfried Woudstra
Gezondheid en ziekte
Wegen naar genezing
Door het boek van dr.R.Seldenrijk, “Duurzame en integrale geneeskunst”, is er in het RD een discussie ontstaan over het gebruik van alternatieve geneeswijzen zoals homeopathie en acupunctuur. Gelukkig waren er reacties die op de achtergrond van voornoemde geneeswijzen wezen. Op de site van B&O staan eveneens twee artikelen over homeopathie. Onderstaand artikel is een lezing die mevr. Nannen voor de organisatie van christenartsen in Kirovograd/Oekraïne op 03.05.1996 gehouden heeft. Het gaat nu niet sec over alternatieve geneeswijzen. Ziekten kunnen totaal verschillende oorzaken hebben: organische en niet-organische. Ook kan God met een speciaal doel een ziekte gebruiken.
1. Ziekte en Gods oproep tot bekering
Het grootste probleem in het leven van een mens is niet een ziekte, maar zijn zondige aard, waaruit de individuele zonden tegenover God en de medemensen voortkomen. Een ziekte brengt geen scheiding met God, maar de zonde, de eigengerechtigheid, het zelfbeschikkingsrecht, het egoïsme enz.
De mens is door God voor God geschapen. Maar er is niemand die God, zijn Schepper, zoekt. Ieder natuurlijk mens zoekt zichzelf, niet Gods wil en Gods eer, maar zijn eigen wil, zijn eigen eer (Rom 3:10-19). Kenmerken van de mens in de eindtijd zijn onder andere een toename van de eigenliefde, geld en zonde, in plaats van liefde tot God, Zijn Woord en wil en de medemensen (2Tim 3:1-7). Zo gaat de mens op de brede weg die leidt naar het verderf, dat betekent het eindgericht van God en daarna het eeuwige verderf (Mat 7:13).
God wil echter niet de eeuwige scheiding van Hem, maar dat ieder mens zich afkeert van zijn eigen zondige weg en zich tot Jezus Christus bekeert (Hand 17:30,31; Hand 20:21; Luc 24:47; Rom 2:4; 2Petr 3:9). Daarom staat de Heere Jezus aan de levensdeur en klopt Hij aan. Zijn doel is dat de mens de deur opent, zodat Hij binnen kan komen om het leven te reinigen, te vernieuwen en bruikbaar voor God te maken.
De Heere Jezus klopt op verschillende manieren aan bij een mens:
Het goddelijke doel is dat de mens niet alleen hulp, maar God zelf zoekt, de deur opent voor de Heere Jezus en aan Hem de leiding en het doel van het leven overgeeft.
Het Bijbelse geneesmiddel is in dit geval een radicale bekering van de zonde en zelfgerechtigheid tot God in Jezus Christus (Hand 26:18; 1Thess 1:9-10), onverschillig of nu wel of niet een genezing van het (vergankelijke) lichaam optreedt. Het grootste wonder, de hoofdzaak in het leven, is niet de (tijdelijke) gezondheid, maar redding voor het eindoordeel van God, bevrijding van de macht der zonde en de ik-gerichtheid, tot een gezegend leven uit God, met God en voor God in Jezus Christus.
Helaas luisteren veel zieken niet naar Gods roep tot bekering. Zij willen alleen lichamelijke genezing, zoals koning Asa (2 Kron 16) of gaan zelfs de door God verboden weg van het bijgeloof, zoals koning Ahazia (2 Kon 1:1-1), dat wil zeggen een occulte methode van diagnostiek of genezing.
2. Ziekte en niet vergeven schuld
Dood en ziekte zijn in de grond van de zaak gevolgen van de zondeval, dat wil zeggen Gods oordeel over de ongehoorzaamheid van de eerste mens (Rom 5:12,19; 6:23). Daarom zal ieder mens eenmaal sterven en daarna komt het oordeel van God (Hebr 9:27).
Daarnaast kan er een verband zijn tussen een ziekte en persoonlijke schuld voor God en mensen. Voorbeelden in de Bijbel zijn onder andere Mirjam, de zus van Mozes (Num 12:1-16) en koning David (Ps 32:1-5; “Zolang ik zweeg….”).
In principe kan elk volharden in een zonde tot een gezondheidsprobleem leiden, zoals bitterheid, gram, haat, onverzoenlijkheid, nijd, zelfmedelijden, leugen en bedrog, geldzucht en alcoholisme (1Tim 6:9,10). Hoeveel ziekten zouden niet vermeden kunnen worden, als men dagelijks er voor zou willen zorgen voor God en mensen een goed geweten te hebben (Hand 24:16; Hand 23: 1; 2Tim 1:3). Ook een vlucht in ziekte, bijvoorbeeld uit angst voor een test of een grote verantwoordelijkheid, is een zonde. Er zijn bovendien ook zieken die niet gezond willen worden, omdat ze dan niet meer in het middelpunt staan, geen hulp of woonruimte meer zullen krijgen. Er zijn zieken die een ziekte misbruiken om anderen daarmee te manipuleren of te tiranniseren. De Heere Jezus wist wat hij zei, toen Hij een man die 38 jaar ziek was, vroeg: “Wilt u gezond worden? “ (Joh 5:6).
Gezondheid is echter geen verdienste, geen bewijs, dat men zo goed of vroom is. Gezondheid is een onverdiende genade – ziekte is niet altijd eigen schuld.
In het geval dat er sprake is van een persoonlijke zonde, is het Bijbelse geneesmiddel:
3. Ziekte en verkeerde leefwijze
De Heere Jezus kocht met Zijn dierbaar bloed niet alleen onze ziel, maar de hele mens. Daarom hoort Hem de hele mens toe, ook het lichaam (1Kor 6:19-20). Anders gezegd, ons lichaam is niet ons eigendom. Ieder mens zal dan ook voor God rekenschap moeten afleggen wat hij in en met dat lichaam gedaan heeft (2Kor 5:10) – natuurlijk ook wat hij met het lichaam van een medemens gedaan heeft, bijvoorbeeld als arts, specialist en chirurg.
Naast deze vele zonden met de mond zijn er vele zonden met de ogen, die tot een ziekte kunnen leiden, bijvoorbeeld het zien van pornografische beelden, het lezen van een horoscoop of occulte lectuur, kijken naar tv-programma’s met horror, geweld en spiritistisch geïnspireerde sciencefiction. Zulke tv-programma’s geven een nieuwe stressbelasting, waardoor de mens niet tot rust komt na een gewone dag, die al genoeg opwinding, lawaai en informatie kent. Niet alleen de zenuwen, maar ook de ogen worden overbelast.
Daarbij komt het misbruik van de oren, die graag luisteren naar perverse muziek of muziek die geïnspireerd is door Afrikaans heidendom of Indisch hindoeïsme. Te grote geluidssterkte leidt tot oorbeschadigingen.
Veel wordt er gezondigd op seksueel gebied, wat dan geslachtsziekten en psychische problemen met zich meebrengt. Dat er prostituees zijn die geen geslachtsziekte krijgen, doet aan dit feit niets af.
Een hoge politieambtenaar zei eens dat veel seksuele geweldplegingen voorkomen zouden worden als meisjes en vrouwen niet zulke korte rokken zouden dragen. Datzelfde geldt natuurlijk voor te strakke kleding. Zelfs sommige moeders en meisjes, die zich gelovige christenen noemen, laten zich door de mode leiden, in plaats van door Gods Woord en brengen zichzelf en anderen, waaronder medechristenen, in verzoeking. (Rom 14:13; 1Kor 10: 32; 2Kor 6:3)
Hoeveel ziekten zouden voorkomen kunnen worden als men Gods Woord in Rom 6:12-16; 12:1-2; 1Kor 6:13-20) gehoorzaamde?
In dit verband is het Bijbelse geneesmiddel:
De vraag is echter: wil je vrij worden, vrij van alle hedonisme, verslavingen en egoïstische begeerten?
4. Ziekte en levensproblemen
In principe zouden alle levensproblemen tot slaapstoringen en ziekten leiden, als God niet zijn Zoon Jezus Christus en Zijn Woord gegeven had. God zelf moedigt ons aan, Hem aan te roepen in de nood (Ps 50:15). De Bijbel staat vol adviezen en getuigenissen over geneesmiddelen, bijvoorbeeld bij angst voor het leven of sterven (Ps 31:16a) of voor mensen (Ps 27:1-5; Hebr 13:5, 6); bij zorgen (Fil 4:6-7; 1Petr 5:7); bij verdriet na de dood van een geliefd persoon (1Thess 4:13-14; Jac 4:7 let op de volgorde in dit vers); bij gevoel van eenzaamheid (Mat 28:20).
Iemand noemde de Psalmen het “vakboek voor angst, zorgen, eenzaamheid en droefheid”, en de Heere Jezus is de “Vakman” ook op dit gebied! Bovendien mogen en zullen wij gebedsgemeenschap zoeken met een Bijbelgetrouwe broeder of zuster, als we er zelf niet uitkomen (Gal 6:2).
5. Ziekte en occultisme in ruimere zin
Hoeveel ziekten kunnen ontstaan door:
Het Bijbelse geneesmiddel is dan:
6. Ziekte en genezing
Gods gedachten zijn niet onze gedachten, Zijn wegen niet de onze. God heeft een hoger doel dan genezing van het vergankelijke lichaam, namelijk dat Jezus Christus in Gods kinderen gestalte krijgt (Gal 4:19; Rom 8:29). Daarom weten we, dat alle dingen meewerken ten goede, voor hen die God liefhebben (Rom 8:28). Alle dingen: ook zwakheid, handicap, ouderdomsklachten, een ziekte.
Zo zijn er lijden ter opvoeding van God de Vader (Hebr 12: 6-11), lijden ter beproeving (1Thess 2:1-9) en lijden ter bewaring (2Kor 12:7-10). Hoofdzaak voor een kind van God is niet de gezondheid – laat staan tot elke prijs – maar dat God tot Zijn góddelijk doel komt en verheerlijkt wordt (Hebr 12:4-11).
Het Bijbelse geneesmiddel in deze situaties van Gods vaderlijke tucht en toetsing:
7. Ziekte en demonische aanvallen bij kinderen van God
Er zijn kinderen van God die bij verkondiging of pastoraat, bij lezingen of literatuur, geroepen zijn de werken van de duisternis bloot te leggen, bijvoorbeeld op filosofisch, politiek, psychologisch, theologisch terrein of met het oog op niet wetenschappelijk diagnostisch/therapeutisch handelen.
Dan kan de wereld der duisternis overgaan tot de tegenaanval, bijvoorbeeld in de vorm van een ziekte bij dit kind van God of in zijn familie. Het is geen wet; het hoort eigenlijk niet te gebeuren!
De Bijbelse hulp voor kinderen van God in een dergelijke situatie is:
E.Nannen
Literatuur van Bijbelgetrouwe christenen
Mensbeeld en opvoeding (3)
Tenslotte is hoofdstuk 4 uit de brochure Mensbeeld en opvoeding van de pedagoog Winkelhake aan de orde.
Inhoud
1. Voed het hart van uw kind op
2. Het goede kinderhart: een sprookje met belangrijke gevolgen
3. De Bijbelse diagnose: de aangeboren hartafwijking
4. Het Bijbelse antwoord: Wat het kinderhart nodig heeft.
5. Aanbevolen literatuur
Vragen vanuit het hart (3)
Hoe ons mensbeeld de opvoeding beïnvloedt.
4 Het Bijbelse antwoord: Wat het kinderhart nodig heeft.
De eerder gestelde diagnose is onaangenaam en pijnlijk voor iedereen die van zijn kind houdt. U en ik, we willen ons kind positief bekijken. We wensen dat ze geen aangeboren hartafwijking zouden hebben. Als het echter zo zou zijn dat de beste hartspecialist van het land u zou vertellen dat uw kind een hartprobleem heeft, dan zou u hem geloven. U zou hem vragen welke therapie uw kind zou kunnen helpen. En u zou, als het nodig zou zijn, huis en haard verkopen om deze therapie te betalen.
De diagnose die we eerder stelden, kreeg u echter niet van een dokter (die als mens ook fouten maakt), maar van de levende God Zelf: de Schepper en Onderhouder van alle dingen (Kolossenzen 1:16-17), de Architect en Vader van alle mensen. Geen enkele diagnose in deze wereld zou zo’n autoriteit moeten hebben als die van Hem!
Hij laat u met deze diagnose echter niet alleen; Hij geeft er een omvangrijke en heilzame therapie bij. Ze kost geen geld, alleen maar tijd, moeite en veel gebed. Ook als u zelf het kinderhart niet genezen kunt (en dat is de realiteit), kunt u het toch voorbereiden voor de noodzakelijke behandeling (Johannes 3:1-7).
Als u van uw kind houdt (en daar twijfelen we niet aan), dan zult u bij een hartkwaal alles doen om uw kind te helpen. U zult ongetwijfeld de aanbevelingen van de bekwaamste en meest wijze artsen aannemen en alles doen wat nodig is. Voor een therapie zult u bereid zijn eventuele gewoontes te veranderen en oude zienswijzen te herzien om uw mogelijkheden zo goed mogelijk in te zetten.
De Bijbelse behandeling
God zelf vat in een vers de diagnose en de heilzame tegenmaatregel samen:
‘Zit er dwaasheid in het hart van een jongeman gebonden, de stok van de vermaning zal die ver daarvan houden’ (Spreuken 22:15). De dwaasheid waar hierover gesproken wordt, is de goddeloosheid, de zonde in het koppige hart. De ‘stok van de vermaning’ is geen abstract beeld maar staat voor een concrete en praktische correctie. Wat betekent dat? Het corrigeren van een kind is geen wraak of vergelding, geen uitlaatklep voor ouderlijke toorn! Integendeel, correctie betekent dat u, uit liefde voor uw kind, niet uw eigen gevoelens op de voorgrond stelt. Uit liefde voor het kind is het beter te doen wat op de lange termijn goed is dan te doen wat op de korte termijn beter lijkt. Dat vraagt veel zelfbeheersing (Efeze 6:4).
Het kind beleeft, zoals elk mens, plezier aan het zondigen. Hij houdt van de zonde, omdat die zonde precies dat is wat hij van nature graag doet. Het kwaad bevalt hem wel, als een schadelijke maar smakelijke suikerspin.
Het is onze opgave om het zondige handelen met onaangename gevolgen te verbinden. Het zondige snoepen moet een bittere nasmaak op gaan leveren. Het kind moet eraan wennen, dat de aantrekkelijke zonde zeer onaangename consequenties met zich meebrengt. De verbinding tussen zonde en onbehagen moet zich in het kind verankeren.
De Bijbel schrijft een korte en praktische correctie voor. Zij is het tegendeel van lange tirades, wekenlange huisarrest of andere sociale beperkingen. Ze is in omvang duidelijk begrensd en mag nooit verwonden. Het kind hoeft geen angst voor correctie te hebben, omdat hij er zeker van kan zijn dat een correctie niet gevaarlijk is. Hij moet echter wel beducht zijn voor de correctie, omdat ze weliswaar pijnloos is, maar wel tot een gevoel van onbehagen leidt. Hij zal de correctie zelfs op waarde weten te schatten, omdat het duidelijk maakt dat er iets fout was. Het kind zal correctie als rechtvaardig ervaren en begrijpen, omdat het grenzen en duidelijk maakt wie de baas is.
Ouders moeten als ze corrigeren nuchter en zakelijk zijn. Zowel woede als ook overdreven mildheid zijn niet goed: denk aan de toestand van het kinderhart! Een correctie heeft alleen zin als de motivatie achter de correctie echte liefde en de zorg om de verandering van het hart is.
Medicijn
Correctie is als een bitter medicijn: ze smaakt niet en het kind wil het niet. We geven dit medicijn toch, omdat het noodzakelijk is en helpt! Het oudere kind moet zelfs leren een correctie als belangrijk, juist en waardevol te zien. Als het kind dat doet, zal hij de correctie ook aannemen, hoewel hij misschien bitter smaakt. Werk eraan dat uw kind correctie accepteert! Een kind dat leert dit medicijn zonder dwang te accepteren, maakt grote stappen in het rijpingsproces richting de wijsheid (Spreuken 15:5).
Leiding en strijd
Kinderen hebben juiste leiding nodig, maar waarderen dat ook. Kinderen hebben behoefte aan de zekerheid dat volwassenen de leiding nemen. Ze willen van ons, volwassenen, leren wat goed en wat kwaad is. Ze letten erg goed op of wij consequent zijn en of we de maatstaven van goed en kwaad zelf ook serieus nemen. Kinderen hebben de meeste waardering voor volwassenen die consequent zijn, omdat ze die als betrouwbaar en daarmee als bron van ethische en sociale zekerheid zien. Ouders die regelmatig hun kinderen corrigeren en prijzen, staan garant voor stabiliteit en oriëntering. Geen aanhoudend schelden, geen onopgeloste conflicten meer. Dat zorgt ervoor, dat de kinderen minder stress ervaren, omdat ze zowel de verwachtingen als ook de consequenties kennen. Dat geeft zekerheid en schept vertrouwen.
Opvoeding is altijd een strijd: een strijd voor het kind en tegen zijn eigen wil en trots.
We laten het kind niet aan zichzelf over, dat zou liefdeloos zijn. We strijden om de verandering van zijn hart. Daarbij is elke machtsstrijd een gevecht. Als het kinderhart vraagt wie de baas is, moet u er voor zorgen dat het antwoord duidelijk wordt!
Koppigheid en trots gijzelen het kind en wij laten dat niet gebeuren! Wij onderhandelen namelijk niet met gijzelnemers! Het is belangrijk dat we de vraag wie de macht heeft duidelijk beantwoorden. Als we namelijk oppervlakkig blijven, scheppen we een koude oorlog. En zulke oorlogen zijn lang en pijnlijk, voor ons en in het bijzonder voor het kind.
Als het kind koppig is en zijn zin koste wat het kost wil doordrukken – met schreeuwen, discussies, manipulatie en een ‘psychologische oorlogsvoering – laat je dan niet meesleuren, maar reageer wel serieus. Ook als het om iets kleins gaat, heeft het kind dezelfde consequente houding en ernst van uw kant nodig als bij een meer dramatisch voorval.
Rebellie serieus nemen
Bewuste ongehoorzaamheid is een goede reden voor correctie. Ongehoorzaamheid is een fundamenteel probleem van de mensheid, omdat ongehoorzaamheid de scheiding met God heeft veroorzaakt (Genesis 3). Alle zonden zijn gebaseerd op ongehoorzaamheid en als eerste ongehoorzaamheid tegenover God. De Heere neemt dit thema zeer serieus: ‘Want opstandigheid is een zonde van waarzeggerij, en tegenstreven is afgoderij en beeldendienst. Omdat u het woord verworpen hebt, heeft Hij u verworpen, zodat u geen koning meer zult zijn’ (1 Samuel 15:23).
God stelt gehoorzaamheid daar radicaal tegenover: ‘Zie, gehoorzamen is beter dan slachtoffer, opmerkzaam zijn beter dan het vet van rammen’ (1 Samuel 15:22).
Ook de ongehoorzaamheid van uw kind richt zich allereerst tegen God, omdat hij zich richt tegen mensen die God als autoriteit ingezet heeft: de ouders. Deze ongehoorzaamheid is de rebellie van het kinderhart tegen God en Zijn wetten. Daarom moet uw kind elke keer als het ongehoorzaam is, gecorrigeerd worden.
Als een kind iets nog niet kan, heeft het hulp en instructies nodig, geen straf.
Als een kind echter tot iets in staat is, maar het niet wil doen, dan moet het gecorrigeerd worden. Dat zegt Spreuken 22:15 ook, waar gesproken wordt van de “stok van de vermaning” die ver van het kind weggedaan wordt.
Als u niet zeker weet of de reactie van uw kind werkelijk ongehoorzaamheid is, vraag uzelf dan af of uw instructies gelijk, goedschiks en zonder weerstand uitgevoerd kunnen worden. Want dat is gehoorzaamheid. Al het andere – tegenstand, trots, discussies – vraagt om correctie van uw kant.
Het Griekse woord voor ‘gehoorzamen’ is ὑπακούω (hypakuo) en betekent zowel ‘luisteren naar’ als ook ‘antwoorden’. Als een kind luistert, dan luistert hij naar uw woorden. U zegt hem kort en duidelijk wat te doen valt en hij antwoordt met zijn directe reactie: hij rangschikt zich naar uw woorden. Dat moet jullie doel zijn.
Een kind dat er aan went (Spreuken 22:6) zich te rangschikken onder de belangrijkste menselijke autoriteit, zijn ouders, en hun woord meer macht geeft als zijn eigen wil, is goed opgevoed. Hij is erop voorbereid om zich ook voor de hoogste Autoriteit in het universum, de levende God en Zijn Woord, te buigen, evenals als tegen de oude Adam in zijn hart.
Gewenning heeft training nodig. Telkens weer moet geoefend, herinnerd, bevestigd, vermaand en gecorrigeerd worden. Dat kost veel tijd en consequentheid van u.
Om de ingestelde autoriteit – u – ook echt als autoriteit te erkennen, moet het kind u elke dag weer als zodanig kunnen zien. Als autoriteit moet u een voorbeeld zijn en de juiste richting wijzen. In plaats van discussies te voeren, geeft u leiding. Toon uzelf als een goede waarnemer die veel toewijding en interesse aan het kind heeft. Uw beoordelingen en keuzes zijn objectief en eerlijk (in plaats van gebaseerd op emoties), streng zelfs. Maar altijd goed bedoeld.
Autoriteit betekent hiërarchie, praktisch gezien heeft u dus een machtsfunctie. Uw handelen is echter te verklaren (voelbaar en ook met woorden uitgelegd) en liefdevol.
De dagelijkse vragen en problemen beziet u vanuit een grotere context. De lange termijn ontwikkelingen zijn uw hoogste prioriteit. En voor deze ontwikkelingen zet u zich in, doet u uw best en daarbij neemt u het onbehagen dat dat u en uw kind kan opleveren voor lief. Het kleine mens is voor u veel belangrijker dan gemakken en oppervlakkige harmonie. En dat vertelt u ook uw kind.
Ondanks alle fouten die u zult maken en ondanks alle weerstand, moet u het juiste doel voor ogen houden. Een autoriteit worden zoals God het bedoeld heeft. Elke dag een beetje meer.
Daar is bestendig gebed voor nodig en een groeiend vertrouwen op God; Hij zal u zegenen en leiden (Jozua 1:9) en ook corrigeren.
Echte liefde heeft gevolgen.
De hele therapie voor het kinderhart kan met één woord samengevat worden: liefde. Straf is niet het tegenovergestelde van liefde en ook niet een noodzakelijk kwaad. Ze is een vast bestanddeel van eerlijke liefde die God ons uitlegt.
De Bijbel leert ons dat kinderen kunnen zien dat ze door hun ouders onvoorwaardelijk aangenomen zijn, als ze gecorrigeerd worden en straf krijgen (Hebreeën 12:5-8). Kinderen die nooit straf krijgen, worden zelfs als ‘bastaards’ en als ongeliefd beschreven. Alleen diegene die bereid is om zijn kind alle leiding, correctie, vermaning en bemoediging te geven die het nodig heeft, toont hem de ware, Bijbelse ouderliefde. Liefde tot het kind betekent dat u het kind niet aan zijn eigen wil overlaat. U laat zijn natuurlijke hart niet de leiding overnemen.
U prijst uw kind als het naar u luistert. Jezus Zelf schikte zich onder de wil van Zijn ouders en was hun onderdanig, terwijl Hij zonder zonde was en zij zondaren.
Vertel uw kind over dit krachtige getuigenis van de Heiland en bemoedig uw kind als hij het voorbeeld van Jezus volgt.
Oefen met uw kind dat hij naar u luistert en dat hij er vrolijk van wordt om u een plezier te doen. De ervaring van positieve aandacht (geprezen worden) en het feit dat u uw verwachtingen uitspreekt, spelen daarin een grote rol. Dienen en ondergeschikt leven moeten de hoogste waarden van het kind worden.
Ook de taal beinvloedt dit proces. Probeer woorden als ‘gehoorzaam’ en ‘braaf’ met plezierige herinneringen en gedachtes te verbinden en begrippen als ‘ongehoorzaam’ en ‘eigenwijsheid’ met negativiteit.
Onvoorwaardelijke liefde
Het belangrijkste bij dit alles is dat u uw kind onvoorwaardelijke liefde laat zien.
Het kind moet doorhebben en weten dat uw liefde niet afhangt van zijn prestaties. ‘Christus is voor ons gestorven, toen we nog zondaars waren’ (Romeinen 5:8). En u zult uw kind liefhebben, al voor het u kan gehoorzamen. God heeft u de verantwoordelijkheid voor uw kind gegeven. Naar Zijn voorbeeld moet u handelen; de kleine zondaar liefhebben, in goede en in slechte tijden. Vooral in momenten dat hij fouten maakt, moet het kind uw liefde en toewijding ervaren.
U moet de verandering van zijn hart tot belangrijkste doel van uw hart maken, en daarbij liefhebben, geduldig zijn (1 Korinthe 13:4) en niet opgeven. U moet hem het goede en kwade leren onderscheiden, naar Gods maatstaven, elke dag. En zelf moet u, naar deze maatstaven, in theorie en praktijk en met woorden en daden, consequent handelen. Een kind moet geen oppervlakkige houding aangeleerd krijgen. De akker van het hart moet voorbereid worden op Gods zaad. De ouderlijke liefde, zoals de Bijbel het duidelijk beschrijft, is de enige ploeg die de bodem van het hart betrouwbaar kan bewerken.
Toch kunt ook u wat doen. Probeer het hart van uw kind goed te leren kennen. Daarvoor zult u vaak diep moeten graven, vaak ook onkruid met de wortel en al uit het hart moeten trekken en harde aarde altijd weer om moeten woelen. U haalt de stenen weg en draagt zorg voor eventuele vruchten. U kunt het hart van uw kind vredig en tevreden aan de Zaaier, de Bezitter van de akker, overgeven. Hij weet het best wat Hij kan doen met het hart.
Samengevat is dit het werkplan:
1. Controleer de akker hij is hard en onvruchtbaar.
2. Ploeg de akker, voed hem in liefde op en bereid hem voor.
3. Geef hem over aan de Zaaier vertrouw Hem al het andere toe.
5 Aanbevolen literatuur
Bestudeer Gods woord:
David Wilhelm Winkelhake
Gevaarlijke invloed van nieuw boek over integrale geneeskunst
Eind vorig jaar zag een nieuw boek, dat christenen wegwijs wil maken bij het onderscheiden van alternatieve geneeswijzen, het levenslicht. Dr. R. Seldenrijk wil een forse handreiking doen in Duurzame integrale[1] geneeskunst. Ethische beoordeling vanuit een christelijke levensvisie (2015, Labarum Academic).
Hieronder volgt een beoordeling.
Openheid voor alternatieve geneeswijzen
Veel reformatorische christenen staan open voor homeopathie, acupunctuur, iriscopie en zelfs magnetiseurs. Het boek van dr. Seldenrijk past in deze lijn.
De Bijbel roept op om alle dingen te toetsen en het goede te behouden (1 Thess 5:21) en geesten te beproeven „of ze uit God zijn” (1 Joh 4:1). Precies dat ontbreekt in het boek van Seldenrijk. Veel gebruikers van alternatieve behandelwijzen zijn geestelijk blind voor de kwalijke kanten van de therapieën. Natuurlijk wijst Seldenrijk klip en klaar zaken als waarzeggerij en toverij af.
Maar hoe zit het met subtielere vormen van kwaad, vormen die slechts door Bijbelse en geestelijke toetsing kunnen worden herkend? Zolang ‘toverwoorden’ als ”bewezen effect”, ”levensbeschouwelijk neutrale methode”, ”betrouwbare verklaringen” en een ”christelijke therapeut” van toepassing zijn, lijkt alles zich volgens Seldenrijk in een verantwoord kader af te spelen. De vraag is of dat ook zo is.
Homeopathie levensbeschouwelijk neutraal?
Omdat homeopathie een springplank lijkt te zijn naar andere dubieuze genezingsmethoden[2] zal deze methode hier meer uitgediept worden.[3] Ook Seldenrijk besteedt bijzonder veel aandacht aan het ‘veilig stellen’ van deze geneeswijze; homeopathie maakt nog maar liefst 118 van de 552 pagina’s van zijn boek uit. Veel pagina’s om veel te ‘bewijzen’.
Reeds in de inleiding heeft Seldenrijk het over homeopathie als ‘een koninklijke aangelegenheid’ en ‘een levensbeschouwelijk neutrale methode’ (pag.356,357).
Hij neemt zelfs het woord ‘blasfemisch’ in de mond ten opzichte van hen die de geestelijke bron van homeopathie betwijfelen (pag. 454,459).
De vraag die dan rijst is, of homeopathie voor hem soms ‘heilig’ is geworden en te vergelijken met een afgod.
Hippocrates, de vader van de homeopathie?
Volgens Seldenrijk kunnen eventuele bedenkelijke geestelijke kanten[4] bij Hahnemann geen invloed hebben op de methode homeopathie, omdat – zo beweert hij en dat vele malen[5] – Hippocrates ‘de vader van de homeopathie’ is, ja, ‘de homeopathie reeds beoefende’. Op dit standpunt valt zeer veel, zo niet alles, af te dingen.
Dr. J.W. Nienhuys is zeer duidelijk in zijn artikel Hippocrates was geen homeopaat! (Skepsis).
Het lijkt er veel meer op dat niet Hippocrates maar eerder Paracelsus voorloper was van homeopathisch gedachtegoed. Robert Ellis Dudgeon, voormalig uitgever van The British Journal of Homeopathy, noemt de opvallende gelijkenis tussen de leerstellingen van Hahnemann en Paracelsus.[6] Volgens Dudgeon moet Hahnemann zijn gedachtegoed deels ontleend hebben aan Paracelsus, hoewel hij hem nergens vermeldt.
Stuart Close merkt op, dat homeopathie niet ontwikkeld is door de ontdekking van de similiawet[7] (gelijksoortigheidswet): “Velen vóór Hahnemann, vanaf Hippocrates[8], hebben glimpen van de similiawet opgevangen … Het similiaprincipe was van geen praktisch nut, totdat het verwante principe van potentiëren en de minimumdosis ontdekt was, en dat was pas door Hahnemann.”[9] En de voorloper van het idee van potentiëren was Paracelsus.[10]
Homeopathie: geen spirituele krachten maar micromaterie
Bij homeopathie gaat het, zo zet Seldenrijk uiteen, om nanogeneeskunde, het bestaan van een watergeheugen, veranderingen van thermoluminiscentie[11] en kwantumfysica en – wie weet – zelfs bosonen (pag. 427, 428, 395, 401-403, 441).
Interessant zijn de bevindingen van een nanowetenschapper en een hoogleraar fysische chemie, die ik benaderd heb. Zij stellen dat er maximaal 4 of 5 waterstructuren zijn (en niet 3000-4000, zoals het aantal homeopathische middelen), die 50 femtoseconden[12] bestaan.
Door het vele schudden kunnen verder, zo stelden zij vast, enkele ionen of moleculen van de glaswand in de oplossing overgaan. Deze kunnen de veranderde thermoluminiscentie verklaren. Met andere woorden: dit zijn geen aanwijzingen voor homeopathische micromaterie, maar vervuilingen van het ‘medicijn’. Bosonen[13] en kwantumfysica hebben niets te maken met homeopathie.
Homeopathie een spirituele geneeswijze?
Helaas heeft Seldenrijk geen Bijbelse toetsing uitgevoerd en geestelijke achtergronden niet uitgediept, waardoor hij essentiële gegevens mist. Zoals het feit dat Hahnemann meester in een vrijmetselarijloge was, waarin het paracelsisch gedachtegoed centraal stond.
Verder, dat Hahnemann zich liet leiden door paranormaal begaafde meesters als Swedenborg, Paracelsus en Mesmer en ‘zijn meester Confucius’. Zijn werk zou, aldus de Hahnemann-biograaf H. Fritsche, ‘mediaal’ – door hem als medium – ontstaan zijn.
In Alchemy in homeopathy betoogt W. Perry, dat Hahnemann meerdere stappen van Paracelsus’[14] alchemistisch procédé, om het ‘arcanum’ (geheimmiddel) uit de materie te destilleren (de spirituele kracht), overnam.[15]
Essentieel voor de beoordeling is ook het feit, dat Hahnemann zelf in paragraaf 269 van de in 1810 gedrukte Organon verklaart, dat het bij het proces van potentiëren om niets anders gaat dan om het vrijkomen van de ‘innerlijke, spirituele, medicinale krachten van de ruwe grondstoffen’. Niets daarover in het boek van Seldenrijk.
Ook heeft hij kennelijk nog nooit gehoord van de wrange vruchten van homeopathie, zoals het ontstaan van lichamelijke klachten, een verlies aan geloofszekerheid bij het sterven, een verlies aan vrede. Zou het kunnen zijn dat de vele scheuringen binnen de vergadering der gelovigen mede een gevolg zijn van de homeopathische invloed van Voorhoeve, de bekende homeopathisch arts?
Van de vele pagina’s over homeopathie (118) besteedt Seldenrijk er ruim 70 aan wetenschappelijke bewijsvoering, ongeveer 10 aan het bestrijden van zijn opponenten en slechts 2 aan geestelijke toetsing (pag. 434-436).
Christenen, bevrijd uit de occulte wereld, mogen geen getuigenis geven over het occulte karakter van een geneeswijze
Seldenrijk kan het niet laten om denigrerend te schrijven over zijn opponenten, van wie ik er één ben. Hij omschrijft hen als “mensen afkomstig uit bepaalde kringen.” Daarmee doelt hij kennelijk op andere christelijke denominaties.
Met zijn opmerking dat je een ex-alcoholist zelfs geen tafelwijn moet geven, wil Seldenrijk mensen die in hun leven met occultisme te maken hebben gehad de beoordeling van het occulte karakter van bepaalde zaken ontzeggen. Daarmee slaat hij de plank mis. Is iemand die in een moeras heeft vastgezeten waar – ten onrechte – een bordje stond met de tekst ”Veilig!”, niet bij uitstek de juiste persoon om anderen te waarschuwen?
Kruiden versus homeopathische middelen
Nogal eens wordt homeopathie in het rijtje gezet van ‘puur natuur’ en ‘iets wat God in Zijn schepping gelegd heeft’. In kruiden (fytotherapie) zijn inderdaad door de Schepper moleculaire substanties gelegd die kunnen dienen tot opbouw en herstel. Dit in tegenstelling tot homeopathische middelen, waarin moleculen niet meer aanwezig zijn en het gaat om door de mens gemanipuleerde, alchemistisch bereide (toverij) spirituele en geen materiële middelen. Bij homeopathie is mijns inziens eerder sprake van ontschepping.
Standaardwerken gemist
Helaas mis ik meerdere standaardwerken bij Seldenrijk, als het gaat om het bewijzen van de werking van homeopathie. Zoals onder meer Trick or treatment? Alternative medicine on trial (2008) van prof. Edzard Ernst.[16] Deze Engelse hoogleraar complementaire geneeskunde, die begonnen was als homeopathisch arts, kwam na jarenlang intensief onderzoek tot de conclusie dat homeopathie hoogstens een placebo-effect heeft.
Nog enkele andere geneeswijzen in het boek van Seldenrijk
1. Antroposofische geneeskunde
Seldenrijk komt tot de conclusie, dat antroposofie als levensvisie in strijd is met het christelijk geloof, maar de praktische toepassing ervan in bijvoorbeeld antroposofische geneesmiddelen is ‘zinvol en verantwoord’. Dat de middelen veelal homeopathisch[17] zijn en bij zon- en maanstanden[18] gezaaid en geoogst worden, is kennelijk geen probleem.
2. Acupunctuur
Seldenrijk stelt in zijn opiniebijdrage verder dat acupunctuur zonder taoïsme, ofwel westerse acupunctuur, neutraal is en daarom door een christen te gebruiken. De waarheid is geheel anders. Tijdens mijn opleiding Westerse acupunctuur werd ik volledig ingewijd in de leer van yin en yang, meridianen, vijfelementenleer en de occulte polsdiagnostiek. Acupunctuur is niet los verkrijgbaar, en dus beslist geen levensbeschouwelijk neutrale methode. Heel bedenkelijk vind ik ook zijn bewering dat een christelijke therapeut ‘het verschil’ maakt.
3. Mindfulness
Over mindfulness (boeddhisme) merkt Seldenrijk op: „Het is mijns inziens daarom een voorwaarde dat mindfulness als methode door een christentherapeut wordt aangeboden.”[19] Alsof een verkeerde methode door een christen geneutraliseerd wordt.
4.Therapeutische aanraking
Seldenrijk gelooft ook dat er zich een energieveld om het lichaam bevindt, een zogenaamde aura[22] (pag. 351). Daarmee opent hij de gedachtewereld voor het bestaan van meridianen, voor de wetenschap van Kirlianfotografie (aurafotografie) en de vegatest (aangepaste vorm van elektro-acupunctuur)[23] pag. 337-338).[24]
Verbijsterend is het dat hij stelt dat therapeutic touch (TT), geleerd bij het Nederlandse Van Praag Instituut (!)[25], een veilige methode is om dit energieveld te behandelen. De Nederlandse variant zou veilig zijn, omdat bij genoemd Instituut bij de cursus compassie en liefde belangrijke elementen zijn. Hij vraagt zich af: moeten christenen niet met deze zelfde elementen zieken bejegenen? Bidden, masseren en zelfs de handen opleggen? Zijn er oppervlakkig geen overeenkomsten tussen therapeutische aanraking en christelijke handoplegging? (pag. 352).
Natuurlijk wijst Seldenrijk ‘paranormaal’ en ‘magnetisme’ af, maar is kennelijk blind voor het feit dat TT bij Bijbelse toetsing niet anders is dan: paranormaal en magnetisme. Hij is niet op de hoogte van het feit dat beoefenaars van TT gaandeweg paranormale gaven ontwikkelen als heldervoelendheid en magnetiseren. TT wordt ook wel de Westerse zuster van reiki genoemd. De gevolgen van TT behandelingen kunnen ernstig zijn en leiden tot depressies, angst, driftaanvallen en een aantasting van het geloofsleven. Datzelfde geldt ook voor mindfulness.
5. EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)
In het artikel Alternatieve geneeskunde lang niet altijd verwerpelijk (RD, 13 februari 2016) gaat Seldenrijk in op EMDR, een binnen de ggz met succes gebruikte methode ter behandeling van psychotrauma’s. Met nadruk merkt hij op: “Bij dit opnieuw beleven van reële, meegemaakte gebeurtenissen, wordt er geen geest of duivel bijgehaald.” Bij nauwkeurige geestelijke toetsing blijft geen enkele basis over voor een dergelijke bagatelliserende uitspraak.[26]
Conclusie
Tegenover chronische ziekten[27] staat de reguliere geneeskunde vaak met lege handen. Vandaar dat velen op zoek gaan naar een alternatief. En die zijn er in deze tijd meer dan genoeg: ongeveer 450! Met alternatieven kan op drie manieren worden omgegaan. Het ene uiterste is dat we alle alternatieve geneeswijzen afwijzen, het andere dat we klakkeloos overal op af gaan onder het motto “Als het mij maar helpt!” De derde manier is kritische selectie.
Als christen zijn we daarenboven op zoek naar veilige alternatieven, die niet in strijd zijn met ons geloof. Het komt aan op goede keuzes, en die kunnen slechts gemaakt worden als we eerst ons huiswerk goed doen. “Toets alles en behoud het goede!” Bij die toetsing is het nodig 100% Hem te betrekken, die onze Leidsman wil zijn, ook hierin.
“Want ieder die bidt, die ontvangt; wie zoekt, die vindt; en voor wie klopt zal opengedaan worden” (Matt 7:8).
Wetenschappelijke en Bijbelse toetsing zijn broodnodig.
We dienen er volop rekening mee te houden, dat er onder de oppervlakte van onschuldig klinkende therapieën een geloofsrover schuil kan gaan. (Gen 3:4-5, 2 Kor 11:14)
En die moet hoe dan ook ontmaskerd worden. (Ef 5:11)
Seldenrijk is naar mijn overtuiging in deze opdracht – ook al noemt hij soms zeer behartenswaardige dingen – niet geslaagd en toont in zijn boek helaas een groot gebrek aan geestelijk onderscheid en echte Bijbelse toetsing.
De grote dingen – waarzeggerij en toverij – wil hij afwijzen[28], maar hij onderkent niet de subtielere vormen van kwaad, vormen die slechts door Bijbelse en geestelijke toetsing kunnen worden herkend. Zijn het vooral niet juist de kleine vossen, die de wijngaard bederven? (Hooglied 2:15)
Het moeilijkst is de beoordeling van homeopathie, vandaar dat langer stilgestaan is bij de toetsing hiervan. Persoonlijk kom ik steeds meer tot de overtuiging, dat als homeopathie – qua geestelijk gehalte – niet doorzien wordt, dat automatisch tegelijk geldt voor meerdere geneeswijzen. Homeopathie is ook het moeilijkst te ‘pakken’, omdat de methode zo ‘natuurlijk’ lijkt. Als de geestelijke angel van deze geneeswijze ontmaskerd wordt, lukt dat vaak ook makkelijker bij de beoordeling van andere genezingsmethoden.
Seldenrijk is een warm pleitbezorger van homeopathie. Is het niet onder meer daarom dat in zijn voorstel voor integrale geneeskunst naast enige veilige vormen van complementaire (= de reguliere therapie aanvullende) therapie helaas behandelwijzen meekomen als: klinische homeopathie, antroposofische geneesmiddelen, klinische acupunctuur, therapeutische aanraking (geleerd in het Van Praag Instituut…), mindfulness door christelijke therapeuten (…), orthomanuele geneeskunde[29], EMDR en bioresonantietherapie? (pag. 519).
In het boek Genezing uit het Oosten? Alternatieve therapieën getoetst (2011) kom ik tot het volgende palet van voor een christen aanvaardbare complementaire behandelwijzen: fysiotherapie, fysiologische ontspanningsoefeningen, zoals bijvoorbeeld progressieve spierontspanning van Jacobson, triggerpointmassage, fytotherapie, fytotherapeutische aromatherapie, gedragstherapie, neuraaltherapie en orthomoleculaire therapie.[30]
Drs. R.J.F. van der Ven
[1] Integraal = het samengaan van verantwoord regulier en alternatief.
[2] De Franse homeopaat Michaud stelde tijdens een congres van natuurgeneeswijzen, reeds in 1976: “De integratie van esoterie (leer voor ingewijden) en de wetenschap is mogelijk, en homeopathie moet een belangrijke rol gaan spelen als de link tussen deze twee wijzen van denken.” Healing at any price? The hidden dangers of alternative medicine, Samuel Pfeifer, World Ltd, 1988, pag. 155.
[3] Als deze methode vrijuit gaat, geldt dat tegelijkertijd voor ook andere genezingswijzen.
[4] Ronduit godslasterlijk is Hahnemanns uitspraak dat de Here Jezus Christus ‘een aartsdweper’ zou zijn en Confucius daarentegen ‘een verlichte meester’. Genezing uit het Oosten?, pag. 24,25.
[5] Pag. 356, 369, 389, 415, 441, 445, 449, 458.
[6] Lectures on theory and practice of homoeopathy, Lecture 6: Homoepathic principle in medicine before Hahnemann, 6, Robert Ellis Dudgeon, Hpathy Ezine, pag. 6, January 29, 2016. Similarities between Hahnemann and Paracelsus., Robert Ellis Dudgeon, (presented by Peter Morrell), extracted from his Lectures: On the theory and practice of homeopathy 1853, pag. 9-18
[7] Het Similia-principe luidt: men geneze het gelijkende door het gelijkende, oftewel ‘Similia similibus curentur’.
[8] Volgens homeopathisch arts Rudolf Tischner was een gelijksoortigheidsprincipe bij Hippocrates niet ‘homeopathisch’, maar zeer algemeen en oppervlakkig ontwikkeld; meer geregeld sprak hij van genezing door het tegengestelde. Geschichte der Homöopathie, Rudolf Tischner, Springer Verlag, Gmbh, Januari 1900, pag. 31.
[9] The genius of homeopathy – Lectures and essays on homeopathic philosophy, Chapter XIV: Potentiation and the infinitesimal dose, pag. 265, Stuart Close.
[10] Paracelsus and fluxion potencies, IHA Transactions, 1905, pag. 93, B. Fincke.
[11] Deze veranderingen zouden volgens homeopaten structuurkenmerken van water zichtbaar maken.
[12] 1 femtoseconde = 10-15 van een seconde. Ultrafast memoryloss and energy distribution in the hydrogen bond network of liquid H2O, M.L. Cowan c.s., Nature, Vol. 434, 10 March 2015, pag. 199-202.
[13] Deze ontstaan slechts wanneer deeltjes met grote snelheid op elkaar botsen (deeltjesversnellers, CERN).
[14] Voor Paracelsus was ‘de natuur’ ‘een zoon van God’.
[15] The alchemy in homeopathy, uit: Studies of comparative religion, Vol. 16, No 1-2, winter-spring 1984, pag.21-56.
[16] Nederlandse vertaling Bekocht of behandeld? (2011)
[17] Van een medewerker van een groot homeopathisch bedrijf vernam ik dat de schudmachines voor homeopathische middelen bij antroposofische bedrijven lemniscaatvormig schudden. Een lemniscaat is een liggende acht = occult symbool dat de kringloop van de levenscyclus weergeeft en de verbinding legt tussen beide werelden van de mens: de zichtbare wereld van de schijn (maya) en de onzichtbare wereld van de goden. Occult zakwoordenboek. Het occulte tegen het licht, R.H. Matzken, T.H. Ligtenberg, 4e herziene en uitgebreide druk, 2006, Stichting Johannes Multimedia.
[18] Biologisch-dynamische landbouw van Rudolf Steiner. Weet Seldenrijk van het koemestpreparaat 500? In september wordt een verse koehoorn gevuld met koemest en begraven in de aarde. Omstreeks Pasen wordt de hoorn uitgegraven en de inhoud homeopathisch verdund in september – als de zon in het dierenriemteken Maagd staat – op de akker aangebracht. De hoorns zouden een accu van ether- en astrale kracht zijn. Astrale koehoorns – De filosofie van biologisch-dynamische landbouw, Bram de Boer, Skepter 16-4-2003.
[19] Pleidooi voor duurzame geneeskunst (een interview naar aanleiding van het boek Duurzame en integrale geneeskunst van R. Seldenrijk), Wim van Hengel, RD 10 oktober 2015, pag. 6,7.
[20] Het contemplatief gebed bij Henri Nouwen leidde tot het zien van ‘beelden’ van Jezus, Maria, enkele rooms-katholieke heiligen maar ook de Dalai Lama en Ramakrishna op de innerlijke muren van zijn hart…
[21] Zijn evangelie: “God vergeeft mensen, omdat Hij liefde is, niet omdat Zijn Zoon gestorven is.” Voor Grün is een God die Zijn Zoon aan het kruis laat sterven bloeddorstig en wreed; zo’n God wil hij niet! Maar dan is Grün ook geen christen!
[22] De aura is de door esoterici en parapsychologen aangeduide stralenkrans of halo om het stoffelijke lichaam, waarneembaar door paranormaal begaafde mensen. De aura bestaat volgens deze mensen uit 7 lagen of bewustzijnsniveaus, gaande van het etherische (fijnstoffelijke), tot het astrale, het spirituele en goddelijke niveau. De Bijbel kent geen etherisch lichaam of aura, maar constateert dat bij het sterven ‘de adem’ (ziel of geest) van de mensenkinderen opstijgt naar boven en de adem (het leven) van de dieren neerdaalt in de aarde. (Pred 3:21, 11:6) Met het bouwen op waarnemingen van occult begaafde personen begeven we ons in drijfzand.
[23] En te zijner tijd misschien van chakra’s?
[24] Bioresonantietherapie noemt Seldenrijk “niet strijdig met Bijbelse gronden …, maar verder (nog) onbewezen qua werking”. (pag. 336)
[25] Weet Seldenrijk niet, dat dit instituut onderzoek doet naar paranormale verschijnselen en onderwijs en advies geeft op dit terrein, let wel onderwijs in paranormale methoden als therapeutic touch en geleide visualisatie?
[26] Zie het artikel EMDR, een aanwinst bij PTSS …, R. van der Ven, Het Zoeklicht, 27 november 2015
[27] Volgens Seldenrijk is ruim 49% van de Nederlanders chronisch ziek. (pag. 14)
[28] Hoofdstuk 4: Duistere machten en onderscheidingsgave.
[29] Hij is er kennelijk niet van op de hoogte dat de grondlegger mevrouw M. Sickesz met de behandeling van de wervelkolom meer op het oog had: de occulte chakra’s die uitmonden in de ruggengraat.
[30] In het boek Van kwaal tot erger?Alternatieve geneeswijzen besproken door een ex-natuurarts (1997) worden de achtergronden van homeopathie en acupunctuur veel uitgebreider besproken, maar ontbreken geneeswijzen als reiki en mindfulness.
Het probleem met Pokémon
Daar gaan we weer met Pokémon Go.
op een icoontje op het scherm tikken en krijgen ze voorwerpen en ervaringspunten. In aanvulling daarop kan een Pokémonkarakter op elk moment en elke plek verschijnen. Als je naar een kerk bent gestuurd, kan er een karakter verschijnen in geestelijke kleding. Als je in de buurt van een kerkhof bent, kan een spookachtige Pokémon verschijnen, enz. Als je het karakter ziet en erop tikt, begint een mini-game en natuurlijk is het doel de Pokémon te vangen.
2016
Pokémon Go is een wereldwijde rage geworden sinds het spel Twitter heeft overladen voor gebruikers in de VS! Pokémon maakt in de tijd van de mediale, fictieve werkelijkheid gebruik van een app op je smartphone Een artikel in de online-editie van The Guardian van 12 juli 2016 praat ons bij over de details. Pokémon Go brengt “spelers uit de woonkamer de straat op om in een wedstrijd Pokémonkarakters te vangen, te trainen en te overwinnen met gebruik van de mobiele telefoon.” Het doel is hetzelfde als bij het kaart- en computerspel: spelers bevechten en vangen de “miniatuurmonsters” in een wedstrijd om de beste Pokémontrainer te worden. In tegenstelling tot de eerdere computer- en kaartspelletjes, “bewegen de spelers zich echter in de echte wereld op zoek naar Pokémonkarakters om die gevangen te nemen.” Nog een aanhaling uit het artikel: “Als de app geopend is, ziet de speler een kaart van de omgeving waar hij zich bevindt, waarin een aantal aandachtspunten gemarkeerd zijn: standbeelden, klokkentorens, enz.” Spelers moeten letterlijk naar een van de punten lopen die in het spel Pokéstop genoemd worden. Dan moeten ze
Nu dit occulte spel weer HERLEEFT, wil ik met u het volgende onderzoek delen dat ik in 1999 heb gedaan, toen het spel voor het eerst op de markt kwam.
De geschiedenis van Pokémon
De naam Pokémon is afgeleid van pocket monster. Pokémon houdt de jeugd in Japan al in de ban sinds 1995. Hoewel Japanse culturele fenomenen zelden worden overgenomen in de Westerse wereld, heeft Pokémon bewezen de uitzondering op die regel te zijn. Pokémon heeft het helemaal gemaakt in de Verenigde Staten en is erin geslaagd de kinderen in de basisschool-leeftijd in dit hele land in de ban te houden. Pokémon is overal: spelletjes voor Nintendo, tekenfilms op televisie, films, stripboeken, speelgoed, kleding, VHS-video’s, dvd’s en het waanzinnig populaire verzamelkaartspel. Het Pokémon-”virus” heeft virtueel elke denkbare uiting van de media geïnfecteerd en het “virus” is, volgens plan, een epidemie geworden onder kinderen in de basisschoolleeftijd en zorgt ervoor dat ze smeken en bedelen om meer Pokémon-hebbedingetjes. Talloze kinderen zijn geobsedeerd door Pokémon.
Pokémon naar Bijbelse maatstaven
Zonder dat er sprake is van de minste verontschuldiging, erken ik dat ik deze folder schrijf vanuit een Bijbels perspectief. En ik geloof, dat er een strijd gaande is om de geest van onze kinderen en kleinkinderen. Feitelijk willen satan en zijn demonische bende de geest van kinderen en ook volwassenen bezoedelen. Een van de problemen is dat de vorst der duisternis aan de winnende hand is, omdat christenen zich niet bewust zijn van de tactieken die de tegenstander gebruikt om de geest van mannen, vrouwen, jongens en meisjes te beïnvloeden. Hoewel veel volwassen christenen overduidelijke demonische leerstellingen zouden doorzien, is de realiteit dat satan zelden een directe aanval zal doen. Hij maakt liever gebruik, door zijn menselijke helpers, van subtiele, heimelijke en misleidende methoden om zijn kwade leerstellingen te promoten. Dus, hoe kunnen we deze misleidende methoden en kwade leerstellingen aan het licht brengen? Hoe kunnen we onze kinderen en onszelf beschermen? De Bijbel zegt: “Toetst alle dingen en behoudt het goede” (1 Thess 5:21). De Bijbel zegt: “Doe alles tot eer van God” (1 Kor 10:31). De Bijbel zegt: “…Heb een afkeer van het kwade en houd vast aan het goede” (Rom 12:9). Daarom moeten we Pokémon langs de maatstaf van de principes van de Bijbel leggen om vast te stellen of het acceptabel is. Laten we dat doen.
Welke waarden, overtuigingen en filosofie worden door het spel gepromoot?
Een van de eerste dingen die ik deed, was uitzoeken wie het ruilkaartspel produceerde. Hier volgt een letterlijk citaat van de webpagina van de producer. “Het Pokémon-ruilkaartspel is een nieuw verzamelkaartspel dat gemaakt en gedistribueerd wordt door Wizards of the Coast (Tovenaars van de Kust). Hetzelfde bedrijf dat ook het bestverkochte kaartspel maakte: Magic The Gathering (Magie: de bijeenkomst).” Magic: The Gathering is een zeer occult beladen ruilkaartspel dat erg populair was in de jaren ‘90 van de vorige eeuw. Ik heb een onderzoeks-rapport met de titel “Beware of Magic The Gathering” (Pas op voor Magic: The Gathering) dat u kunt lezen op de Logos website: http://logosresourcepages.org/magic-g-htm
O ja, ik moet ook nog vermelden dat Wizards of the Coast ook eigenaar is van TSR, de producent van al het Dungeons & Dragons (Kerkers & draken) materiaal. Toen ik ontdekte wie de rechten op het Amerikaanse Pokémon-ruilkaartspel had, wist ik dat het spel niet gewoon een onschuldig kaartspel voor basisschoolkinderen was.
Vervolgens heb ik me verdiept in de personages in de Pokémon-computerspelletjes, stripboeken, films, enz. Welke normen en waarden hebben ze? Ash Ketchum (een jongen) is één van de hoofdpersonen. Hij wordt omschreven als “een energieke en vastbesloten 10-jarige … een beetje te competitief.” Hij is geobsedeerd door het vangen van alle Pokémon en gedreven “om de belangrijkste Pokémon-Meester ter wereld te worden.” O ja, je kunt ervan verzekerd zijn dat de Pokémon-rap en mantra zijn opgenomen in de materialen.
“I will travel across the land searching far and wide each Pokemon to understand the power that’s inside gotta catch them all!” (Ik zal het hele land doortrekken en wijd en zijd zoeken naar elke Pokémon om te begrijpen de kracht die er binnenin schuilt. Ik moet en zal ze alle-maal vangen!”)
De laatste regel van de Pokémon-mantra “Gotta catch them all!” wordt steeds opnieuw gebruikt bij Pokémon-hebbedingen, omdat die ervoor zorgen dat kinderen blijven bedelen om meer kaarten, spelletjes, speelgoed en stripboeken.
Laten we eens een ander personage onder de loep nemen, Misty, het vriendinnetje van Ash. Ze wordt omschreven als “eigenzinnig en koppig, voortdurend aan het bekvechten met Ash, en ze lijkt diepere gevoelens te koesteren voor Ash.” En er is nog een derde lid dat het trio compleet maakt, Brock, die ”verreweg het meest hormonaal is. Brocks fascinatie voor de andere sekse brengt hem of de groep menigmaal in de problemen, hoewel hij nog nooit serieus een vriendinnetje heeft gehad.” Laten we eens kijken naar Gary, de Pokémontrainer. Hij is “een echte rotzak, egoïstisch, rancuneus en onuitstaanbaar.” Dan hebben we ook nog Jessie en James. Zij worden als volgt omschreven: “Bereid je voor op narigheid en dan dubbel zo erg. “Jessie en James” een mysterieuze en boosaardige bende die eropuit is om een zeldzame Pokémon te stelen. Jessie en James zijn verwaand, modebewust en geneigd kleren van het andere geslacht te dragen.”
Eigenzinnige, koppige, bekvechtende, egoïstische, rancuneuze, onuitstaanbare, hormonale, seksueel in beslag genomen, kwaadaardige, stelende, rotzakken die kleren van het andere geslacht dragen zijn bepaald geen Bijbelse rolmodellen! Deze personages verbeelden geen Bijbelse waarden en normen. Pokémon voldoet niet!
Worden er bovennatuurlijke krachten verbeeld, en zo ja, wat is de bron of oorsprong van die krachten? Behelzen ze ook occulte, newage-kenmerken of -symbolen?
Pokémon hebben bovennatuurlijke krachten. “Sommige Pokémon groeien of ontwikkelen zich.” Dit wordt mogelijk gemaakt door de “energiekaarten” die je Pokémon groter en krachtiger maken.” En wat is de bron van deze kracht? Het is de pantheïstische kracht van het occulte, niet de bovennatuurlijke kracht van God. Ik heb twee kaarten gevonden die dit erg duidelijk maken (waarschijnlijk zijn er meer). Het zijn Abra en Kadabra. Ja, zo heten ze echt. “Abrakadabra” (of abracadabra) is een woord dat al lange tijd wordt geassocieerd met occulte magie. Webster’s dictionary definieert het als volgt:1) een woord dat geacht wordt magische krachten te hebben en derhalve wordt gebruikt in bezweringen, op amuletten, enz. 2) een magische toverspreuk of formule. Het is niet per ongeluk dat de twee Pokémonkaarten Abra en Kadabra paranormale kaarten zijn met magische krachten.
Op de Abra-kaart lezen we: “Gebruikmakend van zijn vermogen gedachten te lezen, zal het dreigend gevaar herkennen en je teleporteren naar veiligheid.” En dan zijn er nog de occulte symbolen op de Kadabrakaart. Hij heeft een pentagram op zijn voorhoofd, SSS op zijn borst en hij maakt de satanische groet met zijn linkerhand. Alle bovenstaande kaarten hebben sterke occulte betekenis. Uit de Bijbel (Deut 18:10-12) blijkt duidelijk dat we ons niet moeten bezighouden of betrokken moeten zijn bij activiteiten die gerelateerd zijn aan het occulte.
Sommige van de lezers zullen ongetwijfeld tegenwerpen: “Het is maar een spelletje!” Het is inderdaad een spel, maar een spel dat God niet verheerlijkt! Als God zegt dat iets verkeerd is dan is het verkeerd, ongeacht wat het is. En dat niet alleen, maar veel kinderen die het spel spelen, worden verleid de principes te geloven die het spel heel subtiel leert. Om slechts een voorbeeld te geven: Let op wat er wordt beweerd in het boekje dat geleverd wordt bij Pokémon: “Welkom in de wereld van Pokémon, een speciale plek waar mensen als jij trainen om de belangrijkste Pokémon-Meester ter wereld te worden! Maar wat zijn Pokémon dan, vraag je. Pokémon zijn ongelooflijke schepsels die de wereld delen met mensen”, zegt Professor Oak, de toonaangevende autoriteit op het gebeid van deze monsters. Op dit moment zijn er 150 soorten Pokémon gedocumenteerd (dat was in 1999, in 2016 zijn het er 729. Zie voor deze lijst https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Pok%C3%A9mon).
Elke Pokémon heeft zijn eigen gevechtskwaliteiten. Sommige groeien of ontwikkelen zich tot nog krachtigere schepsels. Draag je Pokémon bij je en je bent overal op voorbereid! Je hebt de kracht in je handen, dus gebruik die!”
Luister, kinderen nemen hun Pokémon overal mee naar toe als een magische talisman. Auteur en onderzoeker Berit Kjos vertelt over een moeder die twee jongens hoorde praten over hun kleine pocketmonsters. In de loop van het gesprek zei de ene jongen: “Ik gebruik alleen mijn psychokrachten.” Het was duidelijk dat de zogenaamde fantasiewereld van Pokémon het denken van deze jongens al had geconditioneerd om ontvankelijk te zijn voor een belangrijke occulte leerstelling: paranormale krachten!
Pokémon propageert occulte waarden en normen, geen Bijbelse en zou daarom afgewezen moeten worden!
Waar worden de gedachten en verbeelding van de spelers op gericht?
Ik wees er eerder op, dat Pokémon zijn oorsprong heeft in Japan. Waar ik nog geen aandacht voor heb gevraagd, is dat Pokémon-Meester een afgeleide is van een meester in de gevechts-kunst in Japan. Pokémon-Meesters zijn de leiders van vechtscholen of strijdbendes die hun problemen oplossen door hun tegenstanders in elkaar te slaan. En hoe doen ze dat? In hun kleine boekje staat: “Sommige aanvallen zorgen ervoor dat de verdedigende Pokémon in slaap valt, verward, verlamd raakt of vergiftigd wordt.”
De Bijbel waarschuwt ons dat we voorzichtig moeten zijn met waar onze geest zich mee bezighoudt (Spreuken 4:23). De spelletjes die een kind speelt, de televisieprogramma’s waar hij naar kijkt en de dingen waar hij naar luistert, hebben een krachtige, geestvormende invloed op dat kind. Mentale gezondheidsexperts beginnen eindelijk te begrijpen wat de Bijbel altijd al heeft gezegd: alles wat je je geest binnenlaat, vormt je denken en je denken bepaalt je handelen. Deze waarheid hebben we in de praktijk gezien tijdens de slachtpartij op Columbine High school. De schutters hadden hun geest verzadigd met gewelddadige computerspelletjes, Gothic deathmuziek en gewelddadig leesvoer. Op 20 april 1999 was het resultaat dat twaalf leerlingen en een docent werden vermoord.
Kan Pokémon de kinderen die het spelen, beïnvloeden?
Ik bid dat het niet gaat gebeuren, maar ik vraag me af hoe lang het nog duurt, voordat een basisschoolkind probeert wat op de Weepinbell-Razor Leaf Pokémonkaart staat: “Het spuwt giftig poeder om de vijand onbeweeglijk te maken en vervolgens de vijand te doden met een nevel van zuur.” Is dit in lijn met wat de Bijbel zegt over hoe we om moeten gaan met onze vijanden in Rom 12:14-22? Ik dacht het niet! Het is duidelijk dat Pokémon de verbeelding van de speler op het verkeerde pad brengt. De Bijbel zegt dat we ons moeten afkeren van het kwade en ons moeten hechten aan het goede (Rom 12:9). Je vijanden vergiftigen, verlammen, enz. is duidelijk boosaardig en niemand zou zich moeten bezighouden met dergelijke gedachten, spelletje of niet. Elke gedachte die we hebben, moet gescreend worden om er zeker van te zijn dat Christus die goedkeurt (2 Kor 10:4-5). Als dat niet zo is, moet het afgewezen worden.
Dus, wat is het probleem met Pokémon? De subtiele suggesties, beelden en waarden en normen ervan manipuleren de geest en gevoelens van kinderen die zich ermee bezighouden. Pokémon conditioneert hen om humanistische wijsheid en occulte spiritualiteit te accepteren. Zware betrokkenheid in Pokémon vertroebelt het vermogen van de speler om onderscheid te maken tussen fantasie en werkelijkheid en maakt daarnaast het bewustzijn van de speler ongevoelig. Pokémon is ontworpen als opstapje naar zwaarder occult georiënteerde spelletjes als Magic: The Gathering en Dungeons & Dragons.
God wil dat Zijn kinderen een compleet andere focus hebben. Er wordt ons zelfs verteld waar onze gedachten op gericht zouden moeten zijn in Fil 4:8: “Verder, broeders, al wat waar is, al wat eerbaar is, al wat rechtvaardig is, al wat rein is, al wat lieflijk is, al wat welluidend is, als er enige deugd is en als er iets prijzenswaardigs is, bedenk dat.”
Pokémon voldoet niet aan de Bijbelse maatstaf! Ik stel voor dat de beste plek voor de Pokémon-entertainmentwereld de vuilnisbak is!
Pastor David L. Brown, Ph.D.
Bron http://www.logosresourcepages.org/
Vertaling: mevr. Silvia van Dijk
Homeopathie – een christelijke geneeswijze?
Deze studie wat betreft homeopathie van de Oostenrijkse arts, dr.Herwig Kunze, is eind jaren tachtig van de vorige eeuw door de werkgroep “Schepping” uit Hengelo vertaald en uitgegeven. Het fenomeen homeopathie blijft ook nu de aandacht bepalen. Telkens is er de vraag of je als christen geneesmiddelen uit deze denkrichting kunt gebruiken. De auteur Kunze gaat in vier hoofdstukken na en dat soms op pittige wijze, wat niet alleen homeopathie inhoudt, maar ook welke denkbeelden de bedenker, dr. Samuel Hahnemann, heeft. Door de vele citaten wil hij het homeopathisch denken en handelen ontmaskeren.
Kunze, komend uit een alternatieve denkwereld, leert de Here Jezus kennen en daardoor ziet hij het als zijn taak dit fenomeen te toetsen. Juist in het laatste hoofdstuk, Homeopathie, een christelijke geneeswijze?, komt hij tot een persoonlijke Bijbelse afweging.
Homeopathie staat tegenover allopathie (= geneeswijze waarbij tegenwerkende geneesmiddelen worden gebruikt). Bij de homeopathie heb je bepaalde begrippen die kenmerkend zijn voor de doeltreffendheid van de genezing. Kunze gaat deze alle na en komt aan het eind van hoofdstuk 1 tot de conclusie dat ze vanuit wetenschappelijk oogpunt onhoudbaar zijn.
Wat Hahnemann persoonlijk voorstaat, wordt in hoofdstuk 2 aan de orde gesteld. Je huivert van zijn opmerkingen over de Here Jezus en je verbaast je over zijn verering van Confucius.
Vrijmetselarij en genezingsmagnetisme hebben ook zijn denken gevormd. Kunze komt tot de stelling dat de homeopathie niet los te denken is van de persoon Hahnemann.
In hoofdstuk 3, De tegenwoordige homeopathie, worden christelijke homeopaten en artsen die van homeopathie gebruik maken, onder de loep genomen. Kunze constateert, dat het doorgaans niet bij homeopathie blijft, maar dat ook andere alternatieve geneeswijzen gepraktiseerd worden.
In het laatste hoofdstuk wordt weerlegd, dat het homeopathisch denken een Bijbelse basis heeft. “Wat zal onze Here bedroefd zijn, als wij omwille van onze lichamelijke gezondheid wegen bewandelen die Hem niet welgevallig zijn en waarop tenslotte ook ons vermogen verloren gaat om rein van onrein en heilig van onheilig te onderscheiden.” (Kunze)
Seks op het beeldscherm
Waar kijken we naar?
Zelfs in conservatief-christelijke kringen is het gewoon geworden om alle films en tv-series die de entertainmentindustrie aanbiedt kritiekloos te consumeren. En dat is fataal. Een drastische, maar noodzakelijke oproep.
Naar mijn mening maakt de Bijbel op niet mis te verstane wijze duidelijk dat seksualiteit en de ermee verbonden naaktheid heilige dingen zijn die slechts door echtgenoten gedeeld dienen te worden. Wat binnen een huwelijk goed en gepast is, namelijk naaktheid zonder schaamtegevoel en ongegeneerde seksualiteit, is exclusief en een privékwestie. Ik neem dat je het met me eens bent.
Niettemin zijn ontblote huid en seks in de films en tv-series van tegenwoordig geen zeldzaamheid. Het schijnt in toenemende mate moeilijker te worden om nog een film of een serie te vinden waar de camera niet minstens één naaktscène of een daad van vurige hartstocht vangt. En hoewel veel christenen zich tegenwoordig vrij voelen om dat allemaal aan te zien, ben ik ervan overtuigd dat we dat niet moeten doen. Christenen behoren films met naakt- en seksscènes veeleer te mijden. Daar zijn veel redenen voor, maar ik wil me hier tot één reden beperken, een reden die ik bijzonder urgent en overtuigend vind.
Laten we eerst even het volgende vaststellen: wat we op het beeldscherm zien, is zowel feit als fictie. Als we naar naakt- en seksscènes in films kijken, verliezen we het feit soms in de fictie. We kijken naar een fictieve geschiedenis. Maar deze wordt op reële wijze door reële mensen gespeeld. En dat heeft belangrijke consequenties als het om een bedscène gaat. Want om zo‘n scène te kunnen filmen moeten echte mensen echte kleren uitdoen, echte lichamen ontbloten, elkaar op echte plekken aanraken en zich samen in een echt bed bewegen. Misschien is er geen sprake van 100% geslachtsverkeer, maar het gaat wel om echte handelingen van echte mensen. De reden dat seksscènes er echt uitzien is dat ze voor een groot deel ook echt zijn. Het is geen nepboezem die je ziet, de acteurs delen geen nepkussen uit en doen ook niet alsof ze elkaar liefkozend aanraken.
Nu de vraag aan de mannen: in welk geval zou je het goed vinden als je vrouw in zo’n scène zou meespelen? Zou je haar morgen naar haar werk laten gaan, als je wist dat ze urenlang half ontbloot met een andere man in bed zou rollebollen, terwijl de cameramannen toekijken, de belichting aanpassen, verschillende invalshoeken zou uitproberen en de regisseur je vrouw zou instrueren: “Nee, je handen daarheen”; “nu die en die beweging maken…”? En jullie vrouwen, in welk geval zou je het goed vinden, als je man een andere vrouw zou uitkleden en kussen en in bed neerleggen? Ik neem aan dat je je geen scenario kunt voorstellen waar zoiets acceptabel, moreel en juist zou zijn. Houd die overtuiging even vast.
We kennen het tweede van de beide grootste geboden van God: “Heb uw naaste lief als uzelf.” Dit gebod wil zeggen dat je gedrag ten opzichte van de persoon van wie je het meest houdt, je gedrag bepaalt ten opzichte van de persoon van wie je het minst houdt of die je niet eens kent. God neemt aan dat je je eigen belangen beschermt, en dit eigenbelang maakt Hij tot maatstaf voor de bescherming van de belangen van anderen.
We hebben vastgesteld hoe onacceptabel het voor je vrouw is om zich voor de camera te ontbloten, of hoe onacceptabel het voor je man is om met een actrice seks te simuleren. Dit is een goede aanwijzing hoe je over zo’n glamourgirl uit Hollywood behoort te denken, als ze haar kleren uittrekt en voor de draaiende camera een andere man omhelst. Je hebt niet het recht om het lichaam van de actrice minder heilig te vinden dan het lichaam van je huwelijkspartner. Als je het onverdraaglijk vindt, dat je vrouw seksuele handelingen en genot met een andere man speelt, dan moet het net zo onverdraaglijk voor je zijn om je daarmee te amuseren als iemand anders deze handelingen en dit genot speelt. Wie weigert naar dergelijke dingen te kijken heeft ten diepste zijn naaste evenzeer lief als zichzelf – dan heb je die actrice lief zoals je je eigen vrouw liefhebt.
De realiteit is dat de Bijbel de dingen die deze acteurs doen verbiedt. En als de Bijbel deze handelingen verbiedt, verbiedt hij ook je voyeuristische deelname eraan. Als de acteurs zondigen door intimiteit na te spelen, zondig je zelf ook als je naar deze intimiteit kijkt. Maar je eigen schuld is wel groter, omdat je een christen bent, iemand die net als Christus over deze acteurs behoort te denken en met de ogen van Christus naar hen behoort te kijken. God verhoede dat je ooit zou accepteren dat je vrouw uit de kleren zou gaan om ons te amuseren! En zo verhoede God eveneens dat je ooit zou toestaan dat een andere vrouw voor je uit de kleren gaan!
Tim Challies
Uit het Engels; allereerst verschenen op challies.com. Gepubliceerd met welwillende toestemming
Bron: Middernachtsroep, 04/2016
Het oude en het nieuwe kruis
Onaangekondigd en meestal ongemerkt is er op ’t ogenblik een nieuw kruis in populair evangelische kringen gekomen. Het lijkt op het oude kruis en toch is het anders: de gelijkenissen zijn oppervlakkig, de verschillen fundamenteel.
Vanuit dat nieuwe kruis is een nieuwe filosofie van het christelijk leven ontstaan en vanuit die filosofie zijn nieuwe denkbeelden gekomen: een nieuwe manier van samenkomen en een andere prediking. Deze nieuwe evangelieprediking gebruikt dezelfde taal als de oude, maar de inhoud is niet hetzelfde en ze legt niet de nadruk op dezelfde zaken als voorheen.
Het oude kruis wilde niets te maken hebben met de wereld, want de trots van Adam (= de oude mens) werd gezien als het einde van de reis. Het bracht de noodzaak van veroordeling door de wet van Sinaï met zich mee. Het nieuwe kruis bestrijdt de mens niet; het is eerder te verstaan als een vriendelijk maatje en het is de bron van heel veel goed vermaak en onschuldig amusement. Het laat de oude mens zonder hinder leven. Zijn levensinstelling is onveranderd; hij leeft nog voor zijn eigen plezier.
Het nieuwe kruis moedigt een nieuwe en totaal andere evangelische benadering aan. De voorganger spreekt niet over tegenstellingen, maar over overeenkomsten. Hij zoekt naar de sleutel voor de interesse van het publiek door te laten zien dat het christendom geen onprettige vragen stelt; het biedt echter dezelfde dingen als de wereld, alleen op een hoger niveau.
Het nieuwe kruis doodt de zondaar niet, het geeft hem een andere richting. Het maakt hem klaar voor een zuiverder en vrolijker manier van leven en redt zijn zelfrespect … Het is vals, omdat het blind is! Het mist totaal de bedoeling van het kruis.
Het oude kruis is een symbool van de dood. Het geslacht van Adam is ter dood veroordeeld. Er bestaat geen afkoopsom of ontkoming. God kan niet enige vrucht van de zonde goed keuren, hoe onschuldig die er ook uit mag zien of mooi in de ogen van mensen. God redt het individu door hem te laten sterven en hem dan te doen opstaan tot een nieuw leven.
Het evangelie dat vriendelijke parallellen tekent tussen de wegen van God en de wegen van de mens is onverenigbaar met de Bijbel en wreed voor de zielen van haar toehoorders. Het geloof in Christus is niet gelijk aan de wereld, het gaat er tegen in. Bij het komen tot Christus brengen wij niet ons oude leven op een hoger plan; we laten het bij het kruis. De graankorrel moet in de grond vallen en sterven.
God biedt leven aan, maar niet een verbeterd oud leven. Het leven dat Hij geeft is leven uit de dood. Laat de mens het niet op een akkoordje gooien met God, maar laat hij zijn hoofd buigen voor Gods toorn en weten dat hij de dood verdient. De kracht die Christus uit de dood opwekte, wekt hem nu op tot een nieuw leven met Christus.
Bron: crossroad.to
A.W.Tozer
Seksverslaving
Oogkleppen?
”Je moet als (jonge) man bijna met oogkleppen op lopen om seksueel zuiver te blijven…. Hoe blijf je de verleiding de baas? (citaat: Het gevecht van iedere jonge man, uitg. Gideon)
Tip voor vrouwen/meisjes
Kunnen wij misschien in onze kleding wat minder met de ‘sexy mode’ (“bloot-gewoon”) meedoen? Ons zo kleden dat mannen hun ogen kunnen ‘bewaren’ …
Porno, maar één muisklik van ons verwijderd.
Hoe dichtbij is porno! Je hoeft er de deur niet meer voor uit. En de mogelijkheden worden steeds groter. Het erge is: het pakt je en laat je niet meer los. Dit geldt voor mannen, maar ook vrouwen zijn volgens onderzoek verslaafd geraakt aan porno.
Ook aan christenen gaat dit niet voorbij. Seksueel genot wordt een doel. Maar als dit doel bereikt is, komt de kater en de schaamte. Daardoor ontstaat innerlijke pijn, gevoelens van verlatenheid en geestelijke leegte. Een vicieuze cirkel ontstaat, want de pijn ‘eist’ weer te worden weggewerkt door… porno. Het is een schijnwereld, waarin surrogaatintimiteit en surrogaatgenot gepresenteerd wordt als liefde.
Het is een frontale aanval op het huwelijk en het gezin! (uit artikel PorNo, de naakte waarheid over pornografie, uit tijdschrift ‘Promise’)
Wat te doen?
Verstrikt in dit net? Er is hulp!
‘Erger dan in zonde vallen is in de zonde blijven liggen. De Persoon en de kracht van Jezus Christus zijn nog groter dan van pornoverslaving!’ (uit ‘PorNo’)
Boeken hierover:
Praktische tips:
Tenslotte: Voorkomen is beter dan genezen!
En aarzel niet om hulp te vragen:
different.nl
stichtingschuilplaats.nl
stdebrug.nl
kostbaarvaatwerk.nl (voor echtgenotes van verslaafde mannen)
Free E-book: Your brain on Porn
“Opdat wij waarlijk vrij zouden zijn, heeft Christus ons vrijgemaakt. Houdt dus stand en laat u niet weer een slavenjuk opleggen!” (Gal 5:1)
Nonky Blok-Schutze